Wetsens
Wetsens (Fries: Wetzens) is een terpdorp in de gemeente Noardeast-Fryslân, in de Nederlandse provincie Friesland.
Plaats in Nederland  | |||||
| |||||
  | |||||
| Situering | |||||
| Provincie |  | ||||
| Gemeente | Noardeast-Fryslân | ||||
| Coördinaten | 53° 21′ NB, 6° 2′ OL | ||||
| Algemeen | |||||
| Inwoners (BAG, 2019) | 55[1] | ||||
| Overig | |||||
| Postcode | 9122 | ||||
| Woonplaatscode | 3413 | ||||
| Belangrijke verkeersaders | N361 | ||||
| |||||
Het ligt ten noordoosten van Dokkum, ten zuidoosten van Hantumeruitburen en ten zuidwesten van Niawier en Metslawier De dorpskern ligt aan voornamelijk aan de noord- en zuidwestkant van de terp, ten zuiden van de Jaarlasloot.
In het zuidoosten van het dorpsgebied stroomt de Zuider Ee waarlangs ook de N361 loopt. Het werkt op veel fronten samen met Niawier. De twee worden daarom ook wel een tweelingdorp genoemd. In 2019 telde het dorp Wetsens 55 inwoners. Onder het dorp valt deels ook de buurtschap Lutkewier.
Geschiedenis
De terp is nog duidelijk te zien waarop het is ontstaan. Het betreft radiaal gevormde terp waarbij voor meer de helft de ovale ringweg nog bestaat. De omvangrijke terp met een hoogte van circa 6 meter werd op het einde van de 19e eeuw grotendeels afgegraven.
De plaats werd in 1417 vermeld als Witzenser Therpe, in 1433 als Witzense, in 1467 als Wetzens, in 1491 als toe Wetsens en in 1505 als Wetzens. De oudste vermelding duidt erop dat de plaatsnaam verwijst naar de terp (Therpe) van de lieden van Wytse of van de persoon Wytse zelf. De terpduiding is later verdwenen en dan wijst het alleen nog naar bij de lieden van Wytse.
Wetsens zou in het begin van de twintigste eeuw een stopplaats krijgen bij de toenmalige spoorlijn Leeuwarden - Anjum maar het geplande station is er nooit gekomen en het was ook geen algemene stopplaats.
Wetsens lag tot de gemeentelijke herindeling van 1984 in de toenmalige gemeente Oostdongeradeel. Daarna viel het tot 2019 tot de gemeente Dongeradeel, waarna deze opging in de gemeente Noardeast-Fryslân.
Sint-Vituskerk
De kerk van het dorp is de Sint-Vituskerk en is gelegen op het resterende deel van de terp. De romaanse kerk dateert uit de 12e eeuw en is destijds gebouwd van tufsteen. De noordmuur is nog steeds van dit materiaal. De preekstoel dateert uit de 17e eeuw.
De kerk was aan Sint Vitus gewijd, wat zou wijzen op invloed van de Norbertijnen. In 1842 stortte de kerktoren. Deze werd vervangen door een driezijdige sluiting met een hangende klokkenstoel. De kerk en de terp zijn de enige Rijksmonumenten van Wetsens.
De Friese schrijver Rink van der Velde werd begraven op het kerkhof van de kerk.
State
Ten westen van het dorp, aan de Peasens, lag Jaarla State. Van de state is niets over.
Sport en cultuur
Voor de sport en cultuur werkt het veel samen met Niawier en dus op die manier aangewezen op de verenigen aldaar, gezamenlijk hebben ze een Oranjevereniging, een activiteitencommissie en een gezamenlijk dorpsfeest.
Externe link
Bronnen, noten en/of referenties
|
 |
Zie de categorie Wetsens van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |