Kabinet-Lubbers II
Het kabinet-Lubbers II was het Nederlandse kabinet van 14 juli 1986 tot 7 november 1989. Het kabinet werd gevormd door de politieke partijen Christen-Democratisch Appèl (CDA) en de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) na de Tweede Kamerverkiezingen van 1986. Het kabinet-Lubbers II was een meerderheidskabinet dat zowel in de Eerste Kamer en Tweede Kamer kon rekenen op een ruime meerderheid. Het kabinet-Lubbers II was een voortzetting van het vorige kabinet Lubbers I.[1]
Kabinet-Lubbers II
| ||||
De bordesscène van de ministers van het kabinet-Lubbers II met in het midden koningin Beatrix bij Paleis Noordeinde op 14 juli 1986 | ||||
Coalitie | CDA, VVD | |||
Zeteltal TK | 54 + 27 = 81 | |||
Premier | drs. R.F.M. (Ruud) Lubbers | |||
Beëdiging | 14 juli 1986 | |||
Demissionair | 3 mei 1989 | |||
Ontslagdatum | 7 november 1989 | |||
Voorganger | Lubbers I | |||
Opvolger | Lubbers III | |||
Zetels in de Tweede Kamer | ||||
Overzicht kabinetten | ||||
|
Verloop
Het voornaamste doel van het kabinet was het beleid van het vorige kabinet voortzetten waarin men bezuinigde op verdere overheidsuitgaven. Er was een grootschalige herziening van de welvaartsstaat. Een belangrijke beleidsbeslissing die het kabinet neemt is de verdere privatisering van staatsbedrijven zoals die van de openbare postdienst PTT. Financieel gaat het in Nederland iets beter eind jaren tachtig; er moet na de strenge bezuinigingen van begin jaren tachtig nog steeds bezuinigd worden, maar het economisch herstel zet goed door. De aardgasbaten dalen wel sterk (10 miljard euro in 1985, 3 miljard euro in 1988), maar het overheidstekort daalt volgens de planning.[2]
Het kabinet richt zich daarnaast op een stelselherziening van de sociale zekerheid. Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Jan de Koning brengt vervolgens een nieuwe Werkloosheidswet tot stand. Na afloop van de uitkering kan een beroep worden gedaan op een IOAW- of Bijstandsuitkering. Een Toeslagenwet voorziet zo nodig in aanvulling op de uitkering tot het relevante sociaal-minimum.
In 1986 introduceert minister van Onderwijs en Wetenschappen Wim Deetman een nieuwe Mediawet en de Wet op de studiefinanciering. De uitvoering van de nieuwe Wet op de studiefinanciering leidt tot grote problemen. Minister Wim Deetman komt daardoor fel onder vuur te liggen van de oppositie en van de studenten. Als gevolg daarvan gaat hij zich meer en meer verzetten tegen verdere bezuinigingen op zijn begroting.
In 1988 wordt het zelfstandig bestuursorgaan Commissariaat voor de Media opgericht dat bij wet wordt aangesteld om toezicht te houden op de naleving van de mediawet en de Wet op de vaste boekenprijs.
Ook verschijnt in 1988 de vierde nota ruimtelijke ordening (VINEX). Ruimtelijke kwaliteit wordt voorop gesteld. Nederland moet de specifieke voordelen van de overzichtelijke stedelijke structuren uitbuiten in de internationale concurrentie. Om de verdere bevolkingsgroei van Nederland te accommoderen werd in het VINEX-document een aantal uitgangspunten vastgesteld voor de bouw van nieuwe woongebieden vanaf circa 1995. Het belangrijkste uitgangspunt was dat nieuwe woonwijken dicht bij de bestaande stadscentra moesten worden gepland. Ook wordt onder andere aandacht besteed aan de groeikansen van Schiphol en Rotterdam Airport.
In datzelfde jaar wordt de tabaks- en rookwarenwet voor de inperking van het roken in openbare gebouwen in gevoerd.
In 1989 brengt minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Ed Nijpels het Nationaal Milieubeleidsplan (NMP) uit. Hierin staat een analyse van de milieuproblematiek op lokaal, regionaal en mondiaal niveau. De veroorzakers van milieuverontreiniging worden verantwoordelijk gesteld voor het oplossen daarvan. Met doelgroepen, zoals het bedrijfsleven, worden taakstellingen afgesproken. Het streven naar duurzame ontwikkeling wordt hoofddoelstelling van het milieubeleid van de volgende kabinetten.
