Asse (Vlaams-Brabant)
Asse is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Vlaams-Brabant en het arrondissement Halle-Vilvoorde. De gemeente Asse wordt tegenwoordig bij de Brabantse Kouters gerekend, en tegelijkertijd bij het Pajottenland terwijl Bekkerzeel en Zellik pas in de editie van 't Payottenland uit 1852[1] deel zijn gaan uitmaken van het naburige Pajottenland. De gemeente is de hoofdplaats van het gerechtelijk en bestuurlijk kanton Asse. Asse telt ruim 33.000 inwoners, die Assenaren[2] worden genoemd. Het lokale dialect is het Asses.
Gemeente in België | |||||
| |||||
Geografie | |||||
Gewest | |||||
Provincie | |||||
Arrondissement | Halle-Vilvoorde | ||||
Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere | 49.64 km² (2017) 72,9% 14,55% 12,55% | ||||
Coördinaten | 50° 55' NB, 4° 12' OL | ||||
Bevolking (bron: AD Statistiek) | |||||
Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid | 33.158 (01/01/2019) 48,69% 51,31% 667,97 inw./km² | ||||
Leeftijdsopbouw 0-17 jaar 18-64 jaar 65 jaar en ouder | (01/01/2019) 22,46% 59,12% 18,42% | ||||
Buitenlanders | 12,64% (01/01/2019) | ||||
Politiek en bestuur | |||||
Burgemeester | Koen Van Elsen (CD&V) | ||||
Bestuur | CD&V, N-VA | ||||
Zetels CD&V N-VA ANDERS Zellik-Relegem Groen Vlaams Belang | 31 10 8 5 4 3 1 | ||||
Economie | |||||
Gemiddeld inkomen | 19.575 euro/inw. (2016) | ||||
Werkloosheidsgraad | 6,41% (jan. 2019) | ||||
Overige informatie | |||||
Postcode 1730 1730 1730 1730 1731 1731 | Deelgemeente Asse Bekkerzeel Kobbegem Mollem Relegem Zellik | ||||
Zonenummer | 02 - 052 | ||||
NIS-code | 23002 | ||||
Politiezone | AMOW | ||||
Hulpverleningszone | Vlaams-Brabant West | ||||
Website | www.asse.be | ||||
Detailkaart | |||||
ligging binnen het arrondissement Halle-Vilvoorde in de provincie Vlaams-Brabant | |||||
|
Geschiedenis
Romeinse periode
Asse ontstond op de Cuesta van Asse. Het werd waarschijnlijk al bewoond door de Nerviërs. Vanaf het midden van de eerste eeuw verbond een Romeinse heerweg Asse met de Nervische hoofdstad Bavay, Bagacum Nerviorum. Vanuit Asse was er verbinding met de nabijgelegen vicus van Elewijt en de vicus van Rumst. De Romeinen bouwden in deze nederzetting mogelijk een legerkamp.[3]
In de wijk Kalkoven zijn talrijke archeologische vondsten gedaan. Daar bevond zich een belangrijke Romeinse vicus, gelegen aan een diverticulum. Zo zijn er overblijfselen van een pottenbakkerij gevonden, met goed bewaarde resten van ovens, en verder misbaksels en een bijgebouw.[4] Begin 2008 werd er een deel van een Romeinse weg blootgelegd, die waarschijnlijk een straat van een kleine dorpskern vormde. Een deel daarvan is nog steeds zichtbaar in de inkomhal van de Federale Politie van Asse.
In Asse werden 150 Romeinse munten gevonden, vooral uit de 2e eeuw n.Chr. en 20 paardenbeeldjes in terracotta. In de naburige vicus van Elewijt werden ook zulke paardenbeeldjes gevonden, deze beeldjes verwijzen wellicht naar de cultus van de Keltische godin Epona.
Middeleeuwen
Tijdens het Karolingische Tijdperk behoorde Asse tot de Brabantgouw. Het wordt gezien als een van de mogelijke centra van deze gouw. In de tijd van de Noormannen (ca. 900) zou er zich een belangrijke burcht hebben bevonden (zie Vita Berlendis).
Vanaf 1085/1086 maakt Asse deel uit van het landgraafschap Brabant onder de graven van Leuven, voorvaderen van de hertogen van Brabant. In de bestuurlijke geografie van het hertogdom Brabant ressorteerde Asse onder het kwartier Brussel.
