Kabinet-Marijnen

Het kabinet-Marijnen was het Nederlandse kabinet van 24 juli 1963 tot 14 april 1965. Het kabinet werd gevormd door de politieke partijen Katholieke Volkspartij (KVP), Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD), Anti-Revolutionaire Partij (ARP) en de Christelijk-Historische Unie (CHU) na de Tweede Kamerverkiezingen van 1963. Het centrum-rechtse kabinet-Marijnen was een meerderheidskabinet dat zowel in de Eerste Kamer en Tweede Kamer kon rekenen op een ruime meerderheid. Het kabinet-Marijnen was een voortzetting van het vorige kabinet De Quay.[1]

Kabinet-Marijnen
De ministers van het kabinet-Marijnen in de Trêveszaal op 24 juli 1963
CoalitieKVP, VVD, ARP, CHU
Zeteltal TK50 + 16 + 13 + 13 = 92
Premiermr. V.G.M. (Victor) Marijnen
Beëdiging24 juli 1963
Demissionair27 februari 1965
Ontslagdatum14 april 1965
VoorgangerDe Quay
OpvolgerCals
Zetels in de Tweede Kamer
Overzicht kabinetten
Portaal    Politiek

Verloop

Het kabinet regeert tijdens een periode van hoogconjunctuur door onder meer aardgasvondsten begunstigen het financieel-economische beleid. Er is krapte op de arbeidsmarkt, waardoor de lonen gaan stijgen. Vanwege een te kort op de arbeidsmarkt worden buitenlandse werknemers geworven. Er wordt voortgegaan met de opbouw van de sociale verzorgingsstaat, er komt een Ziekenfondswet en in 1964 wordt er door minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Gerard Veldkamp het sociaal minimum ingevoerd. In 1964 worden maatregelen genomen tegen commerciële televisie-uitzendingen vanaf de Noordzee (vanaf het zgn. REM-eiland).

Het (voorgenomen) huwelijk van prinses Irene met Carel Hugo van Bourbon-Parma op 29 april 1964 en de daarmee samenhangende overgang van Irene naar het katholicisme leiden tot veel commotie. Belangrijkste reden daarvoor zijn de aspiraties van Carel Hugo. Hij maakt aanspraken op de Spaanse troon. Prinses Irene verliest haar recht op troonopvolging. Het feit dat Irene tot het katholieke geloof is overgegaan, is voor een deel van de protestanten overigens moeilijk verteerbaar. De fractieleiders van ARP en CHU wensen echter niet uit te spreken, dat een katholiek op de troon ondenkbaar is.

Op 15 september 1964 tijdens de algemene beschouwingen informeert minister van Financiën Johan Witteveen de Tweede Kamer over de slechte toestand van de economie. Er is sprake van een betalingsbalanstekort en mede door de loonstijgingen gaan de overheidsuitgaven flink omhoog. Hoewel achteraf uit de cijfers blijkt dat het EMU-tekort en de EMU-schuld daalden, wordt er gesproken van het 'Gat van Witteveen' op de begroting. Om de stijgende overheids- en sociale zekerheidsuitgaven te financieren overschrijden de collectieve lasten de grens van 30%.

De ministers van het kabinet-Marijnen na de beëdiging bij Huis ten Bosch op 24 juli 1963.
Minister-president Victor Marijnen 9links) en vicepresident van de Verenigde Staten Lyndon B. Johnson op Vliegveld Ypenburg op 5 november 1963.
Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Gerard Veldkamp (midden) tijdens een persconferentie op 10 januari 1964.
V.l.n.r. de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Gerhard Schröder, bondskanselier van Duitsland Ludwig Erhard, minister-president Victor Marijnen en minister van Buitenlandse Zaken Joseph Luns op het Catshuis op 2 maart 1964.
Minister van Financiën Johan Witteveen en het koffertje met de miljoenennota op het Binnenhof op 15 september 1964.
Minister van Buitenlandse Zaken Joseph Luns (links) en minister van Binnenlandse Zaken Edzo Toxopeus op 5 maart 1965.

