Wierum (Friesland)
Wierum is een dorp in de gemeente Noardeast-Fryslân, in de provincie Friesland.
Plaats in Nederland  | |||||
| |||||
  | |||||
| Situering | |||||
| Provincie |  | ||||
| Gemeente | Noardeast-Fryslân | ||||
| Coördinaten | 53° 24′ NB, 6° 1′ OL | ||||
| Algemeen | |||||
| Inwoners (BAG, 2019) | 330[1] | ||||
| Overig | |||||
| Postcode | 9141 | ||||
| Woonplaatscode | 3414 | ||||
Foto's | |||||
 | |||||
| Wierum achter de zeedijk | |||||
 | |||||
| Wierum vanuit de lucht | |||||
 | |||||
| Dorpsbeeld | |||||
| |||||
_wapen.svg.png)
Het ligt ten noordoosten van Ternaard en ten noordwesten van Oosternijkerk en Nes. De dorpskern ligt tegen de Waddenzeezeedijk, die in een bocht om het dorp heenloopt. Het dorp is via de Wierumer Opvaart aangesloten op de Paesens. Langs de dijk loop ook de Dijkvaart.
Het dorp Wierum fungeert als startpunt van wadlooptochten naar de Engelsmanplaat. In 2019 telde het dorp 330 inwoners. Onder het dorp valt ook een deeltje van de buurschap 't Schoor, bij de voormalige buurtschap Koterhuizen.
Geschiedenis
Wierum is ontstaan op een brede terp die in de vroege Middeleeuwen werd opgeworpen op een kwelderwal. De terp werd door stormen geteisterd door de zee waar het dichtbij lag. Uiteindelijk verdween het noordoostelijke deel van de rechthoekige terp in zee.
Van oudsher was het echt een vissersdorp. Ook in de 19e eeuw vormde de visserij een belangrijke bron van inkomsten. Op 1 december 1893 vergingen 13 van de 17 vissersboten tijdens een zware sneeuwstorm. Daarbij kwamen 22 vissers om het leven. Een vissersmonument bij de zeedijk herinnert aan deze gebeurtenis.
De plaats werd in 1335 vermeld als Weyrum, in 1433 als Werum, in 1573 als Wierom en in 1579 als Wierum. Men gaat ervan uit dat de plaatsnaam vermoedelijk is ontstaan uit de gereconstrueerde benaming wervum. Dit is een datief meervoud van het Oudfriese woord werve -> werf, dat duidt op een voor bewoning opgeworpen hoogte.
Voor de gemeentelijke herindelingen in 1984 behoorde het tot de gemeente Oostdongeradeel. Tussen 1984 en 2018 behoorde het tot de gemeente Dongeradeel, waarna deze opging in de gemeente Noardeast-Fryslân.
Kerken
Op de terp staat de rond 1200 gebouwde Mariakerk. Het grootste deel van deze kerk is in de 20e eeuw vervangen door nieuwbouw, alleen de toren aan de westzijde van de kerk is in de oorspronkelijke staat gebleven.
In de loop der tijd is de noordoostelijke zijde van het dorp door overstromingen in zee verdwenen. De kerk stond oorspronkelijk in het midden van het dorp maar door de eerder genoemde stormen is de kerk aan de rand van het dorp tegen de Zeedijk komen te liggen. De windvaan op de kerktoren, in de vorm van een aak, herinnert aan het visserijverleden van het dorp.
Bij de kerk staat ook een standbeeld van een wjirmdolster, een pierensteekster. Ook dit beeld herinnert aan de periode van de zeevisserij, waarbij vrouwen van het dorp zeepieren zochten op het wad voor de visvangst.
De andere kerk van het dorp was een Gereformeerde kerk uit 1875. Deze kerk werd in 2002 verkocht en in 2003 werd het de Museumkerk Eben-Haëzer.
Het vissersmonument bij de zeedijk van Wierum, ter nagedachtenis aan de in 1893 omgekomen vissers
De wjirmdolster (pierensteekster) in Wierum
Sport
Het dorp heeft een eigen kaatsclub, gymnastiekvereniging en een biljartclub.
Cultuur
Het dorp heeft een eigen dorpshuis, De Pipenâle geheten. Verder kent het dorp een eigen toneelvereniging en het popkoor Gewoan Oars.
Bekende (ex-)inwoners
De schrijver David Cornel DeJong (1905-1967), schreef over zijn jeugd in Wierum, zowel fictief en autobiografisch.
Geboren in Wierum
- Hebbe Hebbes (1850-1931), burgemeester
- Meindert DeJong (1901-1991), schrijver en broer van David Cornel
- Freerk Kamma (1906-1987), zendeling en antropoloog in Nederlands Nieuw-Guinea
Literatuur
- Vliet, Herman J. van Achter het lijk wordt niet gesproken!, uitg. Douma, Dokkum, 2002
- Kooi, Jannie van der Wierum: dêr't de dyk it lân omklammet, uitg. Dokkumer Diep, Dokkum, 1993 (uitgave 100 jaar na de ramp van 1 december 1893)
- Kamminga, D. J. De ramp te Wierum, 1 december 1893, uitg. Museum It fiskerhúske, Moddergat, 1980
Bronnen, noten en/of referenties
|
 |
Zie de categorie Wierum van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |