Buslijn 15 (Amsterdam)

Lijn 15
Huidige status	in gebruik
Busdienst door	GVB Amsterdam
Traject

De Amsterdamse buslijn 15 is een buslijn van het GVB die Station Sloterdijk met Station Zuid verbindt. De uit 1965 daterende lijn was tot de invoering van metrolijn 50 de drukste lijn van het Amsterdamse busnet.

Een Citaro op het eindpunt Station Sloterdijk; 25 december 2012.

De huidige route loopt door de stadsdelen West en Zuid en de lijn wordt gereden met gelede en standaard bussen uit de hoofdgarage West.

Geschiedenis

De huidige lijn 15 komt voort uit de letterlijnen E en F waaraan in 1993 de oostelijk tak van lijn 69/169(eerder gereden als lijn D) werd toegevoegd. De route liep toen van Sloterdijk naar het Muiderpoortstation. Met de invoering van de dienstregeling van 2010 is de lijn ingekort tot station Zuid. Daarmee is de lijn, met een verlenging en kleine routewijzigingen weer teruggebracht tot de oorspronkelijke route van de letterlijn F: station Sloterdijk – Haarlemmermeerstation. De oostelijke tak werd vernummerd in lijn 65 en werd verlegd naar de KNSM-Laan.

Lijn E

Lijn E werd ingesteld op op 16 september 1926 tussen het Cornelis Troostplein en het oude Muiderpoortstation aan de Pontanusstraat, via de Tolstraat, Swammerdamstraat en Vrolikstraat. Na diverse routeaanpassingen in Amsterdam-Oost werd de lijn op 1 juli 1936 weer opgeheven.

Op 15 oktober 1939, bij de opening van het Amstelstation, werd er een nieuwe lijn E ingesteld, nu van het Haarlemmermeerstation via de Beethovenstraat en de Zuider Amstellaan (sinds 1946: Rooseveltlaan) naar het Amstelstation. Op 22 mei 1940 werd de lijn tijdelijk opgeheven om op 21 maart 1949 weer te gaan rijden. Op 5 september 1965 werd lijn E opgeheven en opgenomen in lijn 15.

Lijn F

Lijn F werd ingesteld op 27 mei 1926 tussen de Zaanstraat en het Leidsebosje, via de Staatsliedenbuurt. Op 7 december 1931 werd deze lijn weer opgeheven.

Op 2 januari 1940 werd er een nieuwe lijn F ingesteld nu met als route Sloterdijk – Rozengracht, via de Bestevaerstraat. Op 22 mei 1940 werd deze lijn tijdelijk opgeheven om op 4 mei 1950 weer te gaan rijden met de route Sloterdijk – Mercatorplein – Surinameplein – Hoofddorpplein – Haarlemmermeerstation.

Na diverse routewijzigingen ging de lijn naar Slotermeer, in plaats van naar Sloterdijk. Naarmate de bebouwing van Slotermeer verder vorderde werd lijn F verder verlengd. Bij de opening van station Sloterdijk op 3 juni 1956 werd lijn F hierheen verlegd. Op 5 september 1965 werd lijn F opgenomen in lijn 15.

Lijn 15

De huidige lijn 15 ontstond in 1965 door de samenvoeging van de toenmalige letterlijnen E (Amstelstation – Haarlemmermeerstation) en F (Station Sloterdijk – Haarlemmermeerstation). De route via de Marathonweg werd vervangen door de route via het Stadionplein.

In 1985 werd de lijn doorgetrokken naar het nieuwe station Sloterdijk. In 1988 werd de route verlegd, als voorloper op de nimmer gerealiseerde vertramming van lijn 15, via de hele Stadionweg in plaats van via de Apollolaan.

In 1993 werd het traject Amstelstation – Muiderpoortstation toegevoegd van de ingekorte lijn 69 en 169.

In december 2004 werd lijn 15 verlegd via Station Amsterdam Zuid en reed de lijn voortaan via het Bos en Lommerplein en -weg.

De lijn was een veel gebruikte ringlijn voor het vervoer tussen Amsterdam-Oost, -Zuid en -West. Tot de komst van de gelede bus in 1986 reed in de spits elke 3 à 4 minuten een standaardbus op deze lijn. Bij de komst van de gelede bus werd dit elke 5 à 8 minuten. In 2006 verdween de gelede bus, om in 2010 op de ingekorte lijn toch weer terug te keren.

De buslijn was jarenlang een van de langste en drukste buslijnen van het GVB.

Lijn 315

Van 2007 tot 2009 reed er tussen Station Zuid en Sloterdijk in de spits een versterkingslijn 315 (oude route lijn F)

Lijn 65

Er heeft van 1969-1990 en van 2000-2006 ook een lijn 65 bestaan.

Door de onevenwichtige bezetting op het westelijk en het oostelijk traject, het westelijk traject is veel drukker, werd op 9 december 2009 lijn 15 ingekort tot de route van lijn 315 tot Station Zuid en werd het oostelijke deel vernummerd in lijn 65 en vanaf de Molukkenstraat verlegd via de route van lijn 41 naar de KNSM-laan, die daarbij werd ingekort tot het Muiderpoortstation. Hierbij kon op het westelijk traject frequenter worden gereden dan op het oostelijk traject waarbij lijn 315 overbodig werd. Voorts reed lijn 65 in tegenstelling tot lijn 15 niet met gelede bussen, maar met standaardbussen uit garage Zuid. Sinds 22 juli 2018 wordt de lijn deels gereden met gelede bussen.

Lijn 265

Sinds 16 december 2019 wordt lijn 65 in de drukste spitsrichting (ochtendspits naar Amstelstation en middagspits naar Muiderpoortstation) op het deeltraject Molukkenstraat/Insulindeweg - Amstelstation versterkt door spitslijn 265 die in tegenstelling tot lijn 65 naar het Muiderpoortstation rijdt. Deze ritten worden gereden door de leegritten van lijn 240.

Mogelijke vertramming

Al in de jaren 60 en 70 waren er plannen de buslijn te vervangen door een tramlijn. Door omzetting van de bus in een tramlijn zou men kunnen besparen op personeel en voertuigen omdat dubbelgelede trams veel meer capaciteit hadden dan standaardbussen en zo met minder personeel en materieel toch hetzelfde aantal of meer passagiers konden worden vervoerd. Daarnaast waren op een groot deel van het traject al tramsporen aanwezig.

Nadat in 1982 het grootste railloze traject (de Admiraal de Ruijterweg) van tramrails was voorzien werden de plannen weer concreter. In 1986 zag het er door een voorstel van wethouder Michael van der Vlis en goedkeuring door de gemeenteraad naar uit dat het plan verwezenlijkt zou worden, maar na meerdere malen uitgesteld te zijn, kwam deze vertramming er uiteindelijk niet van.[1]

Er vond een groot aantal hoorzittingen plaats omdat er ook een groot aantal tegenstanders van het plan waren, met name waren de bewoners bevreesd voor het verdwijnen van parkeerplaatsen. Daarnaast was er ook tegenstand van de buslobby binnen het GVB, die bevreesd was hun beste lijn kwijt te raken aan de collega's van de tram. In 1987 gingen de chauffeurs zelfs op een ochtend daarvoor in staking.

Eerst stond de vertramming gepland voor 1989 en vooruitlopend daarop ging buslijn 15 met gelede bussen rijden. Tevens werd voortaan via de gehele Stadionweg gereden. Daarna werd de vertramming enkele malen met een jaar opgeschoven maar kwam het er steeds niet van. Bij werkzaamheden aan het tramnet waren er op sommige kruisingen reeds verbindingsbogen gelegd, waardoor er uiteindelijk op vrijwel het gehele traject tramrails lagen. Alleen de rails in de Haarlemmermeerstraat (waarvoor als alternatief de Amstelveenseweg was) en de Scheldestraat ontbraken nog.

De doodsteek voor het plan was uiteindelijk de aanleg van metrolijn 50 die, alhoewel een meer naar buiten gelegen ring zou bedienen dan lijn 15, een groot aantal passagiers zou overnemen.

In 1993 besloot de Amsterdamse gemeenteraad uiteindelijk de lijn niet te vertrammen, ondanks een bedrag van 17 miljoen gulden dat door het Rijk hiervoor was gereserveerd. De vertramming van lijn 15 zou niet de beoogde verbetering van het openbaar vervoer in Zuid opleveren.[2]

Na de komst in 1997 van de gedeeltelijk evenwijdig lopende metrolijn 50 werd het vervoer met de jaren minder en daalde de frequentie. Ook tramlijn 12 heeft in de loop de jaren passagiers van lijn 15 overgenomen.

Toekomstige ontwikkelingen

In 2014 heeft de Stadsregio Amsterdam de Investeringsagenda OV vastgesteld.[3] Deze Investeringsagenda omschrijft de gewenste investeringen die tot 2025 in het tramnet worden gedaan en geeft een doorkijk naar de langere termijn tot 2035.

Voorstellen voor investeringen in nieuwe infrastructuur tot 2025 zijn onder andere:

Tramsporen over de Parnassusweg tussen Olympiaplein en station Amsterdam Zuid;
Tramsporen door de Haarlemmermeerstraat tussen Hoofddorpplein en Surinameplein.

Hiermee zou de huidige route van buslijn 15 vervangen kunnen worden door een tramlijn.

Huidige toestand

De buslijn wordt vooral gebruikt voor vervoer over korte afstanden. Op het in december 2010 tot Station Sloterdijk – Station Zuid ingekorte traject rijdt lijn 15 met gelede bussen in spits elke 7,5 minuten, op school-/werkdagen overdag elke 10 minuten en op de overige tijden elke 15 minuten. In december 2011 werd de route tussen station Sloterdijk en Bos en Lommerplein verlegd via de Haarlemmerweg en de A10 in plaats van via de Admiraal de Ruijterweg.

Bronvermelding

GVB-folders door de jaren heen
Lijnenloop OV Amsterdam 1839-1989, Prof. H.J.A. Duparc, geschreven in opdracht van het GVB

Noten

Het Parool, 10 augustus 1992
Het Parool, 29 januari 1993.
Investeringsagenda OV^{[dode link]}

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] Het Parool, 10 augustus 1992

[2] Het Parool, 29 januari 1993.

[3] Investeringsagenda OV^{[dode link]}