Putte (Belgische gemeente)
Putte is een plaats en gemeente in het zuiden van de Belgische provincie Antwerpen. De gemeente telt ruim 17.000 inwoners, behoort tot het kanton Heist-op-den-Berg en ligt op de overgang van de Mechelse Groentestreek naar de Zuiderkempen.
Gemeente in België | |||||
| |||||
Geografie | |||||
Gewest | |||||
Provincie | |||||
Arrondissement | Mechelen | ||||
Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere | 34.96 km² (2017) 72,82% 19,01% 8,17% | ||||
Coördinaten | 51° 3' NB, 4° 38' OL | ||||
Bevolking (bron: AD Statistiek) | |||||
Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid | 17.800 (01/01/2019) 49,48% 50,52% 509,21 inw./km² | ||||
Leeftijdsopbouw 0-17 jaar 18-64 jaar 65 jaar en ouder | (01/01/2019) 18,47% 60,07% 21,46% | ||||
Buitenlanders | 3,54% (01/01/2019) | ||||
Politiek en bestuur | |||||
Burgemeester | Peter Gysbrechts ([Open Vld]) | ||||
Bestuur | Open Vld, N-VA | ||||
Zetels CD&V Open Vld N-VA Groen | 25 10 10 4 1 | ||||
Economie | |||||
Gemiddeld inkomen | 19.942 euro/inw. (2016) | ||||
Werkloosheidsgraad | 4,38% (jan. 2019) | ||||
Overige informatie | |||||
Postcode 2580 2580 | Deelgemeente Putte Beerzel | ||||
Zonenummer | 015 - 03 | ||||
NIS-code | 12029 | ||||
Politiezone | BODUKAP | ||||
Hulpverleningszone | Rivierenland | ||||
Website | www.putte.be | ||||
Detailkaart | |||||
ligging binnen het arrondissement Mechelen in de provincie Antwerpen | |||||
|
Toponymie
In de oudste geschiedenis (1008) heette de gemeente Badfriede of Befferen. Het gebied maakte vroeger deel uit van het uitgestrekte Waverwoud, in 1265 werd daar de gangbare naam Sint-Niklaas-Waver van afgeleid. Deze kende nog de variant Sint-Niklaas-Putte. Omstreeks 1400 werd de naam ingekort tot het huidige "Putte". Over de oorsprong van deze naam is geen zekerheid, er zijn verschillende mogelijke verklaringen.
Geschiedenis
Reeds in 1008 werd de streek van Putte bewoond.
Van in de jaren 60 tot begin jaren 90 van de 20e eeuw was Putte een uitgaanscentrum, met onder meer de dancings Den Dok, De Drive-inn, De Tower, De LP, en Dancing De Toekomst.
Geografie
Topografie
- In de Putse deelgemeente Beerzel ligt de Beerzelberg (51,60 m), het hoogste punt van de provincie Antwerpen.
Kernen
In de gemeente ligt naast Putte zelf nog de deelgemeente Beerzel. In deelgemeente Putte liggen ten zuiden van het centrum nog de gehuchten Grasheide en Peulis.
# | Naam | Oppervlakte (km²) | Bevolking (01/01/2000) |
---|---|---|---|
I (III) (IV) | Putte - Putte - Peulis - Grasheide | | 10.295 6.896 1.558 1.841 |
II | Beerzel | 5.074 |
- Bron: Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Putte
Demografie
Evolutie van het inwoneraantal
19e eeuw
Jaar | 1806 | 1816 | 1830 | 1846 | 1856 | 1866 | 1876 | 1880 | 1890 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Inwoneraantal | 2451 | 2566 | 2733 | 2947 | 3033 | 3150 | 3518 | 3658 | 4068 |
Opmerking: resultaten volkstellingen op 31/12 |
20e eeuw tot aan herinrichting gemeenten
Jaar | 1900 | 1910 | 1920 | 1930 | 1947 | 1961 | 1970 | 1976 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Inwoneraantal | 4501 | 5070 | 5335 | 5769 | 6198 | 6752 | 6953 | 7283 | |
Opmerking: resultaten volkstellingen op 31/12 tot en met 1970 + 31/12/1976 |
Na de gemeentelijke herinrichting
Jaar | 1977 | 1980 | 1985 | 1990 | 1995 | 2000 | 2005 |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Inwoneraantal | 13.766 | 14.014 | 14.268 | 14.648 | 15.102 | 15.394 | 15.474 |
Opmerking: Inwoneraantal op 01/01 - Bron: NIS |
Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente
Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.
- Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Politiek
Structuur
De gemeente Putte maakt deel uit van het kieskanton Heist-op-den-Berg, gelegen in het provinciedistrict Lier, het kiesarrondissement Mechelen-Turnhout en ten slotte de kieskring Antwerpen.
Geschiedenis
(Voormalige) burgemeesters
Tijdspanne | Burgemeester | |
---|---|---|
1808 - ? | dhr. Bosmans | |
1811 - 1818 | Jean de Perceval (LP, liet zich vaak vervangen door 'maire-adjunct' Jan Baptist Van der Vucht) | |
ca. 1858 | Egidius De Preter | |
ca. 1868 | Franciscus Van den Venne | |
1870 - 1884 | Petrus Josephus Bogaerts | |
1885 - 1900 | Carolus Reypens | |
ca. 1904 | Theodoor Van der Auwera | |
1932 - 1938 | Alfons Rappoort | |
1939 - 1941 | Karel Bogaerts | |
1941 - 1945 | Prosper Borré | |
1947 - 1956 | Laura Van der Borght | |
1956 - 1970 | Raymond Van Gorp | |
1971 - 1974 | Vic Van Eetvelt (CVP) | |
1974 - 1994 | Georges Jennen (CVP) | |
1995 - 2000 | Roger Janssens (CVP) | |
2001 - 2012 | Peter Gysbrechts (VLD / Open Vld) | |
2013 - 2015 | Chris(tiane) De Veuster (CD&V) | |
2015 - heden | Peter Gysbrechts (Open Vld) |
Legislatuur 2013–2018
Burgemeester is Peter Gysbrechts. Hij leidt sinds 2015 een coalitie bestaande uit Open Vld en N-VA. Samen vormen ze de meerderheid met 14 op 25 zetels.
Aanvankelijk bestond de meerderheid uit CD&V en N-VA, met CD&V'ster Christiane De Veuster als burgemeester, maar in 2014 kwamen er strubbelingen in deze meerderheid. Op 9 mei 2014 werd een extra gemeenteraad bijeengeroepen door oppositiepartij Open Vld. Door het opstappen van een schepen op die dag en van een gemeenteraadslid vorig jaar, viel de meerderheid. Op deze gemeenteraad werd de onbestuurbaarheid vastgesteld. Voormalige meerderheidspartij N-VA besloot om een nieuwe coalitie te vormen met Open Vld en dit als oplossing aan te dienen bij gouverneur Cathy Berx van de provincie Antwerpen die de opdracht kreeg een bemiddeling te starten in de gemeente. Deze bemiddeling is niet gelukt.
