Kabinet-Schermerhorn-Drees

Het kabinet-Schermerhorn-Drees was het Nederlandse kabinet van 25 juni 1945 tot 3 juli 1946. Het kabinet werd gevormd door de politieke partijen Roomsch-Katholieke Staatspartij (RKSP), Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP), Vrijzinnig Democratische Bond (VDB). Ruim een maand na de bevrijding benoemde koningin Wilhelmina dit eerste naoorlogse kabinet. Het was een 'koninklijk' kabinet en wordt ook wel een noodkabinet genoemd, dat orde op zaken moest stellen na de Duitse bezetting, het economisch herstel ter hand moest nemen, en verkiezingen moest voorbereiden. Het noodparlement zou pas vanaf november 1945 functioneren.

Kabinet-Schermerhorn-Drees
De ministers van het kabinet-Schermerhorn-Drees op het Binnenhof op 4 juni 1945
CoalitieRKSP, SDAP, VDB
(1945–1946)
KVP, PvdA
(1946)
Zeteltal TK31 + 23 + 6 = 60
Premierdr.ir. W. (Wim) Schermerhorn
Beëdiging25 juni 1945
Demissionair16 mei 1946
Ontslagdatum3 juli 1946
VoorgangerGerbrandy III
OpvolgerBeel I
Zetels in de Tweede Kamer
Overzicht kabinetten
Portaal    Politiek

Het kabinet-Schermerhorn-Drees bestond uit ministers van de SDAP (in 1946 met de VDB en CDU samengegaan in de PvdA), de CHU'er Lieftinck (later PvdA) en RKSP (later KVP), alsmede vijf partijloze ministers, van wie er later twee PvdA-lid werden. Minister-president Schermerhorn was afkomstig uit de kring van de VDB.

Nadat de Tweede Kamerverkiezingen in mei 1946 hadden plaatsgevonden, vroeg het kabinet ontslag. Na de vorming van het kabinet-Beel I, dat op steun van een meerderheid van de Tweede Kamer kon rekenen, verleende de Koningin dat ontslag.

Bijzonderheden

Het kabinet moest het economische leven (landbouw, nijverheid, handel) en de infrastructuur (spoorwegen, dijken, wegen, havens) weer op orde brengen na de vele verwoestingen ten gevolge van de oorlog. Verder moest het bestuur (gemeenteraden, provincies) worden hersteld en zo nodig vernieuwd.

Tot de vele taken waarvoor dit eerste naoorlogse kabinet zich gesteld zag, was het organiseren van zuivering en berechtiging van 'foute' Nederlanders. Dit gebeurde door de bijzondere rechtspleging (bijzondere rechtbanken en tribunalen) en door zuiveringsraden.

Ook de voedselvoorziening moest weer op gang worden gebracht. Vanwege de aanwezigheid van veel zwart geld vond in juli 1945 een geldzuivering plaats via het zogenaamde 'tientje van Lieftinck'. Ook het culturele leven (pers, omroep) werd weer genormaliseerd.

Tot augustus 1945 vroeg de strijd in het Verre Oosten tegen Japan nog de nodige aandacht. Nederland was daarbij nauw betrokken in verband met het toenmalige overzeese gebiedsdeel Nederlands-Indië. Daarna werd het kabinet geconfronteerd met het eenzijdig uitroepen van de onafhankelijkheid door de Republik Indonesia. Begin 1946 diende het daarom een wijziging van de grondwet in die het mogelijk moest maken dienstplichtigen tegen hun wil naar Indië te sturen voor de politionele acties.

Ambtsbekleders
Ambtsbekleders Ministers / Ministerie Termijn Partij
dr.ir.
W. (Wim) Schermerhorm
(1894–1977)		 Minister-president /
Minister		 Algemene Oorlogsvoering 25 juni 1945 –
3 juli 1946		 VDB
PvdA
W. (Willem) Drees
(1886–1988)		 Vicepremier /
Minister		 Sociale Zaken 25 juni 1945 –
7 augustus 1948		 SDAP
PvdA
mr.dr.
L.J.M. (Louis) Beel
(1902–1977)		 Minister Binnenlandse Zaken 23 februari 1945 –
15 september 1947
[1]		 RKSP
KVP
mr.
E.N. (Eelco) van Kleffens
(1894–1983)		 Minister Buitenlandse Zaken 10 augustus 1939 –
1 maart 1946
[1]
(afgetreden na benoeming
tot minister voor VN Zaken)		 O
(Liberaal)
mr.dr.
J.H. (Herman) van Roijen
(1905–1993)		 1 maart 1946 –
3 juli 1946		 O
(Sociaal-
democraat)
mr.dr.
P. (Piet) Lieftinck
(1902–1989)		 Minister Financiën 25 juni 1945 –
1 juli 1952		 CHU
PvdA
mr.
H.A.M.T. (Hans) Kolfschoten
(1903–1984)		 Minister Justitie 25 juni 1945 –
3 juli 1946		 RKSP
KVP
ir.
H. (Hein) Vos
(1903–1972)		 Minister Handel en
Nijverheid		 25 juni 1945 –
3 juli 1946		 SDAP
PvdA
mr.
J. (Jo) Meynen
(1901–1980)		 Minister Oorlog 25 juni 1945 –
3 juli 1946		 ARP
J.M. (Jim) de Booy
(1885–1969)		 Marine 23 februari 1945 –
3 juli 1946
[1]		 O
(Liberaal)
dr.
G. (Gerard) van der Leeuw
(1890–1950)		 Minister Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen		 25 juni 1945 –
3 juli 1946		 O
(Protestants-
christelijk)
PvdA
ir.
Th.S.G.J.M. (Steef)
van Schaik
(1888–1968)		 Minister Verkeer en
Energie		 25 juni 1945 –
3 juli 1946		 RKSP
KVP
S.L. (Sicco) Mansholt
(1908–1995)		 Minister Voedselvoorziening,
Landbouw en Visserij		 25 juni 1945 –
6 oktober 1945		 SDAP
Landbouw, Visserij
en Voedselvoorziening		 6 oktober 1945 –
1 januari 1958		 PvdA
dr.ir.
J.A. (Johan) Ringers
(1885–1965)		 Minister Openbare Werken en
Wederopbouw		 25 juni 1945 –
15 november 1946		 O
(Liberaal)
mr.dr.
J.H.A. (Johann) Logemann
(1892–1969)		 Minister Uniezaken en Overzeese
Rijksdelen		 25 juni 1945 –
3 juli 1946		 O
(Sociaal-
democraat)
PvdA
Ambtsbekleders Minister / Portefeuille / Ministerie Termijn Partij
mr.dr.
J.H. (Herman) van Roijen
(1905–1993)		 Minister • Verenigde Naties
aangelegenheden

(Buitenlandse Zaken)		 25 juni 1945 –
1 maart 1946
(afgetreden na benoeming
tot minister van
Buitenlandse Zaken)		 O
(Sociaal-
democraat)
mr.
E.N. (Eelco) van Kleffens
(1894–1983)		 1 maart 1946 –
1 juli 1947		 O
(Liberaal)
Bron: Kabinet-Schermerhorn-Drees Rijksoverheid.nl

Kabinetsformatie
  • Ontslagaanvrage vorig kabinet: 9 mei 1945
  • Beëdiging kabinet: 24 juni 1945
  • Duur formatie: 47 dagen
  • Formateur, dr.ir. W. Schermerhorn (VDB) en W. Drees (SDAP), 29 dagen

Reden ontslagaanvraag

Ontbinding van de Tweede Kamer en eerste naoorlogse verkiezingen.

Literatuur
  • Het kabinet Schermerhorn-Drees, F.J.F.M. Duynstee & J.L.J. Bosmans, Assen: Van Gorcum, 1977

Zie ook
Zie de categorie Cabinet Schermerhorn-Drees van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Nederlandse kabinetten

Schimmelpenninck · De Kempenaer-Donker Curtius · Thorbecke I · Van Hall-Donker Curtius · Van der Brugghen · Rochussen · Van Hall-Van Heemstra · Van Zuylen van Nijevelt-Van Heemstra · Thorbecke II · Fransen van de Putte · Van Zuylen van Nijevelt · Van Bosse-Fock · Thorbecke III · De Vries-Fransen van de Putte · Heemskerk-Van Lynden van Sandenburg · Kappeyne van de Coppello · Van Lynden van Sandenburg · Heemskerk Azn. · Mackay · Van Tienhoven · Röell · Pierson · Kuyper · De Meester · Heemskerk · Cort van der Linden · Ruijs de Beerenbrouck I · Ruijs de Beerenbrouck II · Colijn I · De Geer I · Ruijs de Beerenbrouck III · Colijn II · Colijn III · Colijn IV · Colijn V · De Geer II · Gerbrandy I · Gerbrandy II · Gerbrandy III · Schermerhorn-Drees · Beel I · Drees-Van Schaik · Drees I · Drees II · Drees III · Beel II · De Quay · Marijnen · Cals · Zijlstra · De Jong · Biesheuvel I · Biesheuvel II · Den Uyl · Van Agt I · Van Agt II · Van Agt III · Lubbers I · Lubbers II · Lubbers III · Kok I · Kok II · Balkenende I · Balkenende II · Balkenende III · Balkenende IV · Rutte I · Rutte II · Rutte III

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.