De hertog van Brabant was in wezen ook heer van Asse. Hij had evenwel te Asse een plaatselijk vazal, heer tot Asse genoemd, die als onderdeel van zijn leenmanschap hereditair standaarddrager van de hertog van Brabant was. In Asse bezaten hertog Godfried van Verdun en zijn zoon Herman van Ename een domein dat zij tussen 1012 en 1015 ruilden tegen dertig hoeven en een kerk te Buvrinnes die in het bezit waren van graaf Lambert van Leuven.
Gelegen op het kruispunt van handelswegen en als belangrijk militair-strategisch knooppunt werd Asse doorheen de geschiedenis meermaals door invallende legers bezet en ook herhaaldelijk gebrandschat.
18e eeuw
Als voortzetting van zijn belangrijke schepenbank uit het Ancien régime werd Asse bij de oprichting van het Dijledepartement door de Fransen in 1795 hoofdplaats van het kanton en zetel van een vredegerecht gemaakt.
Tweede Wereldoorlog
De gemeente werd rond 18 mei 1940 bezet door het Duitse leger en bevrijd op 3 september 1944. Minstens één weerstander werd naar het Auffanglager van Breendonk getransporteerd.[5]
Na-oorlogse periode
Op 25 april 1966 vond een dramatisch verkeersongeval plaats in de gemeente, hierbij kwamen tien kinderen om het leven door een vrachtwagen die inreed op een groep leerlingen die verkeerslessen kregen aan de basisschool van Walfergem. Een jaar later, ten gevolge van het ongeval, werden er alcoholcontroles ingevoerd op de Belgische wegen[6].
In 1977 is de fusiegemeente Asse ontstaan uit de samenvoeging van Asse met Bekkerzeel, Kobbegem, Mollem, Relegem en Zellik.
Geografie
Kernen
Asse telt zes deelgemeenten, daarnaast kent de gemeente nog 6 andere woonkernen.
- Asse, met dorpskernen Asse-centrum, Asbeek, Asse-ter-Heide, Krokegem, Walfergem
- Bekkerzeel
- Kobbegem
- Mollem, met dorpskernen Mollem en Bollebeek
- Relegem
- Zellik, met het gehucht Neerzellik
Geografische streek
De gemeente wordt afhankelijk van de bron gerekend tot de streek Brabantse Kouters en/of het Pajottenland.
Demografie
Evolutie in het inwonerstal
- Bron:NIS - Opm:1806 t/m 1970=volkstellingen op 31 december; vanaf 1977= inwoneraantal per 1 januari
- 1977: aanhechting van Bekkerzeel, Kobbegem, Mollem, Relegem en Zellik
Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente
Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.
- Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Bezienswaardigheden
- gotische Sint-Martinuskerk (13e-17e eeuw); de beschermheilige van Asse is de Heilige Martinus.
- het voormalige passantenhuis Oud Gasthuis (17e-19e eeuw) is enkele jaren geleden grotendeels gerestaureerd en maakt nu deel uit van cultuurcentrum Asse, met vergaderzalen en een zaal op zolder die ten dienste staan van de verenigingen. De waardevolle authentieke keuken is bewaard gebleven. Sinds 2006 bevindt zich aan het Oud Gasthuis een nieuwe hoofdbibliotheek;
- het centrale plein "Markt" met een paar fraaie gebouwen uit de achttiende eeuw;
- het oude gemeentehuis van Asse (filmlocatie uit het Samson en Gert-kinderfeuilleton).
- de Kruisborrekapel uit 1622
- wandel-, fiets- en mountainbikeroutes, onder andere aan het Kravaalbos bij gehucht Asse-ter-Heide
- Petrus Ascanus kapel. Petrus Ascanus of Petrus van Assche, geboren in Asse omstreeks 1530 als Petrus van der Slagmolen, was een van de 19 martelaren van Gorcum
Cultuur
Evenementen
- De zaterdag vóór de derde zondag na 3 mei: jaarmarkt Mollem
- De tweede zaterdag van oktober: jaarmarkt Zellik
- Hopduvelfeesten: tweejaarlijks, doorgaans het tweede weekend van september
Streekproducten
- Assekoeken
- Hopscheuten
Vroeger en nu
Gezondheidszorg
In Asse ligt een van de drie campussen van het Onze-Lieve-Vrouwziekenhuis. Tot aan de fusie op 31 december 2001 was dit samen met de campus Ninove het Fusieziekenhuis Heilig Hart Asse/Ninove.
Economie
De gemeente is een regionaal diensten- en handelscentrum voor Midden-West-Brabant en hoofdplaats van het kanton Asse. Er zijn industriezones in Mollem, Zellik en Relegem.