Ambtsbekleders
Ambtsbekleders Ministers / Ministerie Termijn Partij
mr.
V.G.M. (Victor) Marijnen
(1917–1975)		 Minister-president /
Minister		 Algemene Zaken 24 juli 1963 –
14 april 1965		 KVP
mr.
B.W. (Barend) Biesheuvel
(1920–2001)		 Vicepremier /
Minister		 Landbouw en Visserij 24 juli 1963 –
5 april 1967		 ARP
Minister Surinaamse en Nederlands-
Antilliaanse Zaken
mr.
E.H. (Edzo) Toxopeus
(1918–2009)		 Minister Binnenlandse Zaken 19 mei 1959 –
14 april 1965
[2]		 VVD
mr.dr.
J.M.A.H. (Joseph) Luns
(1911–2002)		 Minister Buitenlandse Zaken 13 oktober 1956 –
6 juli 1971
[2]		 KVP
dr.
H.J. (Johan) Witteveen
(1921–2019)		 Minister Financiën 24 juli 1963 –
14 april 1965		 VVD
mr.
Y. (Ynso) Scholten
(1918–1984)		 Minister Justitie 24 juli 1963 –
14 april 1965		 CHU
dr.
J.E. (Koos) Andriessen
(1928–2019)		 Minister Economische Zaken 24 juli 1963 –
14 april 1965		 CHU
P.J.S. (Piet) de Jong
(1915–2016)		 Minister Defensie 24 juli 1963 –
5 april 1967		 KVP
dr.
G.M.J. (Gerard) Veldkamp
(1921–1990)		 Minister Sociale Zaken en
Volksgezondheid		 17 juli 1961 –
5 april 1967
[2]		 KVP
mr.
Th.H. (Theo) Bot
(1911–1984)		 Minister Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen		 24 juli 1963 –
14 april 1965		 KVP
mr.
J. (Jan) van Aartsen
(1909–1992)		 Minister Verkeer en Waterstaat 24 juli 1963 –
14 april 1965		 ARP
drs.
P.C.W.M. (Pieter) Bogaers
(1924–2008)		 Minister Volkshuisvesting
en Bouwnijverheid		 24 juli 1963 –
22 november 1966		 KVP
drs.
J.F. (Jo) Schouwenaar-Franssen
(1909–1995)		 Minister Maatschappelijk Werk 24 juli 1963 –
14 april 1965		 VVD
Ambtsbekleders Staatssecretarissen / Portefeuille / Ministerie Termijn Partij
mr.
L. (Leo) de Block
(1904–1988)		 Staatssecretaris • Europese Zaken
• Internationale Vervoer
Aangelegenheden

(Buitenlandse Zaken)		 3 september 1963 –
5 april 1967		 KVP
mr.dr.
I.N.Th. (Isaäc) Diepenhorst
(1907–1976)		 • Ontwikkelingssamenwerking
• Verenigde Naties Aangelegenheden

(Buitenlandse Zaken)		 28 november 1963 –
14 april 1965		 CHU
dr.
W.H. (Willem)
van den Berge
(1905–1987)		 Staatssecretaris • Fiscale Zaken
• Belastingdienst

(Financiën)		 27 mei 1959 –
14 april 1965
[2]		 O
drs.
J.A. (Joop) Bakker
(1921–2003)		 Staatssecretaris • Middenstand
• Regionale Industrialisatie
• Toerisme

(Economische Zaken)		 3 september 1963 –
22 november 1966		 ARP
J.C.E. (Joop) Haex
(1911–2002)		 Staatssecretaris • Koninklijke Landmacht

(Defensie)		 14 augustus 1963 –
14 april 1965		 CHU
A. (Adri) van Es
(1913–1994)		 • Koninklijke Marine

(Defensie)		 14 augustus 1963 –
16 september 1972		 ARP
W. (Willem) den Toom
(1911–1998)		 • Koninklijke Luchtmacht

