Kabinet-Lubbers I

Nederland werd destijds geconfronteerd met een hoog oplopende overheidsschuld alsook een stagnerende economie met als gevolg een grote werkloosheid. Het kabinet stelde zich ten doel de overheidsfinanciën weer op de orde te krijgen en de Nederlandse economie te doen herleven. Om deze doeleinden te bereiken wordt er door minister van Financiën Onno Ruding een grote linie aan bezuinigingen doorgevoerd (dit doortastende optreden van het kabinet werd ook wel aangeduid als 'no nonsense'). Het kabinet zet in op de privatisering van staatsbedrijven, waaronder de verzelfstandiging van de Nederlandse Spoorwegen (NS) en werden de gelddiensten van de PTT samengebracht in de Postbank N.V.. Bezuinigd werd er onder meer op de uitkeringen en de salarissen van het ambtelijk en onderwijzend personeel. Deze maatregelen brachten veel verzet teweeg maar minister van Binnenlandse Zaken Koos Rietkerk en minister van Onderwijs en Wetenschappen Wim Deetman zetten desondanks het beleid voort. Minister Onno Ruding bezuinigt in 1982 op de werkgeversafdrachten aan Stichting Pensioenfonds ABP. Het kabinet is van mening dat het ABP meer dan genoeg geld in kas heeft. Via tijdelijke 'Uitnamewetten' verlaagt men acht jaar op rij de bijdrage aan het ABP van 21 procent naar 8,3 procent. De pensioen- en VUT-uitkeringen blijven echter op hetzelfde niveau waardoor de dekkingsgraad van het ABP meer en meer zou verslechteren. De econoom Hennie Kemner becijferde dat door deze maatregel het pensioenfonds tot 1996 voor omgerekend 15 miljard euro wordt benadeeld. In 1983 volgde het kabinet niet volledig een revaluatie van de Duitse mark, wat in de financiële wereld werd gezien als een devaluatie van de gulden.[2]

Op 1 juni 1984 besluit het kabinet in NAVO–verband tot de plaatsing van 48 Amerikaanse kruisraketten op de Vliegbasis Woensdrecht. Eerder was er juni 1983 al een plan gemaakt hier voor. De maatschappelijke ophef die ontstond tegen de plaatsing leed op 29 oktober 1983 tot een grote vredesdemonstratie in Den Haag en werd er een volkspetitionnement met 3,7 miljoen handtekeningen opgehaald. De daadwerkelijke uitvoering werd echter uitgesteld tot 1 november 1985.[3]

Een andere zaak waarmee het kabinet te maken kreeg, was de parlementaire enquête naar de RSV-werf. Vicepremier en minister van Economische Zaken Gijs van Aardenne werd flink aan de tand gevoeld omdat hij op dezelfde post in het kabinet-Van Agt I de Tweede Kamer verkeerd had voorgelicht.

In 1984 voert minister van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur Elco Brinkman het voorstel Wet afbreking zwangerschap (WAZ) in die de voorwaarden voor de uitvoering van abortus zou vastleggen. In het wetsvoorstel staan algemene voorschriften voor ziekenhuizen en klinieken en in het bijzonder voorschriften voor klinieken waar zwangerschappen boven de dertien weken worden afgebroken.

Ter bestrijding van de zure regen werd de katalysator in auto's verplicht gesteld.

Aan het eind van de periode ontstond er naar aanleiding van het kernramp van Tsjernobyl een discussie over de wenselijkheid van kernenergie.

Personele wijzigingen

Op 12 november 1982, vijf dagen na zijn beëdiging, stapt staatssecretaris van Defensie Charl Schwietert (VVD) op vanwege een opgelopen discussie over het aandikken van zijn cv Op 19 november 1982 wordt de burgemeester van Coevorden Willem Hoekzema (VVD) benoemd als zijn opvolger.

Op 20 februari 1986 overleed minister van Binnenlandse Zaken Koos Rietkerk (VVD) aan de gevolgen van een hartstilstand tijdens een werkbespreking op zijn werkkamer op slechts 58–jarige leeftijd. Minister van Justitie Frits Korthals Altes (VVD) neemt de functie waar tot en met 12 maart 1986 als VVD–Tweede Kamerlid Rudolf de Korte wordt beëdigd als minister van Binnenlandse Zaken.

Op 22 juni 1986, één maand voor de beëdiging van het kabinet-Lubbers II, treedt staatssecretaris van Economische Zaken Piet van Zeil (CDA) af, nadat hij is benoemd tot burgemeester van Heerlen.

Minister-president Ruud Lubbers, premier van Luxemburg Pierre Werner en premier van België Wilfried Martens in de Trêveszaal op 10 november 1982.

Minister-president Ruud Lubbers legt de regeringsverklaring af aan de Tweede Kamer op 22 november 1982.

Minister-president Ruud Lubbers en vicepresident van de Verenigde Staten George H.W. Bush op Schiphol op 1 februari 1983.

Minister-president Ruud Lubbers en Amerikaanse minister van Defensie Caspar Weinberger op het Pentagon op 16 maart 1983.

Minister van Verkeer en Waterstaat Neelie Kroes tijdens een commissievergadering over het openbaar vervoer in de Tweede Kamer op 9 mei 1983.