Vervoer
Asse ligt tussen de E40 (Ternat), de A12 (Meise) en de Brusselse ring (Zellik). De A11 (Brussel-Dendermonde-Zelzate) werd nooit aangelegd wegens een beslissing uit 1976. Daardoor, en mede door de aanwezigheid van verscheidene industriezones, is er in Asse centrum heel wat onnodig verkeer. De Rondweg heeft dit probleem slechts gedeeltelijk kunnen oplossen.[8]
Asse heeft 3 stations: Asse, Zellik en Mollem.
Politiek
2013-2018
Burgemeester is Koen Van Elsen (CD&V). Hij leidt een coalitie bestaande uit CD&V, Open Vld en sp.a. Samen vormen ze de meerderheid met 17 op 31 zetels.
2018-2024
Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2018 bleef de CD&V de grootste partij. Ze vormden een coalitie met N-VA. Samen zullen ze de meerderheid vormen met 18 op 31 zetels.
Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976
Partij | 10-10-1976[9] | 10-10-1982[9] | 9-10-1988[9] | 9-10-1994[9] | 8-10-2000[9] | 8-10-2006[10] | 14-10-2012[11] | 14-10-2018 | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Stemmen / Zetels | % | 27 | % | 29 | % | 29 | % | 29 | % | 29 | % | 29 | % | 31 | % | 31 |
CVP1/CD&V2 | 39,621 | 13 | 34,251 | 12 | 40,071 | 14 | - | 21,551 | 7 | - | 27,072 | 10 | 26,52 | 10 | ||
CD&V+N-VA | - | - | - | - | - | 35,71 | 12 | - | - | |||||||
N-VA | - | - | - | - | - | - | 26,36 | 9 | 23,2 | 8 | ||||||
VU | 18,75 | 5 | 18,06 | 5 | 10,75 | 3 | - | - | - | - | - | |||||
PVV1/VLD2/Open Vld3/ANDERS4 | - | - | 19,371 | 6 | - | 20,392 | 7 | - | 17,223 | 6 | 14,64 | 5 | ||||
AGALEV1/Groen2 | - | 4,921 | 0 | 5,421 | 1 | 7,091 | 1 | 7,171 | 1 | - | - | 6,382 | 1 | 10,82 | 2 | |
Vlaams Blok1/Vlaams Belang2 | - | - | 3,191 | 0 | 10,121 | 2 | 10,941 | 3 | 16,082 | 4 | 4,862 | 1 | 5,82 | 1 | ||
SP1/sp.a2 | 11,131 | 3 | 15,041 | 4 | 13,681 | 4 | - | 6,41 | 1 | - | - | 6,922 | 1 | 4,62 | 0 | |
PVDA | - | - | - | - | - | - | - | 2,5 | 0 | |||||||
ZELLIK | 9,72 | 2 | - | - | 13,09 | 4 | 9,5 | 2 | - | - | - | |||||
GB-RB | 4,37 | 0 | - | - | - | - | - | - | - | |||||||
V B | 16,42 | 4 | - | - | - | - | - | - | - | |||||||
RL | - | 7,79 | 2 | 7,52 | 1 | - | - | - | - | - | ||||||
GEMBEL | - | 19,95 | 6 | - | - | - | - | - | - | |||||||
GVP | - | - | - | 37,51 | 13 | - | - | - | - | |||||||
KARTEL | - | - | - | 26,92 | 9 | - | - | - | - | |||||||
UNION | - | - | - | 3,06 | 0 | - | - | - | - | |||||||
W.O.W. | - | - | - | 2,21 | 0 | - | - | - | - | |||||||
SAMEN | - | - | - | - | 24,06 | 8 | - | - | - | |||||||
Zellik-Relegem1/ZellikRelegem-Volk2 | - | - | - | - | - | 9,291 | 2 | 11,21 | 3 | 12,12 | 4 | |||||
AS.PRO | - | - | - | - | - | 10,6 | 2 | - | - | |||||||
LST Burgemeester | - | - | - | - | - | 28,33 | 9 | - | - | |||||||
Totaal stemmen | 17566 | 19040 | 19607 | 19804 | 19835 | 20470 | 20253 | 20915 | ||||||||
Opkomst % | 20470 | 20253 | 94,74 | 93,76 | 92,15 | 93,2 | 90,01 | 92,3 | ||||||||
Blanco en ongeldig % | 3,73 | 5,01 | 4,23 | 5,38 | 3,79 | 5,27 | 3,09 | 3,9 |
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
Bekende Assenaren
Geboren in Asse
- Josse De Pauw, acteur. Samen met Pat Van Hemelrijck en Dirk Pauwels stichter van het legendarische theatergezelschap Radeis
- François De Ridder (23 september 1951) dirigent van het Groot Harmonieorkest van de Belgische Gidsen te Brussel. Verongelukt tijdens zijn dienst als brandweerman op 16 juni 2007.