(Defensie)		 25 november 1963 –
14 april 1965		 VVD
dr.
A.J.H. (Louis) Bartels
(1915–2002)		 Staatssecretaris • Volksgezondheid
• Ouderenbeleid
• Gehandicaptenbeleid

(Sociale Zaken en
Volksgezondheid)		 3 september 1963 –
5 april 1967		 KVP
dr.
J.F.G.M. (José) de Meijer
(1915–2000)		 • Sociale Zekerheid
• Bijstand
• Arbeidsomstandigheden
• Maatschappelijke Dienstverlening
• Pensioenen
• Armoedebeleid
• Publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie

(Sociale Zaken en
Volksgezondheid)		 15 november 1963 –
5 april 1967		 KVP
mr.
J.H. (Hans) Grosheide
(1930)		 Staatssecretaris • Basisonderwijs
• Algemeen Voortgezet Onderwijs
• Buitengewoon Onderwijs

(Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen)		 3 september 1963 –
6 juli 1971		 ARP
drs.
L.J.M. (Louis) van de Laar
(1921–2004)		 • Volksontwikkeling
• Jeugdbeleid
• Cultuurbeleid
• Kunstbeleid
• Mediabeleid
• Sport
• Natuurbehoud

(Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen)		 24 oktober 1963 –
14 april 1965		 KVP
M.J. (Mike) Keyzer
(1911–1983)		 Staatssecretaris • Wegverkeer
• Openbaar Vervoer
• Luchtvaart
• Spoorwegen
• Scheepvaart

(Verkeer en Waterstaat)		 22 oktober 1963 –
14 april 1965		 VVD
Bron: Kabinet-Marijnen Rijksoverheid.nl

Kabinetsformatie

Reden ontslagaanvraag

Op 27 februari 1965 kwam het tot een voortijdig einde van het kabinet. De exacte redenen voor de val bleven duister, maar duidelijk was wel dat er in de ministerraad geen overeenstemming was bereikt over het omroepbeleid. Minister-president Victor Marijnen kon niets anders dan koningin Juliana het ontslag aanbieden van zijn kabinet.

Noemenswaardigheden
  • Tien bewindslieden van het kabinet, Luns, Witteveen, De Jong, De Block, Bakker, Haex, Van Es, Den Toom, Grosheide en Keyzer, dienden later ook in het kabinet-De Jong.
  • De staatssecretarissen van Defensie, Haex, Van Es en Den Toom waren alle drie voormalig opper- en vlagofficieren en veteranen van de Tweede Wereldoorlog.

Zie ook
Zie de categorie Cabinet Marijnen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Nederlandse kabinetten

Schimmelpenninck · De Kempenaer-Donker Curtius · Thorbecke I · Van Hall-Donker Curtius · Van der Brugghen · Rochussen · Van Hall-Van Heemstra · Van Zuylen van Nijevelt-Van Heemstra · Thorbecke II · Fransen van de Putte · Van Zuylen van Nijevelt · Van Bosse-Fock · Thorbecke III · De Vries-Fransen van de Putte · Heemskerk-Van Lynden van Sandenburg · Kappeyne van de Coppello · Van Lynden van Sandenburg · Heemskerk Azn. · Mackay · Van Tienhoven · Röell · Pierson · Kuyper · De Meester · Heemskerk · Cort van der Linden · Ruijs de Beerenbrouck I · Ruijs de Beerenbrouck II · Colijn I · De Geer I · Ruijs de Beerenbrouck III · Colijn II · Colijn III · Colijn IV · Colijn V · De Geer II · Gerbrandy I · Gerbrandy II · Gerbrandy III · Schermerhorn-Drees · Beel I · Drees-Van Schaik · Drees I · Drees II · Drees III · Beel II · De Quay · Marijnen · Cals · Zijlstra · De Jong · Biesheuvel I · Biesheuvel II · Den Uyl · Van Agt I · Van Agt II · Van Agt III · Lubbers I · Lubbers II · Lubbers III · Kok I · Kok II · Balkenende I · Balkenende II · Balkenende III · Balkenende IV · Rutte I · Rutte II · Rutte III

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.