Personele wijzigingen
Op 24 oktober 1986 stapt staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Gerrit Brokx (CDA) op nadat CDA–Tweede Kamer fractievoorzitter Bert de Vries vreesde dat zijn functioneren in twijfel zou komen te staan na de conclusies van de door de Tweede Kamer ingestelde parlementaire enquête naar bouwsubsidies. Op 27 oktober 1986 wordt staatssecretaris van Economische Zaken Enneüs Heerma (CDA) benoemd als zijn opvolger als staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer. Op 30 oktober 1986 wordt CDA–europarlementariër Yvonne van Rooy beëdigd als staatssecretaris van Economische Zaken.
Op 3 februari 1987 legde minister van Binnenlandse Zaken Kees van Dijk (CDA) tijdelijk zijn functie neer na dat hij als gevolg van hartklachten een operatie moest ondergaan. Tijdens zijn ziekteverlof werd minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Jan de Koning (CDA) tijdelijk benoemd tot minister van Binnenlandse Zaken. Tegelijkertijd werd staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Louw de Graaf (CDA) tijdelijk benoemd tot minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Op 6 mei 1987 keert Kees van Dijk terug van zijn ziekteverlof en hervat zijn werkzaamheden als minister van Binnenlandse Zaken.
Op 6 september 1988 trad minister van Defensie Wim van Eekelen (VVD) af als gevolg van zijn betrokkenheid bij de paspoortaffaire. De parlementaire enquêtecommissie die het onderzoek naar deze affaire verricht, uit ernstige kritiek op het handelen van Vvan Eekelen toen hij in het vorige kabinet staatssecretaris van Buitenlandse Zaken was. Op 10 september 1988 trad vervolgens ook zittend staatssecretaris van Buitenlandse Zaken René van der Linden (CDA) af. Op 24 september 1988 wordt VVD–Tweede Kamerlid Frits Bolkestein benoemd als minister van Defensie. Op 27 september 1988 wordt Berend-Jan van Voorst tot Voorst (CDA), die tot dan werkzaam is als topambtenaar op het ministerie van Economische Zaken, beëdigd als staatssecretaris van Buitenlandse Zaken.
Op 30 juni 1989 stapt staatssecretaris van Economische Zaken Albert-Jan Evenhuis (VVD) op, nadat hij in opspraak kwam na publicaties in het NRC Handelsblad over een dubieuze lening en subsidie die hij had verstrekt.
Op 14 september 1989 trad minister van Onderwijs en Wetenschappen Wim Deetman (CDA) af ,nadat hij is benoemd tot voorzitter van de Tweede Kamer. Minister van Landbouw en Visserij Gerrit Braks (CDA) neemt de functie waar tot het aantreden van het nieuwe kabinet op 7 november 1989.
Op 1 oktober 1989 één maand voor de beëdiging van het kabinet-Lubbers III trad staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Louw de Graaf (CDA) af, nadat hij is benoemd tot voorzitter van de Ziekenfondsraad en van het College voor zorgverzekeringen (CVZ).
Ambtsbekleders
Ambtsbekleders | Ministers / Ministerie | Termijn | Partij | |||
---|---|---|---|---|---|---|
drs. R.F.M. (Ruud) Lubbers (1939–2018) |
Minister-president / Minister |
Algemene Zaken | 4 november 1982 – 22 augustus 1994 [3] |
CDA | ||
dr. R.W. (Rudolf) de Korte (1936–2020) |
Vicepremier / Minister |
Economische Zaken | 14 juli 1986 – 7 november 1989 |
VVD | ||
drs. C.P. (Kees) van Dijk (1931–2008) |
Minister | Binnenlandse Zaken | 14 juli 1986 – 26 januari 1987 (ziekte verlof) |
CDA | ||
mr. F. (Frits) Korthals Altes (1931) |
26 januari 1987 – 3 februari 1987 (waarnemend tijdens ziekte verlof van Kees van Dijk) |
VVD | ||||
drs. J. (Jan) de Koning (1926–1994) |
3 februari 1987 – 6 mei 1987 (waarnemend tijdens ziekte verlof van Kees van Dijk) |
CDA | ||||
drs. C.P. (Kees) van Dijk (1931–2008) |
6 mei 1987 – 7 november 1989 |
CDA | ||||
mr. H. (Hans) van den Broek (1936) |
Minister | Buitenlandse Zaken | 4 november 1982 – 3 januari 1993 [3] |
CDA | ||
dr. H.O.Ch.R. (Onno) Ruding (1939) |
Minister | Financiën | 4 november 1982 – 7 november 1989 [3] |
CDA | ||
mr. F. (Frits) Korthals Altes (1931) |
Minister | Justitie | 4 november 1982 – 7 november 1989 [3] |
VVD | ||
dr. W.F. (Wim) van Eekelen (1931) |
Minister | Defensie | 14 juli 1986 – 6 september 1988 (afgetreden) |
VVD | ||
drs. P. (Piet) Bukman (1934) |
6 september 1988 – 24 september 1988 (waarnemend) |
CDA | ||||
mr.drs. F. (Frits) Bolkestein (1933) |
24 september 1988 – 7 november 1989 |
VVD | ||||
mr.drs. L.C. (Elco) Brinkman (1948) |
Minister | Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur |
4 november 1982 – 7 november 1989 [3] |
CDA | ||
drs. J. (Jan) de Koning (1926–1994) |
Minister | Sociale Zaken en Werkgelegenheid |
4 november 1982 – 3 februari 1987 [3] (tijdelijk benoemd tot minister van Binnenlandse Zaken) |
CDA | ||
L. (Louw) de Graaf (1930) |
3 februari 1987 – 6 mei 1987 (tijdens afwezigheid van Jan de Koning) |
CDA | ||||
drs. J. (Jan) de Koning (1926–1994) |
6 mei 1987 – 7 november 1989 |
CDA | ||||
drs. W.J. (Wim) Deetman (1945) |
Minister | Onderwijs en Wetenschappen | 29 mei 1982 – 14 september 1989 [3] (afgetreden na benoeming tot voorzitter van de Tweede Kamer) |
CDA | ||
ir. G.J.M. (Gerrit) Braks (1933–2017) |
14 september 1989 – 7 november 1989 |
CDA | ||||
drs. N. (Neelie) Smit-Kroes (1941) |
Minister | Verkeer en Waterstaat | 4 november 1982 – 7 november 1989 [3] |
VVD | ||
ir. G.J.M. (Gerrit) Braks (1933–2017) |
Minister | Landbouw en Visserij | 4 november 1982 – 18 september 1990 [3] |
CDA | ||
drs. E.H.Th.M. (Ed) Nijpels (1950) |
Minister | Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer |
14 juli 1986 – 7 november 1989 |
VVD | ||
Ambtsbekleders | Minister / Portefeuille / Ministerie | Termijn | Partij | |||
drs. J. (Jan) de Koning (1926–1994) |
Minister | • Nederlands-Antilliaanse Zaken en Arubaanse Zaken |
29 mei 1982 – 7 november 1989 [3] |
CDA | ||
drs. P. (Piet) Bukman (1934) |
Minister | • Ontwikkelingssamenwerking (Buitenlandse Zaken) |
14 juli 1986 – 7 november 1989 |
CDA | ||
Ambtsbekleders | Staatssecretarissen / Portefeuille / Ministerie | Termijn | Partij | |||
D.IJ.W. (Dieuwke) de Graaff-Nauta (1930–2008) |
Staatssecretaris | • Agglomeratie Zaken • Gemeentelijke Herindeling • Decentralisatie • Rampenbestrijding • Hulpverlening (Binnenlandse Zaken) |
14 juli 1986 – 27 mei 1994 |
CDA | ||
drs. P.R.H.M. (René) van der Linden (1943) |
Staatssecretaris | • Europese Zaken (Buitenlandse Zaken) |
14 juli 1986 – 10 september 1988 (afgetreden) |
CDA | ||
mr. B.J.M. (Berend-Jan) baron van Voorst tot Voorst (1944) |
27 september 1988 – 7 november 1989 |
CDA | ||||
mr. H.E. (Henk) Koning (1933–2016) |
Staatssecretaris | • Fiscale Zaken • Belastingdienst • Kansspelen • Staatsloterij • Muntwezen (Financiën) |
4 november 1982 – 7 november 1989 [3] |
VVD | ||
mr. V.N.M. (Virginie) Korte-van Hemel (1929–2014) |
Staatssecretaris | • Integratie • Immigratie • Asielzaken • Vreemdelingenzaken • Rechtsbescherming • Privaatrecht • Jeugdbescherming • Minderhedenbeleid • Delinquentenzorg • Rehabilitatie • Gevangeniswezen (Justitie) |
8 november 1982 – 7 november 1989 [3] |
CDA | ||
A.J. (Albert-Jan) Evenhuis (1941–2011) |
Staatssecretaris | • Midden- en Kleinbedrijf • Regionale Industrialisatie • Consumentenbeleid • Toerisme (Economische Zaken) |
14 juli 1986 – 30 juni 1989 (afgetreden) |
VVD | ||
drs. E. (Enneüs) Heerma (1944–1999) |
Staatssecretaris [4] |
• Internationale Handel • Exportbevordering (Economische Zaken) |
17 juli 1986 – 27 oktober 1986 (afgetreden na benoeming tot staatssecretaris van VROM) |
CDA | ||
mr. Y.C.M.Th. (Yvonne) van Rooy (1951) |
30 oktober 1986 – 7 november 1989 |
CDA | ||||
J. (Jan) van Houwelingen (1939–2013) |
Staatssecretaris | • Materieelvoorzieningen • Personeelsbeleid (Defensie) |
14 september 1981 – 7 november 1989 [3] |
CDA | ||
drs. D.J.D. (Dick) Dees (1944) |
Staatssecretaris | • Volksgezondheid • Milieuzaken • Maatschappelijke Dienstverlening • Jeugdbeleid • Verzetsstrijders Zaken • Sport (Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur) |
14 juli 1986 – 7 november 1989 |
VVD | ||
L. (Louw) de Graaf (1930) |
Staatssecretaris | • Sociale Zekerheid • Arbeidsomstandigheden • Armoedebeleid • Bijstandszaken • Ouderenbeleid • Gehandicaptenbeleid • Emancipatiebeleid (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) |
4 november 1982 – 3 februari 1987 [3] (tijdelijk benoemd tot minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid) |
CDA | ||
6 mei 1987 – 1 oktober 1989 (afgetreden) | ||||||
drs. N.J. (Nell) Ginjaar-Maas (1931–2012) |
Staatssecretaris | • Basisonderwijs • Algemeen Voortgezet Onderwijs • Lerarenbeleid (Onderwijs en Wetenschappen) |
4 november 1982 – 7 november 1989 [3] |
VVD | ||
mr. G.Ph. (Gerrit) Brokx (1933–2002) |
Staatssecretaris | • Volkshuisvesting (Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer) |
4 november 1982 – 24 oktober 1986 [3] (afgetreden) |
CDA | ||
drs. E. (Enneüs) Heerma (1944–1999) |
27 oktober 1986 – 22 augustus 1994 |
CDA | ||||
Bron: Kabinet-Lubbers II Rijksoverheid.nl |
Kabinetsformatie
- Tweede Kamerverkiezingen 1986: 21 mei 1986
- Beëdiging kabinet: 14 juli 1986
- Duur formatie: 54 dagen
- Informateur
- drs. J. (Jan) de Koning (CDA), (23 mei 1986 – 11 juli 1986) 50 dagen
- Formateur
- drs. R.F.M. (Ruud) Lubbers (CDA), (11 juli 1986 – 13 juli 1986) 3 dagen
Reden ontslagaanvraag
Op 3 mei 1989 kwam er een einde aan bijna zeven jaar samenwerking tussen CDA en VVD. De VVD–fractie kon zich niet vinden in het door het kabinet genomen besluit over aftopping van het reiskostenforfait. Tijdens een Kamerdebat over dit besluit op 2 mei 1989 kwam VVD–Tweede Kamer fractievoorzitter Joris Voorhoeve met een motie die het kabinet vroeg af te zien van aftopping van het reiskostenforfait. Nog voor de motie in stemming kwam, trok minister-president Ruud Lubbers de conclusie dat er een onoverbrugbaar conflict was en bood het ontslag van het kabinet aan.[5][6]
Noemenswaardigheden
- Maar liefst zes ambtsbekleders van het kabinet dienden ooit als partijleider; Lubbers, Brinkman en Heerma (CDA) en De Korte, Bolkestein en Nijpels (VVD).
- Vijf ambtsbekleders van het kabinet; Deetman, Braks, Nijpels, Van Houwelingen en Brokx zijn later benoemd als burgemeester.
Zie ook
Bronnen, noten en/of referenties
|
Zie de categorie Cabinet Lubbers II van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |