Hantumhuizen
Hantumhuizen (Fries: Hantumhuzen) is een dorp in de gemeente Noardeast-Fryslân, in de Nederlandse provincie Friesland.
Plaats in Nederland  | |||||
| |||||
  | |||||
| Situering | |||||
| Provincie |  | ||||
| Gemeente | Noardeast-Fryslân | ||||
| Coördinaten | 53° 22′ NB, 5° 58′ OL | ||||
| Algemeen | |||||
| Inwoners (BAG, 2019) | 215[1] | ||||
| Overig | |||||
| Postcode | 9144 | ||||
| Netnummer | 0519 | ||||
| Woonplaatscode | 3397 | ||||
| Belangrijke verkeersaders | N358 | ||||
| |||||
Het ligt ten noorden van Dokkum, ten noordoosten van Hantum, ten zuidoosten van Ternaard en zuidwesten van Wierum en de Waddenzee. De dorpskern is gelegen ten zuiden van de N358 aan de Hantumhuistervaart, die uitmondt in de Paesens.
De dorpen Hiaure, Hantum, Hantumeruitburen en Hantumhuizen worden samen ook wel de 4H-dorpen genoemd en vormen een gezamenlijke gemeenschap. In 2019 telde het dorp 215 inwoners. Onder het dorp valt ook een deel van de buurtschap Hantumerhoek.
Geschiedenis
De plaats is ontstaan als een satellietnederzetting van Hantum, waarop de plaatsnaam ook duidt. Het is in de middeleeuwen ontstaan op een hoge terp. De terp is in 1891 grotendeels afgegraven. De bewoning groeide ook buiten de terp waardoor de vorm van de terp niet echt meer zichtbaar is in het landschap, buiten de lichte verhoging bij de kerk.
De plaats werd in de 13e eeuw vermeld als de Hontumhusum, in 1434 als Hontummahusem, in 1441 als Hantma husem en Hantummahusum en in 1505 als Hantumahuysum.
Tot 1984 behoorde Hantumhuizen tot de gemeente Westdongeradeel. Van 1984 tot 2019 lag het in de gemeente Dongeradeel, waarna deze opging in de nieuwe gemeente Noardeast-Fryslân.
Kerken
De kerk van het dorp is de Sint-Annakerk. De zadeldaktoren van deze (voormalige) Nederlands Hervormde kerk dateert uit ca. 1200, in de 13e eeuw is de eenbeukige kerk gebouwd. In de 18e eeuw is het koor toegevoegd. De kerk is een voor Friesland zeldzaam voorbeeld van romanogotiek. Opvallend zijn de tweekleurige patronen (rechthoeken en bloemmotief) waarmee al het pleisterwerk is beschilderd, alsmede de cirkels van siermetselwerk.
Naast de kerk, langs de weg, staat een kunstwerk in de vorm van een opengeslagen boek. In het boek staat het dorpsgedicht dat de Friese dichter Anders Minnes Wybenga (1881-1948) voor Hantumhuizen heeft geschreven.
De andere kerk was de Gereformeerde Kerk in wat later de buurtschap Hantumerhoek werd, in het dorpsgebied van Hantumhuizen. De kerk werd in 1890 gebouwd en werd standaard als de Gereformeerde Kerk van Hantum geduid ondanks diens ligging. De laatste dienst was in 2007 waarna het verkocht is. De kerk werd daarna omgebouwd tot een woning.
Poptastate
De Poptastate is een laatachttiende-eeuwse kop-hals-rompboerderij en is als enige overgebleven van de stinsen die in het dorp hebben gestaan.
Sport
De Bernejister is een zogenaamd 'tipelfjild', een klein sportveldje waar zomers wordt getipeld. Tipelje is een oude Friese volkssport. Een deel van het veld is ook in gebruik als speelplaats voor de kinderen. Het dorp kent verder jaarlijks in juni een ringrijderij.
Verder is er de kaatsvereniging De Kletsers en de korfbalvereniging DTL uit Hantum die er ook voor de andere 4H-dorpen zijn.
Cultuur
Hantumhuizen heeft een eigen dorpshuis It Tiksel geheten. Het heeft enkele kleine culture evenementen, zoals op 24 december de herderstocht (op zoek naar de kerststal).
Het grotere dorpshuis van de 4H-dorpen staat in Hantum en is d'Ald Skoalle geheten. In Hantum is er ook de toneelvereniging It Hantumer Ploechje en kent men het gezamenlijke zangkoor SOS Gelegenheidskoar Rûm Sop.
Onderwijs
Het dorp is net als de andere 4H-dorpen voor het onderwijs aangewezen op de basisschool de Fjouwerhoeke in de buurtschap Hantumerhoek.
Treinstation
In wat later de buurtschap Hantumerhoek is geworden stond vanaf 1901 op de grens van Hantum en Hantumhuizen er een treinstation. Deze verkreeg de naam Station Hantum. In 1940 stopte het reizigersvervoer en in 1960 werd het stationsgebouw afgebroken.
Zie ook
Bronnen, noten en/of referenties
|
 |
Zie de categorie Hantumhuizen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |