Kabinet-Van Hall-Donker Curtius

Het kabinet-Van Hall-Donker Curtius was een conservatief Nederlands kabinet van 19 april 1853 tot 1 juli 1856. Dit koninklijke kabinet treedt aan na de Aprilbeweging van 1853. Kort na zijn aantreden, ontbindt het kabinet de Tweede Kamer. De verkiezingen leveren winst voor de conservatieven en antirevolutionairen op. Minister Van Hall weet de godsdienstige gemoederen tot bedaren te brengen door een nietszeggende Wet op de kerkgenootschappen.

Kabinet-Van Hall-Donker Curtius
Kabinet in Nederland
Politieke kleurConservatief
Start19 april 1853
Demissionair24 juni 1856
Eind1 juli 1856
VoorgangerThorbecke I
OpvolgerVan der Brugghen
Nederlandse kabinetten van 1848 t/m WO II
Portaal    Politiek

De ministers zijn overwegend conservatief of conservatief-liberaal. Ook de vroegere medestander van Thorbecke, Donker Curtius, maakt deel uit van het kabinet. De koning heeft een belangrijke rol gespeeld bij het tot stand komen van het kabinet. Onder de ministers is de voormalige directeur van het Kabinet van de Koning, Van Rappard.

Het kabinet treedt af nadat de antirevolutionairen onder leiding van Guillaume Groen van Prinsterer kritisch reageren op de ontwerp-Wet op het lager onderwijs van minister Van Reenen. Ook buiten de Kamer bestaat verzet daartegen. De koning kiest de zijde van Groen en de opposanten. De periodieke verkiezingen van 1854 en 1856 hebben er bovendien al toe geleid dat de liberale oppositie is versterkt. De koning formeert daarop grotendeels zelf een nieuw kabinet.

Bijzonderheden

Minister Donker Curtius brengt de Wet vereniging en vergadering en de Wet op de ministeriële verantwoordelijkheid tot stand.

Minister Pahud van Koloniën brengt in 1854 het Regeringsreglement voor Nederlands-Indië tot stand, dat als een soort Grondwet voor de kolonie kan gelden. De landsbestuur is in handen van de Nederlanders, met aan het hoofd de Gouverneur-Generaal; op lokaal niveau treden de inlandse regenten als bestuurders op.

Tijdens de Krimoorlog (1853–1856) tussen Rusland en het Ottomaanse rijk (Turkije) weet Nederland, met name dankzij de inspanningen van minister Van Hall, afzijdig te blijven. Andere Europese landen, zoals Groot-Brittannië en Frankrijk, vechten aan Turkse zijde mee.

De ontwerp-Wet op het lager onderwijs van Van Reenen. Dit ontwerp gaat uit van de gemengde openbare school: openbare scholen voor kinderen met een verschillende geloofsovertuiging. Van Reenen stelt ook voor om, indien de plaatselijke omstandigheden het toelaten, het oprichten van openbare scholen voor een bepaalde gezindte (bijvoorbeeld voor de katholieken) toe te staan. De Tweede Kamer voelt daar in meerderheid echter niet voor, en deze 'facultatieve splitsing' verdwijnt dan weer.

Tegen het wetsvoorstel wordt van protestantse zijde een petitiebeweging gehouden. De adressanten doen hierbij tevens een beroep op de koning, die advies vraagt aan Groen. Hij adviseert de koning met actie te wachten tot het wetsvoorstel is aangenomen. Groen zelf weigert een ministerspost.

Ministers

Minister van Buitenlandse ZakenMr. F.A. van Hall (baron vanaf april 1856)cons. lib.
Minister van JustitieMr. D. Donker Curtiusliberaal
Minister van Binnenlandse ZakenJhr.Mr. G.C.J. van Reenenconservatief
Minister van Financiën E.C.U. van Doornconservatieftot 5 januari 1854
Mr. F.A. van Hall (baron vanaf april 1856)cons. lib.a.i., 5 januari 1854 tot 31 maart 1854
Dr. A. Vrolikconservatiefvanaf 31 maart 1854
Minister van OorlogH.F.Ch. baron Forstner van Dambenoyconservatief
Minister van Marine J. Ensliegeen pol. stromingtot 16 december 1854
H.F.Ch. baron Forstner van Dambenoyconservatiefa.i., 16 december 1854 tot 8 februari 1855
A.J. de Smit van den Broeckeconservatiefvanaf 8 februari 1855
Minister van Koloniën Ch.F. Pahudcons. lib.tot 1 januari 1856
Mr. P. Mijerconservatiefvanaf 1 januari 1856
Minister van Zaken der rooms-katholieke Eredienst Mr. L.A. Lightenveltcons. kathtot 31 december 1853
Mr. F.A. van Hall (baron vanaf april 1856)cons. lib.a.i., 28 juni 1853 tot 27 september 1853
Mr. J.A. Mutsaerscons. kathvanaf 31 december 1853
Minister van Zaken van de Hervormde en andere Erediensten, behalve die der r-k E.C.U. van Doornconservatieftot 20 januari 1854
Mr. A.G.A. ridder van Rappardconservatiefvanaf 20 januari 1854
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.