Bertem
Bertem is een plaats en gemeente in de provincie Vlaams-Brabant in België. De gemeente heeft in 2019 de kaap van 10.000 inwoners overschreden. De gemeente ligt in de landstreek Dijleland.
Gemeente in België | |||||
| |||||
Geografie | |||||
Gewest | |||||
Provincie | |||||
Arrondissement | Leuven | ||||
Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere | 29.75 km² (2017) 81,95% 10,65% 7,41% | ||||
Coördinaten | 50° 52' NB, 4° 38' OL | ||||
Bevolking (bron: AD Statistiek) | |||||
Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid | 10.007 (01/01/2019) 49,01% 50,99% 336,4 inw./km² | ||||
Leeftijdsopbouw 0-17 jaar 18-64 jaar 65 jaar en ouder | (01/01/2019) 21,26% 59,45% 19,3% | ||||
Buitenlanders | 7,77% (01/01/2019) | ||||
Politiek en bestuur | |||||
Burgemeester | Joël Vander Elst (Open Vld) | ||||
Bestuur | Open Vld, CD&V | ||||
Zetels Open Vld CD&V sp.a Groen N-VA Onafhankelijk | 21 8 6 2 2 2 1 | ||||
Economie | |||||
Gemiddeld inkomen | 22.932 euro/inw. (2016) | ||||
Werkloosheidsgraad | 3,38% (jan. 2019) | ||||
Overige informatie | |||||
Postcode 3060 3060 3061 | Deelgemeente Bertem Korbeek-Dijle Leefdaal | ||||
Zonenummer | 016 - 02 | ||||
NIS-code | 24009 | ||||
Politiezone | Voer En Dijle | ||||
Hulpverleningszone | Oost Vlaams-Brabant | ||||
Website | www.bertem.be | ||||
Detailkaart | |||||
ligging binnen het arrondissement Leuven in de provincie Vlaams-Brabant | |||||
|
Toponymie
Het toponiem Bertem is mogelijk afkomstig van het Germaanse berta, dat "schitterend" betekent, en van "heem". Bertem kan dus verklaard worden als schitterende woning. De naam Bertem kan ook verwijzen naar de moerassen van de Voer of naar de eigennaam Beert.
Geschiedenis
Bertem ontstond als landgoed van de abdij van Corbie (Frankrijk). Het dorp telt nog vele "teussers" of veehandelaars. Om die reden is de huisstijl van de gemeente Bertem ook gebaseerd op het aloude "teussersgebaar"; twee handen die het gebaar uitvoeren waarmee de veeboeren een overeenkomst afsloten.
Tweede Wereldoorlog
De gemeente werd op 16 mei 1940 bezet door het Duitse leger.[1] Op 5 juli 1944 werd Bertem getroffen door een geallieerd luchtbombardement. De bevrijding volgde op 4 september 1944.
Minstens 24 weerstanders werden naar het Auffanglager van Breendonk gedeporteerd.[2][3]
Geografie
Kernen
De fusiegemeente telt naast Bertem zelf nog de deelgemeenten Korbeek-Dijle en Leefdaal.
Demografische ontwikkeling
Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.
- Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Bezienswaardigheden
- De Sint-Pieters-Bandenkerk, een oude romaanse kerk met een bijzonder Mariabeeldje.
- In de deelgemeenten: Sint-Bartholomeuskerk in Korbeek-Dijle, Sint-Lambertuskerk in Leefdaal en Sint-Veronakapel in Leefdaal
- De pastorie, opgetrokken in Lodewijk XVI-stijl
- Het Sint-Medardushof, een 17de-eeuwse pachthoeve
- Speelbos 't Vossenhol
- Het gemeentehuis aan de Tervuursesteenweg
Natuur
Bertembos en Eikenbos zijn de grootste bossen in Bertem. De Koeheide is een natuurreservaat beheerd door Natuurpunt. Op het leemplateau van Leefdaal komt een populatie hamsters voor en in Korbeek-Dijle de vroedmeesterpad.
Mobiliteit
Tegenwoordig is Bertem vooral bekend als doorvoergebied van de E40. Op het hoogste punt van de gemeente bevinden zich twee indrukwekkende radarinstallaties van Belgocontrol die het vliegverkeer in de gaten houden.
Politiek
Bertem kende jarenlang een vrij opmerkelijk politiek systeem. Geen echte partijen, maar de twee fanfares vormden de basis hiervoor. Zo is er de 'IV Eemskinderen', opgericht in 1867, en liberaal van inborst, en de 'Vrijheidszonen', de fanfare van de sissen, de plaatselijke katholieken, ontstaan in 1891. Haar oorsprong lag waarschijnlijk in geschillen in de gemeenteraad over het onderwijs. Daar bleken de verschillen tussen de verschillende leden zo groot, dat een splitsing zich opdrong. De fanfares steunden een bepaalde lijst tijdens gemeenteraadsverkiezingen. Ook Leefdaal, waar Bertem in 1977 mee fuseerde, kende een gelijkaardig systeem.