Minister van Binnenlandse Zaken Koos Rietkerk en minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Nederlands-Antilliaanse Zaken Jan de Koning tijdens een debat over ambtenaren in de Tweede Kamer op 29 juni 1983.

Premier van het Verenigd Koninkrijk Margaret Thatcher en minister-president Ruud Lubbers tijdens een persconferentie op 19 september 1983.

Minister van Financiën Onno Ruding en het koffertje met de miljoenennota op het Binnenhof op 20 september 1983.

Minister van Defensie Job de Ruiter en Amerikaanse minister van Defensie Caspar Weinberger bij het Pentagon op 2 oktober 1983.

Minister van Binnenlandse Zaken Koos Rietkerk tijdens een bezoek aan een demonstratie op 31 oktober 1983.

Minister-president Ruud Lubbers en president van Gabon Omar Bongo op 7 November 1984.

Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Nederlands-Antilliaanse Zaken Jan de Koning tijdens een commissievergadering over de Nederlandse Antillen in de Tweede Kamer op 13 februari 1985.

Minister van Buitenlandse Zaken Hans van den Broek en Paus Johannes Paulus II op Schiphol op 11 mei 1985.

Premier van Spanje Felipe González en minister-president Ruud Lubbers op Vliegveld Ypenburg op 19 juni 1985.

Prins Claus, Indiaas politica Sonia Gandhi, Koningin Beatrix en premier van India Rajiv Gandhi op Huis ten Bosch op 25 oktober 1985.

Staatssecretarissen van Defensie Jan van Houwelingen en Willem Hoekzema en minister van Defensie Job de Ruiter tijdens een debat in de Tweede Kamer op 18 december 1985.

President van Zambia Kenneth Kaunda en minister voor Ontwikkelingssamenwerking Eegje Schoo op 14 april 1986.

Topambtenaar Joris Demmink, minister van Binnenlandse Zaken Rudolf de Korte en minister van Justitie Frits Korthals Altes op 24 april 1986.

Regeringsleiders van de Europese Unie op Huis ten Bosch op 26 juni 1986.

• Tweede Kamerverkiezingen 1982: 8 september 1982
• Beëdiging kabinet: 4 november 1982
• Duur formatie: 57 dagen
• Formateur
  • dr. J.A. (Jos) van Kemenade (PvdA), (10 september 1982 – 30 september 1982) 20 dagen
• Informateur
  • mr. W. (Willem) Scholten (CDA), (1 oktober 1982 – 30 oktober 1982) 30 dagen
• Formateur
  • drs. R.F.M. (Ruud) Lubbers (CDA), (30 oktober 1982 – 4 november 1982) 5 dagen

Einde van de parlementaire periode.

• Ruud Lubbers was met een leeftijd van 43 jaar en 181 dagen de jongste minister-president in de parlementaire geschiedenis. Anno 2020 staat dit record nog steeds.
• Ad Ploeg was de eerste ambtsbekleder die staatssecretaris was op het ministerie van Landbouw en Visserij.
• Maar liefst tien bewindslieden van het kabinet; Van Aardenne, De Ruiter, Kroes, Braks, De Koning, Van Amelsvoort, Van Eekelen, Koning, De Graaf en Brokx zaten ook in het kabinet-Van Agt I.
• Drie ambtsbekleders van het kabinet; Van den Broek, Kroes en Bolkestein zouden later dienen als eurocommissaris.
• Drie bewindslieden van het kabinet; Lubbers, Korthals Altes en Van den Broek werden later benoemd tot minister van staat.

• Tweede Kamerverkiezingen 1982
• Samenstelling Tweede Kamer 1982-1986

Zie de categorie Cabinet Lubbers I van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Nederlandse kabinetten

Schimmelpenninck · De Kempenaer-Donker Curtius · Thorbecke I · Van Hall-Donker Curtius · Van der Brugghen · Rochussen · Van Hall-Van Heemstra · Van Zuylen van Nijevelt-Van Heemstra · Thorbecke II · Fransen van de Putte · Van Zuylen van Nijevelt · Van Bosse-Fock · Thorbecke III · De Vries-Fransen van de Putte · Heemskerk-Van Lynden van Sandenburg · Kappeyne van de Coppello · Van Lynden van Sandenburg · Heemskerk Azn. · Mackay · Van Tienhoven · Röell · Pierson · Kuyper · De Meester · Heemskerk · Cort van der Linden · Ruijs de Beerenbrouck I · Ruijs de Beerenbrouck II · Colijn I · De Geer I · Ruijs de Beerenbrouck III · Colijn II · Colijn III · Colijn IV · Colijn V · De Geer II · Gerbrandy I · Gerbrandy II · Gerbrandy III · Schermerhorn-Drees · Beel I · Drees-Van Schaik · Drees I · Drees II · Drees III · Beel II · De Quay · Marijnen · Cals · Zijlstra · De Jong · Biesheuvel I · Biesheuvel II · Den Uyl · Van Agt I · Van Agt II · Van Agt III · Lubbers I · Lubbers II · Lubbers III · Kok I · Kok II · Balkenende I · Balkenende II · Balkenende III · Balkenende IV · Rutte I · Rutte II · Rutte III