Formateur

De formateur benadert vervolgens, in overleg met onderhandelaars van de toekomstige coalitie, kandidaat-ministers en kandidaat-staatssecretarissen. In het eindverslag aan de koning(in) vermeldt de formateur welke ministers en staatssecretarissen bereid zijn toe te treden tot het nieuwe kabinet.

De opdracht kan ook zo ruim zijn dat de (in)formateur het regeerakkoord opstelt. Ook kan hiervoor een nieuwe informateur worden aangesteld. Deze onderhandelt met de coalitiepartijen over de gezamenlijke doelstellingen en de hoofdlijnen van beleid van het toekomstige kabinet. Als ze het eens zijn, leggen ze de afspraken vast in een regeerakkoord. Het nieuwe kabinet is gebonden aan het regeerakkoord en moet de vastgelegde afspraken de komende jaren omzetten in beleid.

Zie het historisch overzicht van de kabinetsformaties in Nederland voor de namen van de (in)formateurs en de duur van de formaties sinds 1945.

Na de invoering van de Wet dualisering gemeentebestuur op 7 maart 2002 en de Wet dualisering provinciebestuur in 2003 heeft de (in)formateur ook op gemeentelijk- en provinciaal niveau zijn intrede gedaan. Voordien was het gebruikelijk dat na Raads- of Provinciale Staten verkiezingen de grootste partij het voortouw nam in de besprekingen om te komen tot een nieuwe coalitie. Inmiddels wordt er vaak van buiten een informateur aangesteld door de betrokken partijen om hen zo als een meer neutraal 'voorzitter' te ondersteunen in het formatieproces voor een nieuw college van burgemeester en wethouders c.q. College van Gedeputeerde Staten en de coalitie-onderhandelingen. In de toekomst zal -zeker bij invoering van de gekozen burgemeester- in Nederland deze een meer nadrukkelijker rol krijgen bij de vorming van een nieuw dagelijks bestuur op gemeentelijk niveau.