Kortenaken
Kortenaken is een plaats en gemeente in het Hageland (arrondissement Leuven, Vlaams-Brabant, België).
Gemeente in België | |||||
| |||||
Geografie | |||||
Gewest | |||||
Provincie | |||||
Arrondissement | Leuven | ||||
Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere | 49.06 km² (2017) 87,53% 8,14% 4,33% | ||||
Coördinaten | 50° 55' NB, 5° 4' OL | ||||
Bevolking (bron: AD Statistiek) | |||||
Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid | 7.875 (01/01/2019) 50,18% 49,82% 160,5 inw./km² | ||||
Leeftijdsopbouw 0-17 jaar 18-64 jaar 65 jaar en ouder | (01/01/2019) 17,71% 60,19% 22,1% | ||||
Buitenlanders | 3,06% (01/01/2019) | ||||
Politiek en bestuur | |||||
Burgemeester | Stefaan Devos (CD&V) | ||||
Bestuur | CD&V, N-VA, sp.a | ||||
Zetels Open Vld CD&V N-VA sp.a- | 19 8 6 3 2 | ||||
Economie | |||||
Gemiddeld inkomen | 19.376 euro/inw. (2016) | ||||
Werkloosheidsgraad | 3,36% (jan. 2019) | ||||
Overige informatie | |||||
Postcode 3470 3470 3471 3472 3473 | Deelgemeente Kortenaken Ransberg Hoeleden Kersbeek-Miskom Waanrode | ||||
Zonenummer | 016 - 011 - 013 | ||||
NIS-code | 24054 | ||||
Politiezone | Hageland | ||||
Hulpverleningszone | Oost Vlaams-Brabant | ||||
Website | www.kortenaken.be | ||||
Detailkaart | |||||
ligging binnen het arrondissement Leuven in de provincie Vlaams-Brabant | |||||
|
De landelijke gemeente bestaat uit 5 deelgemeenten en één gehucht. In totaal zijn er 7 dorpskernen, omdat de deelgemeente Kersbeek-Miskom uit twee kerkdorpen bestaat. In het brede valleigebied van de Velpe vormen de boomgaarden een vertrouwd beeld. Daarnaast is de gemeente ook een agrarisch lappendeken: uitgestrekte akkers en weilanden komen veelvuldig voor. Kortenaken leeft van veeteelt, land- en tuinbouw. Als derde grootste perengemeente van België is de fruitproductie van cruciaal belang. De gemeente telt ruim 7.500 inwoners.
- Gemeentehuis
- Sint-Amorkerk
Geschiedenis
Onder het ancien régime was Kortenaken een zelfstandige heerlijkheid. Juridisch viel het onder de meierij van Halen, in het kwartier van Leuven van het hertogdom Brabant. Na de Franse invasie werd het dorp (toen als Cortenaeken aangeduid) als gemeente ingedeeld bij het kanton Scherpenheuvel van het Dijledepartement.[1] De gemeente Kortenaken behield haar vorm zoals die toen vastgelegd werd tot de gemeentefusies van 1977.
Geografie
Kernen
Naast Kortenaken zelf bestaat de gemeente nog uit de deelgemeenten Hoeleden, Kersbeek-Miskom, Ransberg en Waanrode. Ook het gehucht Stok dat tot 1977 bij Sint-Margriete-Houtem en Bunsbeek behoorde, maakt sindsdien deel uit van Kortenaken.
- Grootte grondgebied gemeente Kortenaken: 5.406 ha
- Totaal aantal inwoners: 7.888
- Bevolkingsdichtheid: 166 inwoners/km²
# | Naam | Oppervlakte (km²) | Aantal mannen 01/01/2013 | Aantal vrouwen 01/01/2013 | Inwonerstotaal 01/01/2013 |
---|---|---|---|---|---|
1 | Kortenaken | 14,05 | 1077 | 1118 | 2195 |
2 | Hoeleden | 10,02 | 711 | 718 | 1429 |
3 | Stok - bij Bunsbeek - bij St. Margriet Houtem | 199 116 83 | 195 111 84 | 394 227 167 | |
4 | Kersbeek-Miskom | 10,99 | 654 | 650 | 1304 |
5 | Ransberg | 5,32 | 329 | 315 | 644 |
6 | Waanrode | 8,72 | 964 | 958 | 1922 |
TOTAAL | 49,10 | 3934 | 3954 | 7888 |
- Bron: Gemeente Kortenaken
Demografie
Demografische ontwikkeling
Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.
- Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Politiek
Structuur
College van burgemeester en schepenen
2019-2024 | |||
---|---|---|---|
Bevoegdheden | Naam | Partij | |
burgemeester Wettelijke bevoegdheden Financiën, AGB, Landbouw, Onderwijs, Personeel | Stefaan Devos | CD&V | |
eerste schepen Gebouwen, Toegankelijkheid, Erfgoed Ruimtelijke Ordening, Lokale Economie, Wonen, Kunstacademie ART, Erediensten | Niels Willems | N-VA | |
tweede schepen Groenbeheer, Milieu, Jeugd, Cultuur, Noord-Zuid Begraafplaatsen, Bibliotheek, Dierenwelzijn, BKO | Griet Vandewijngaerden | sp.a | |
derde schepen Openbare werken – Mobiliteit & verkeersveiligheid Sport, ICT, Toerisme, Communicatie & participatie | Kristof Mollu | CD&V | |
vierde schepen Voorzitter Bijzonder Comité voor de Sociale Dienst, Welzijn, Sociale Dienst Thuisdiensten, Mobiele ambtenaar, Senioren, Gelijke kansen, OCMW-personeel | Annita Vandebroeck | CD&V | |
Herschikkingen
- In 2022 geeft Stefaan Devos de burgemeesterssjerp door aan Kristof Mollu. Benny Hermans wordt dan derde schepen.
Gemeenteraad
Legislatuur 2019-2024
Partij | Naam | Naamstemmen | # | |
---|---|---|---|---|
Open VLD | André Alles | |||
Open VLD | Betty Geysenbergs | |||
Open VLD | Glenn Blockx | |||
Open VLD | Paul Francen | |||
Open VLD | Patrick Vandijck | |||
Open VLD | Josette Vanlaer | |||
Open VLD | Patrick Vlayen | |||
Open VLD | Véronique Hermans | |||
N-VA | Niels Willems | |||
N-VA | Benny Hermans | |||
N-VA | Guy Vandebergh | |||
sp.a | Griet Vandewijngaerden | |||
sp.a | Koen Veulemans | |||
CD&V | Stefaan Devos | |||
CD&V | Michel Vander Velpen | |||
CD&V | Kristof Mollu | |||
CD&V | Annita Vandebroeck | |||
CD&V | Kim Vandepoel | |||
CD&V | Laura Schurmans | |||
Geschiedenis
Burgemeesters
Periode | Burgemeester | |
---|---|---|
1798 - 1808 | Martin Nijns | |
1808 - 1830 | Victor Nijns | |
1830 - 1843 | Petrus Frans Raymaekers | |
1843 - 1854 | Jacobus Fets | |
1855 - 1872 | Joannes Andreas Beringhs | |
1872 - 1879 | Guido Van Runckelen | |
1879 - 1885 | Guilhelm Hendrickx | |
1885 - 1895 | Guido Van Runckelen | |
1896 - 1917 | Petrus Frans Bilsen | |
1917 - 1921 | Calixte Severijns (waarnemend) | |
1921 - 1928 | Georges Van Runckelen | |
1928 - 1929 | Calixte Severijns (waarnemend) | |
1929 - 1932 | Louis Creten | |
1932 - 1939 | Calixte Severijns | |
1939 - 1944 | Jozef Geens | |
1944 - 1946 | Vital Janssens (waarnemend) | |
1946 - 1970 | Vital Janssens | |
1971 - 1976 | Godelieve Devos (CVP) | |
1977 - 1982 | Leon Schots (GBL) | |
1983 - 1988 | Godelieve Devos (CVP) | |
1989 - 1991 | Leon Schots (GBL) | |
1991 - 1992 | André Alles (GBL, waarnemend) | |
1992 - 2000 | Jos Debacker (GBL-VLD) | |
2001 - 2006 | Patrick Vandijck (GBL-VLD) | |
2007 - 2012 | Stefaan Devos (CD&V) | |
2013 - 2015 | André Alles (Open Vld-GBL) | |
2016 - 2019 | Patrick Vandijck (Open Vld-GBL) | |
2019 - Heden | Stefaan Devos (CD&V) |
Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976
Na de gemeentefusies van 1976 werd de toenmalige CVP de grootste partij (en vooral sterk in Kortenaken) de grootste partij. Toch werd ze naar de oppositie verwezen omdat de lijst Gemeentebelangen onder leiding van Leon Schots een coalitie aangingen met de socialisten en zo een meerderheid haalden in de gemeenteraad. Leon Schots werd de eerste burgemeester van de nieuwe fusiegemeente Kortenaken.
De tweede legislatuur kregen de liberalen lik op stuk. De christendemocraten van Godelieve Devos wist een coalitie te vormen met de SP en zette zo burgemeester Schots buiten spel. De liberalen van de Gemeentebelangen werden naar de oppositiebanken verwezen.
Bij de eerstvolgende gemeenteraadsverkiezingen haalde de partij Gemeentebelangen echter een absolute meerderheid. Leon Schots wordt opnieuw burgemeester en bestuurde de gemeente tot zijn onverwachte overlijden in 1991. Toenmalig eerste schepen André Alles nam tijdelijk diens taken over, totdat Jos Debacker werd aangewezen als burgemeester. De daaropvolgende gemeenteraadsverkiezingen, zonder kopman Schots, speelden de liberalen hun absolute meerderheid weer kwijt. Opnieuw werd een coalitie aangegaan met de socialisten. Jos Debacker werd burgemeester.
Rond de eeuwwisseling schoven de liberalen een nieuw gezicht naar voor. Patrick Vandijck werd lijsttrekker. De VLD werd opnieuw de grootste partij. Origineel werd een coalitie gesloten tussen CVP en VLD. CVP-boegbeeld Stefaan Devos zou eerste schepen worden onder de nieuwe burgemeester Vandijck. Dit akkoord werd echter tijdens de installatievergadering van de nieuwe gemeenteraad verbroken en de liberalen gingen met de SP in zee.
Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 gingen zowel CD&V als VLD wat achteruit. De sp.a kreeg er twee zetels bij en vormde samen met CD&V een nieuwe meerderheid. Stefaan Devos droeg voortaan de sjerp. Opnieuw 6 jaar later kwam er een nieuwe speler op het kiesterrein: N-VA ging verder op eigen kracht na het succes op nationaal niveau. Ze behaalden uit het niets drie zetels. CD&V hield stand, Open VLD-GBL en sp.a verloren respectievelijk 1 en 2 zetels. De CD&V-sp.a coalitie had geen meerderheid meer. De Vlaams-nationalisten vormden samen met Open VLD-GBL een nieuwe schepencollege.
In 2018 won Open VLD opnieuw een zetel, CD&V en N-VA hielden stand en sp.a ging opnieuw een zetel achteruit. Hoewel de uittredende Open VLD-N-VA meerderheid nog een zetel won, beslissen de Vlaams nationalisten in zee te gaan met CD&V en sp.a. Stefaan Devos wordt burgemeester in 2019, Kristof Mollu neemt over in 2022.
Partij of kartel | 10-10-1976[2] | 10-10-1982 | 9-10-1988 | 9-10-1994 | 8-10-2000 | 8-10-2006[3] | 14-10-2012[4] | 14-10-2018 | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Stemmen / Zetels | % | 19 | % | 19 | % | 19 | % | 19 | % | 19 | % | 19 | % | 19 | % | 19 | |
CVP1 / CD&V+N-VA2 / CD&V3 | 40,951 | 9 | 33,171 | 6 | 33,11 | 6 | 30,661 | 6 | 35,41 | 7 | 33,262 | 6 | 30,143 | 6 | 29,03 | 6 | |
GBL1 / GBL-VLD2 / Open VLD-GBL3 / Open VLD4 | 31,291 | 7 | 45,741 | 9 | 48,931 | 10 | 48,412 | 10 | 42,512 | 9 | 40,493 | 8 | 33,683 | 7 | 40,24 | 8 | |
SP1 / sp.a Plus2 / sp.a3 | 15,151 | 3 | 21,091 | 4 | 17,971 | 3 | 18,491 | 3 | 15,731 | 3 | 26,252 | 5 | 18,492 | 3 | 14,73 | 2 | |
N-VA | - | - | - | - | - | - | 17,69 | 3 | 16,1 | 3 | |||||||
D.P. | - | - | - | - | 4,34 | 0 | - | - | - | ||||||||
D.V.B. | - | - | - | - | 2,03 | 0 | - | - | - | ||||||||
Vlaams Blok | - | - | - | 2,44 | 0 | - | - | - | - | ||||||||
VU | 6,9 | 0 | - | - | - | - | - | - | - | ||||||||
FB | 5,72 | 0 | - | - | - | - | - | - | - | ||||||||
Totaal stemmen | 5548 | 5742 | 5933 | 5935 | 5894 | 5997 | 6084 | 6307 | |||||||||
Opkomst % | 98,98 | 97,36 | 97,04 | 97,77 | 96,51 | 95,90 | |||||||||||
Blanco en ongeldig % | 1,71 | 2,14 | 3,4 | 3,32 | 4,56 | 4,09 | 3,27 | 4,10 |
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt. De grootste partij staat in kleur.