- Mandus De Vos (6 november 1935) theater-, televisie- en filmacteur. Vooral bekend als Verastenhoven uit het VRT-feuilleton De Collega's. Gestorven op 19 augustus 1996 te Mechelen.
- Sven Kums (26 februari 1988), profvoetballer
- Eugène Ragmey (1892 - 1961), kunstenaar
- Petrus de Rivo,[12] 15e eeuw, theoloog
- Kris Rogiers (1951 – 2001), Vlaamsgezinde intellectueel
- Gunter Thiebaut (12 januari 1977), profvoetballer
- Lander Van Droogenbroeck (17 september 1983), atleet
- Pat Van Hemelrijck (1952), acteur. Richtte samen met Josse De Pauw en Dirk Pauwels het legendarische Radeis op. Sinds 1991 is hij de drijvende kracht achter het artiestencollectief Alibi
- Geert Van Rampelberg, acteur
- Jürgen Roelandts, wielrenner bij Lotto-Belisol
- Petrus van Assche (ook Petrus Ascanus of Petrus van der Slagmolen genoemd). Hij was een van de 19 martelaren van Gorcum.
- Maarten van de Voorde, architect, stedenbouwkundige en landschapsarchitect bij WEST8
- Dodi Lukebakio, voetballer
- Franky De Buyst, wielrenner
- Jasper De Buyst, wielrenner
Woonachtig in Asse
- Sabine Appelmans, tennisster
- Johan Boskamp
- Gilles De Bilde, voetballer
- Franky De Buyst, wielrenner
- Jasper De Buyst, wielrenner
- Paul De Keersmaecker, ex-staatssecretaris voor Europese Zaken en Landbouw
- Steven De Neef
- Emilio Ferrera
- Ed Franck, schrijver
- Thomas Kaminski
- Justine M'Poyo Kasavubu, dochter van Joseph Kasavubu; presidentskandidate Democratische Republiek Congo in 2006
- Hans Kusters, platenbaas
- Jan Polák, voetballer RSC Anderlecht
- Ivan Sonck, voormalig sportjournalist VRT
- Kaat Tilley (1959-2012), modeontwerpster
- Frank Vander linden, zanger
- Steven Van Herreweghe, acteur en televisiepresentator
- Karlijn Sileghem, actrice
Overleden in Asse
- Hilde Van Sumere (80), beeldhouwster
- Emmanuel Geeurickx, muziekpedagoog en -directeur
- Lies Lefever, stand-upcomédienne
- Kaat Tilley, mode-ontwerpster
- Godefroid Kurth , historicus
Partnersteden
Ilsede (Duitsland) (sinds 1976) Le Puy-Sainte-Réparade (Frankrijk) (sinds 1967) (verbroedering met deelgemeente Zellik)
Externe links
Bronnen, noten en/of referenties
|
Zie de categorie Asse van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
Plaatsen in de gemeente Asse | |
---|---|
Deelgemeenten: Asse · Bekkerzeel · Kobbegem · Mollem · Relegem · Zellik |
Gemeenten in de provincie Vlaams-Brabant | ||
---|---|---|
Aarschot · Affligem · Asse · Beersel · Begijnendijk · Bekkevoort · Bertem · Bever · Bierbeek · Boortmeerbeek · Boutersem · Diest · Dilbeek · Drogenbos · Galmaarden · Geetbets · Glabbeek · Gooik · Grimbergen · Haacht · Halle · Herent · Herne · Hoegaarden · Hoeilaart · Holsbeek · Huldenberg · Kampenhout · Kapelle-op-den-Bos · Keerbergen · Kortenaken · Kortenberg · Kraainem · Landen · Lennik · Leuven · Liedekerke · Linkebeek · Linter · Londerzeel · Lubbeek · Machelen · Meise · Merchtem · Opwijk · Oud-Heverlee · Overijse · Pepingen · Roosdaal · Rotselaar · Scherpenheuvel-Zichem · Sint-Genesius-Rode · Sint-Pieters-Leeuw · Steenokkerzeel · Ternat · Tervuren · Tielt-Winge · Tienen · Tremelo · Vilvoorde · Wemmel · Wezembeek-Oppem · Zaventem · Zemst · Zoutleeuw |