Nederlandse Antillen

Curaçao is het grootste en bevolkingsrijkste eiland van de Nederlandse Antillen. Bonaire is het op één na grootste en dunstbevolkte eiland. Kenmerkend voor Sint Maarten is het hoge aantal buitenlanders (inwoners met een andere dan de Nederlandse nationaliteit): 49% van de bevolking komt van elders. Op alle eilanden werken veel arbeiders uit de regio: op de Bovenwindse eilanden zijn ze veelal afkomstig uit Haïti, de Dominicaanse Republiek en Puerto Rico, op de Benedenwindse eilanden komen ze vooral uit Venezuela.

De officiële talen van de Nederlandse Antillen zijn sinds 2007 Nederlands, Engels en Papiaments.[7] Papiaments is de volkstaal op de Benedenwindse eilanden. Het is een creooltaal gebaseerd op Portugees,[8] met veel Nederlandse en ook Engelse, Franse en Spaanse invloeden. Op de Bovenwindse eilanden is Engels de volkstaal. De scholen waren altijd Nederlandstalig, maar in de jaren 2000 werd besloten op de basisscholen het Papiaments en Engels als onderwijstaal in te voeren. De middelbare scholen bleven Nederlandstalig, omdat men gebruik maakte van hetzelfde Centraal Schriftelijk Eindexamen als in Nederland en omdat veel scholieren na afronding van de middelbare school hoger onderwijs in Nederland gingen volgen. Sinds het schooljaar 2008/2009 is op Curaçao ook in de basisscholen Nederlands weer de onderwijstaal.

De Antilliaanse literatuur is voornamelijk geschreven in het Nederlands en Papiaments, voor een klein deel ook in het Engels en Spaans.

De alfabetiseringsgraad (definitie: leeftijd 15 jaar en ouder die kan lezen en schrijven) was:

• Totale bevolking: 96,7%
• Mannen: 96,7%
• Vrouwen: 96,8%

De Nederlandse Antillen zijn in overgrote meerderheid rooms-katholiek (72%). Daarnaast zijn er op de Bovenwindse eilanden grote protestantse gemeenschappen (3,1%), (pinkstergemeenten (4,9%), methodisten (2,9%), baptisten, zevendedagsadventisten (3,1%), Jehova's getuigen (1,7%) en anglicanen). Op Curaçao en Sint Maarten bestaat daarnaast van oudsher een aanzienlijke joodse gemeenschap (1,3 %). Ook bestaat er op Curaçao en Sint Maarten een moslimgemeenschap.

De gouverneur had een dubbele functie: hij was zowel hoofd van de regering als vertegenwoordiger van het Koningshuis in de Koninkrijksgebieden. Hij was niet verantwoordelijk voor de beslissingen en daden van de regering.

De gouverneur waakte over het algemeen belang van het Koninkrijk en zag erop toe dat door wetgevings- en bestuursorganen in de Nederlandse Antillen geen beslissingen werden genomen die de eenheid van het Koninkrijk konden schaden of die in strijd waren met de bepalingen van het Koninkrijksstatuut of met een internationale regeling. De uitvoerende macht berustte bij de gouverneur in samenwerking met de Raad van Ministers.

De gouverneur werd hierin bijgestaan door een Raad van Advies, die uit ten minste vijf door hem benoemde leden bestond en die over alle ontwerpen van landsverordeningen, rijkswetten, landsbesluiten houdende algemene maatregelen en dergelijke, advies uitbracht. De gouverneur was voorzitter van deze raad, maar oefende deze functie alleen uit bij bijzondere gelegenheden. Een ondervoorzitter, benoemd uit de leden van de raad, had de leiding van de gewone vergaderingen.

De Koningin was hoofd van de Regering van de Nederlandse Antillen; zij werd als zodanig vertegenwoordigd door de Gouverneur. De Ministers waren verantwoordelijk aan de Staten.

De regering van de Nederlandse Antillen werd gevormd door de gouverneur (in vertegenwoordiging van de Koning) en de Raad van Ministers. De Koningin benoemde de gouverneur bij Koninklijk Besluit en die benoemde op zijn beurt de ministers.

Traditioneel leverde elk eiland van de Nederlandse Antillen bewindspersonen voor de centrale regering. De ministerraad was verantwoording schuldig aan de volksvertegenwoordiging, de Staten van de Nederlandse Antillen (te vergelijken met de Tweede Kamer in Nederland).

Voor de Nederlandse Antillen gold dat de Staten de bevolking vertegenwoordigden. Zij werden bij algemene verkiezingen voor vier jaar gekozen. De volksvertegenwoordiging van de Nederlandse Antillen bestond uit 22 leden (Curaçao 14, Bonaire 3, Sint Maarten 3 en Saba en Sint Eustatius elk 1). Samen met de gouverneur vormden zij de wetgevende macht. De volksvertegenwoordiging had het recht van amendement, van enquête en van interpellatie. Zij had eveneens het recht van initiatief. De landsbegroting diende door haar te worden goedgekeurd.

Elk eilandgebied had een eigen bestuur dat bestond uit de eilandsraad, het bestuurscollege en de gezaghebber. De eilandsraden van Curaçao (21 leden), Bonaire (9 leden), Sint Maarten (11 leden), Saba (5 leden) en Sint Eustatius (5 leden) vertegenwoordigden de bevolking van het eilandgebied. De leden werden voor vier jaar gekozen. Het bestuurscollege en de gezaghebber kunnen worden vergeleken met het college van burgemeester en wethouders in een Nederlandse gemeente. Het bestuurscollege vormde het dagelijks bestuur van het eilandgebied en voerde de besluiten van de Eilandsraad uit.

Binnen de Europese Unie hadden de Nederlandse Antillen de status van landen en gebieden overzee (LGO).

Op 10 oktober 2010 (10-10-10) werden Bonaire, Saba en Sint Eustatius onderdeel van Nederland.[1] Hun status werd die van openbare lichamen en ze worden ook wel aangeduid als bijzondere gemeenten. De Nederlandse Antillen hielden toen op te bestaan. De drie eilanden behielden in eerste instantie hun LGO-status binnen de EU. De staatkundige hervormingen op zich hadden volgens het Nederlandse kabinet in dit stadium de prioriteit. Vijf jaar na de toetreding tot het Nederlands staatsbestel zal de verhouding tussen de EU en de eilanden opnieuw worden bekeken.[10] Curaçao en Sint Maarten werden net als Aruba autonome landen binnen het Koninkrijk der Nederlanden en houden waarschijnlijk de status van LGO (overgang naar Ultraperifere regio in de EU wordt echter overwogen).