Henry Kissinger

In 1969 trad president Richard Nixon aan met de belofte een eervol eind te maken aan de Amerikaanse inmenging in de Vietnamoorlog, waarin zijn voorganger Johnson verstrikt was geraakt en wat deze had doen afzien van een tweede ambtstermijn. De Amerikaanse militaire interventie in Vietnam was op een hoogtepunt, met circa 400.000 man. Kissinger speelde een grote rol in de onderhandelingen met Noord-Vietnam, die gepaard gingen met intensieve bombardementen op Noord-Vietnam en een escalatie van de oorlog door Amerikaanse aanvallen op de bevoorradingslijnen van de Vietcong in grensgebieden van Laos en Cambodja. In januari 1973 werden de Parijse akkoorden bereikt tussen Noord-Vietnam en Amerika over terugtrekking van Amerikaanse troepen uit Vietnam, waarmee de oorlog volledig 'gevietnamiseerd' was, overigens wel met Amerikaanse materiële steun voor Zuid-Vietnam. Kissinger en de Noord-Vietnamese onderhandelaar Le Duc Tho kregen hiervoor de Nobelprijs voor de Vrede van 1973. Laatstgenoemde weigerde deze, omdat er nog geen vrede was in Vietnam.

Deze intensieve bombardementen (in de periode 1969 - augustus 1973) waarvoor Kissinger en zijn president Nixon verantwoordelijk waren (o.a. in Cambodja) leidden tot vele duizenden slachtoffers en tot een enorme schade op de grond. Wrang was dat uitgerekend één maand na het vredesakkoord van Parijs een slotoffensief werd ingezet door Kissinger/Nixon met de heftigste bombardementen van de hele periode (werd in 1972 53.000 ton bommen afgeworpen, van februari 1973 tot en met augustus was dat 250.000 ton). Deze agressieve aanpak zou o.a. leiden tot het aan de macht komen van de Rode Khmer in Cambodja (die miljoenen slachtoffers zou maken).[4][5]

De vietnamisering van de oorlog zou niet het door Amerika gewenste resultaat hebben; in april 1975 werd de anti-communistische republiek Zuid-Vietnam veroverd door en herenigd met Noord-Vietnam. In december van dat jaar kreeg ook Laos een communistisch regime.

Kissingers grootste succes was de Chinees-Amerikaanse toenadering, met als hoogtepunt het bezoek van Richard Nixon aan China in 1972. De toenadering leidde later in de jaren zeventig tot het aangaan van diplomatieke betrekkingen met de Volksrepubliek China, ten koste van het nationalistische regime in Taiwan en in het geheim werd ook het wapenembargo van de westerse atoommachten tegen China gedeeltelijk opgeheven. Tevens stelde Kissinger voor dat de VS zich uit Vietnam zou terugtrekken, dit alles overigens zonder op Chinese tegenprestaties aan te dringen. Het gevolg was dat het bipolaire stelsel van de Koude Oorlog (Amerika versus Sovjet-Unie) werd vervangen door een multipolair machtsevenwicht, dat Kissinger al sinds de jaren vijftig voor ogen had gestaan, toen hij de rol van de negentiende-eeuwse Oostenrijkse staatsman Metternich bij het Congres van Wenen had bestudeerd. De Sovjet-Unie moest dit spel wel meespelen en koos nu ook voor toenadering, zodat Nixon kort na zijn onderhandelingen met Mao Zedong in Peking ook een bezoek bracht aan Leonid Brezjnev in Moskou. Daar werd in 1972 eindelijk het SALT I-akkoord getekend ter beperking van de strategische nucleaire bewapening, dat als een hoogtepunt van de ontspanningspolitiek ofwel detente kan worden beschouwd.

Een ander opmerkelijk wapenfeit is Kissingers rol tijdens de Jom Kipoeroorlog in oktober 1973, waarbij hij de Egyptenaren aan zich verplichtte door Israël ervan te weerhouden de aanval te openen op het Egyptische Derde Leger in de Sinaïwoestijn. Toen de Sovjets, die al geruime tijd Egypte en Syrië zowel diplomatiek als materieel steunden, dreigden middels luchtlandingen in het Midden-Oosten te interveniëren, kondigde hij een wereldwijd verhoogde staat van nucleaire paraatheid af voor alle Amerikaanse strijdkrachten. Hij deed dit in overleg met Alexander Haig, chef-staf van het Witte Huis, maar zonder president Nixon te consulteren, omdat die toen te zeer verstrikt was in het Watergateschandaal. De Sovjet-Unie was verbaasd dat de Amerikanen zo hoog spel speelden ten behoeve van Israël, maar wilde de zaak niet verder laten escaleren en krabbelde terug. Egypte beschouwde de Sovjet-Unie van toen af aan als een verrader van de Arabische zaak, stuurde na de oorlog alle Sovjet-adviseurs weg en werd Amerika's belangrijkste bondgenoot in het Midden-Oosten. Dat was niet uit sympathie, maar omdat Amerika nu eenmaal het meeste te bieden had, zowel materieel als in invloed op Israël. De Sovjet-Unie was haar belangrijkste bondgenoot in het Nabije Oosten kwijt en haar invloed in de regio was - en is - sindsdien zeer gering. Egypte had tijdens deze oorlog, die bedoeld was om de schande van de Zesdaagse Oorlog uit te wissen, net voldoende prestige behouden om aan vredesonderhandelingen met Israël te kunnen beginnen. In 1977 liepen die tijdens het bewind van de Democratische president Carter uit op de Camp Davidakkoorden, die teruggave van door Israël veroverde gebieden, een vredesverdrag en diplomatieke erkenning van Israël door Egypte inhielden. Dit leidde overigens tot een langdurig diplomatiek isolement van Egypte in de Arabische wereld en felle weerzin in Egypte zelf. Dit was de reden waarom in 1981 de Egyptische president Anwar Sadat werd vermoord.