Bezienswaardigheden
- Sint-Amorkerk
Cultuur
Muziek
- Koninklijke Fanfare "Sint-Amor"
- Festival Boerenrock
Beeldende kunst
- standbeeld 'fragiel'
- standbeeld 'De geluksplukker'
- standbeeld 'De torendraaier'
- standbeeld 'Shelter'
Literatuur
- Jef Aerts (Auteur)
Natuur
- Het Begijnenbos
- Het Heibos
- Het Rukenbos
- De Velpe te Hoeleden
- Het molenbos (Vlaams-Brabant)
Economie
Landbouw en fruitteelt
Op economisch vlak leeft Kortenaken in hoofdzaak van landbouw en fruitteelt.
Vele boeren zijn al generaties lang in de gemeente gevestigd en baten daardoor vandaag op kleine of grote schaal moderne en minder moderne bedrijven uit. Elk jaar worden de uitgestrekte akkers ingezaaid met graan, maïs, bieten en aardappelen. Er zijn ook veel groene weilanden en grote boomgaarden, want Kortenaken staat bekend als de derde grootste perengemeente van België.
Van uit de lucht gezien is de gemeente dan ook een agrarisch lappendeken.
Bedrijven
Kortenaken telt slechts een fabriek: Bovin Beton. De onderneming handelt, zoals de naam doet vermoeden, in betonproducten. Het bedrijf is bij gemeenten en steden hoofdzakelijk gekend om haar rioleringsbuizen die worden gebruikt bij allerhande grote openbare werken in België. Daarnaast is Bovin in de streek rond Kortenaken ook gekend voor het maken van straatklinkers, grafzerken en andere op maat gemaakte betonfabricaties.
Anno 2015 is het gemeentebestuur op zoek naar een locatie om een kleine KMO-zone in te planten in de gemeente. Zo hoopt het lokale ondernemers in de gemeente te houden en werkgelegenheid te creëren in eigen streek. Deze plannen zijn nog in ontwerpfase, op de uitvoering staat nog geen definitieve termijn.
Onderwijs
Gemeentelijk onderwijs
Op het grondgebied van de gemeente is er slechts één gemeenteschool aanwezig: De gemeentelijke kleuterschool 'De Vlindertuin' in Kersbeek. De school bevindt zich in het dorpscentrum, vlak bij de kerk. Met slechts 20 tot 30 kleuters verdeeld over drie klassen is het een echte dorpsschool. In het gebouw, dat grondig werd gerenoveerd in de jaren 90, bevond zich vroeger de jongensschool van het katholieke onderwijsnet.
Katholiek onderwijs
Van de vier andere scholen in de gemeente die horen tot het katholiek onderwijsnet, zijn er drie basisscholen (kleuter- en lager onderwijs) en één die enkel kleuteronderwijs aanbiedt. Het gaat om volgende scholen:
- Vrije Kleuterschool 'De Kiem' in Ransberg
- Vrije Basisschool 'Het Toverpotlood' in Hoeleden
- Vrije Basisschool 'De Zonnebloem' in Waanrode
- Vrije Basisschool 'De Trip Trap' in Kortenaken
Externe link
Bronnen, noten en/of referenties
|
Zie de categorie Kortenaken van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
Plaatsen in de gemeente Kortenaken | ||
---|---|---|
Deelgemeenten: Hoeleden · Kersbeek-Miskom · Kortenaken · Ransberg · Waanrode |
Gemeenten in de provincie Vlaams-Brabant | ||
---|---|---|
Aarschot · Affligem · Asse · Beersel · Begijnendijk · Bekkevoort · Bertem · Bever · Bierbeek · Boortmeerbeek · Boutersem · Diest · Dilbeek · Drogenbos · Galmaarden · Geetbets · Glabbeek · Gooik · Grimbergen · Haacht · Halle · Herent · Herne · Hoegaarden · Hoeilaart · Holsbeek · Huldenberg · Kampenhout · Kapelle-op-den-Bos · Keerbergen · Kortenaken · Kortenberg · Kraainem · Landen · Lennik · Leuven · Liedekerke · Linkebeek · Linter · Londerzeel · Lubbeek · Machelen · Meise · Merchtem · Opwijk · Oud-Heverlee · Overijse · Pepingen · Roosdaal · Rotselaar · Scherpenheuvel-Zichem · Sint-Genesius-Rode · Sint-Pieters-Leeuw · Steenokkerzeel · Ternat · Tervuren · Tielt-Winge · Tienen · Tremelo · Vilvoorde · Wemmel · Wezembeek-Oppem · Zaventem · Zemst · Zoutleeuw |