2013-2018
Bertem wordt bestuurd door een coalitie van Gemeentebelangen-Open Vld en CD&V. Samen vormen ze de meerderheid met 14 op 21 zetels. Tot eind 2015 was Albert Mees (Gemeentebelangen-Open Vld) burgemeester. Halverwege de legislatuur werd hij opgevolgd door zijn partijgenoot Joël Vander Elst.
2019-2024
Na de verkiezingen van 2018 werd de coalitie tussen Gemeentebelangen-Open Vld en CD&V verdergezet met opnieuw 14 op 21 zetels. Joël Vander Elst werd herverkozen als burgemeester met 1361 voorkeurstemmen. Dit was de eerste keer dat een politicus in Bertem zoveel stemmen kreeg.
Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976
Partij | 10-10-1976[4] | 10-10-1982[4] | 9-10-1988[4] | 9-10-1994[4] | 8-10-2000[4] | 8-10-2006[5] | 14-10-2012[6] | 14-10-2018 | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Stemmen / Zetels | % | 17 | % | 19 | % | 19 | % | 19 | % | 19 | % | 21 | % | 21 | % | 21 |
CVP1/CD&V2 | 38,01 | 8 | 26,41 | 5 | 23,431 | 5 | 23,851 | 6 | 30,91 | 6 | - | 26,12 | 6 | 26,22 | 6 | |
CD&V+N-VA | - | - | - | - | - | 38,41 | 9 | - | - | |||||||
N-VA | - | - | - | - | - | - | 17,88 | 4 | 17,9 | 3 | ||||||
VU | 7,92 | 0 | 8,0 | 1 | 7,69 | 1 | 6,49 | 0 | - | - | - | - | ||||
GB | 41,93 | 8 | 35,61 | 8 | - | - | - | - | - | - | ||||||
PVV | - | - | 30,79 | 7 | - | - | - | - | - | |||||||
GB-VLD1/Gembel-Open VLD2/Gembelangen Open Vld | - | - | - | 37,11 | 9 | 40,781 | 9 | 38,851 | 9 | 29,922 | 8 | 36,83 | 8 | |||
SP1/sp.a2/sp.a-GroenA | 10,51 | 1 | 14,31 | 2 | 11,341 | 2 | 11,141 | 2 | 13,71 | 2 | 13,872 | 2 | 13,222 | 2 | 19,1A | 4 |
AGALEV1/Groen2/sp.a-GroenA | - | - | 6,851 | 0 | 8,581 | 1 | 14,631 | 2 | 8,872 | 1 | 8,812 | 1 | ||||
PVDA | - | - | 0,48 | 0 | - | - | - | - | - | |||||||
Vlaams Blok | - | - | - | 3,25 | 0 | - | - | - | - | |||||||
LCD | 1,64 | 0 | 15,68 | 3 | 19,42 | 4 | 9,58 | 1 | - | - | - | - | ||||
BBB | - | - | - | - | - | - | 4,06 | 0 | - | |||||||
Totaal stemmen | 4947 | 5427 | 5826 | 5936 | 6091 | 6425 | 6637 | 6779 | ||||||||
Opkomst % | 84,42 | 94,09 | 92,48 | 93,68 | 93,36 | 92,6 | ||||||||||
Blanco en ongeldig % | 2,77 | 3,76 | 4,02 | 4,73 | 6,27 | 5,74 | 3,25 | 3,9 |
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
Literatuur
- H. Vannoppen, De geschiedenis van Bertem, de parel van de Voervallei, Bertem, 1978.
- H. Vannoppen, De geschiedenis van Bertem, het Teussersdorp bij de romaanse kerk, Bertem, 1980.
- E. Derveaux (red.), Versteende geloften. Kapellen in Tervuren en Bertem (Vura Ducum, 7), Tervuren, 2009.
Externe links
Bronnen, noten en/of referenties
|
Zie de categorie Bertem van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
Gemeenten in de provincie Vlaams-Brabant | ||
---|---|---|
Aarschot · Affligem · Asse · Beersel · Begijnendijk · Bekkevoort · Bertem · Bever · Bierbeek · Boortmeerbeek · Boutersem · Diest · Dilbeek · Drogenbos · Galmaarden · Geetbets · Glabbeek · Gooik · Grimbergen · Haacht · Halle · Herent · Herne · Hoegaarden · Hoeilaart · Holsbeek · Huldenberg · Kampenhout · Kapelle-op-den-Bos · Keerbergen · Kortenaken · Kortenberg · Kraainem · Landen · Lennik · Leuven · Liedekerke · Linkebeek · Linter · Londerzeel · Lubbeek · Machelen · Meise · Merchtem · Opwijk · Oud-Heverlee · Overijse · Pepingen · Roosdaal · Rotselaar · Scherpenheuvel-Zichem · Sint-Genesius-Rode · Sint-Pieters-Leeuw · Steenokkerzeel · Ternat · Tervuren · Tielt-Winge · Tienen · Tremelo · Vilvoorde · Wemmel · Wezembeek-Oppem · Zaventem · Zemst · Zoutleeuw |