Op 21 juli 2014 werd op een nieuwe, extra gemeenteraad kennisgenomen van de mislukking. Er werd gestemd om een nieuw gemeentebestuur vanaf 1 augustus 2014 te installeren. CD&V diende echter een klacht in tegen de beslissing van 21 juli en eveneens tegen de beslissing van 9 mei bij de Raad van State. De Raad van State verwierp de onbestuurbaarheid. In januari 2015 werd nogmaals de onbestuurbaarheid uitgesproken, maar ook dat werd tegengehouden door de Raad van State. In juni 2015 volgde een nieuwe poging, die wel slaagde. In juni 2015 werd een nieuw schepencollege gevormd met partijen Open Vld en N-VA. In juli legde de burgemeester dan de eed af.[1][2][3][4]
Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976
Partij of kartel | 10-10-1976[5] | 10-10-1982 | 9-10-1988 | 9-10-1994 | 8-10-2000 | 8-10-2006[6] | 14-10-2012[7] | 14-10-2018 | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Stemmen / Zetels | % | 23 | % | 23 | % | 23 | % | 23 | % | 25 | % | 25 | % | 25 | % | 25 | |
CVP1 / CD&V+N-VA2 / CD&V3 / CD&V-Groen Putte4 | 50,041 | 12 | 49,691 | 14 | 49,951 | 14 | 50,541 | 13 | 37,361 | 11 | 43,732 | 12 | 36,153 | 10 | 37,84 | 11 | |
SP1 / sp.a-Groen!2 / sp.a3 | 14,541 | 3 | 12,641 | 2 | 11,371 | 2 | 8,781 | 1 | 7,711 | 1 | 6,812 | 1 | 4,463 | 0 | - | ||
GROEN1 / AGALEV2 / Groen3 | - | 5,161 | 0 | 5,832 | 0 | 7,162 | 1 | 4,622 | 0 | - | 6,983 | 1 | - | ||||
PVV1 / VLD2 / Lijst Burgemeester3 | - | - | 29,771 | 7 | 33,522 | 8 | 38,032 | 11 | 38,552 | 10 | 34,993 | 10 | 39,83 | 11 | |||
N-VA | - | - | - | - | - | - | 17,42 | 4 | 13,8 | 3 | |||||||
Open Putte | - | - | - | - | - | - | - | 4,9 | 0 | ||||||||
VIA-Putte | - | - | - | - | - | - | - | 3,8 | 0 | ||||||||
O.K. | - | - | - | - | 10,24 | 2 | 10,92 | 2 | - | - | |||||||
W.O.W. | - | - | - | - | 2,03 | 0 | - | - | - | ||||||||
VU | - | 5,26 | 0 | 2,78 | 0 | - | - | - | - | - | |||||||
SAP-KP | - | - | 0,3 | 0 | - | - | - | - | - | ||||||||
GB 761 / GB2 | 35,421 | 8 | 27,252 | 7 | - | - | - | - | - | - | |||||||
Totaal stemmen | 9899 | 10586 | 11175 | 11450 | 11666 | 12082 | 12602 | 13094 | |||||||||
Opkomst % | 97,31 | 95,91 | 94,77 | 95,13 | 93,24 | 93,3 | |||||||||||
Blanco en ongeldig % | 2,88 | 3,57 | 3,79 | 4,67 | 4,53 | 4,77 | 4,02 | 5,4 |
De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt
Bezienswaardigheden
Oude Gemeentehuis
Het oude gemeentehuis van Putte, dat gelegen is achter de Sint-Niklaaskerk in de Alice Nahonstraat kent een ver teruggaande en zeer rijke geschiedenis.[8]
- Voor een periode langer dan 3 eeuwen kwamen de Ridders van Pitsemburg samen in Putte om te jagen. Deze ridders waren leden van de Hospitaalridders van Onze-Lieve-Vrouw-der-Teutonen in Jeruzalem, een christelijke orde uit de periode van de kruistochten die in 1191 werd erkend door paus Clemens III. Door hun gezamenlijke jachtactiviteiten besloten zij een degelijk jachtslot op te richten en dat gebeurde in 1748. Het plaisancehuis werd ontworpen door Jan Pieter van Bauersscheit de Jonge.
- Tijdens de Franse Revolutie, rond 1789, werd het jachtslot verkocht als 'nationaal goed'. Jan Baptist Borré, in 1797 door de Fransen als openbaar notaris aangesteld en 'agent municipale' van de gemeente, werd de nieuwe eigenaar van het plaisancehuis. Het kasteel kreeg een nieuwe functie: het werd een notarishuis, omdat na Borré zich nog verscheidene andere notarissen vestigden.
- In 1937 kwam het gebouw in het bezit van het gemeentebestuur, die het geheel (kasteel + lusttuin) met een oppervlakte van 64,68 are kocht. Het domein werd aangekocht met de bedoeling om het om te vormen tot gemeentehuis met een aangrenzend gemeentepark. Het was pas 6 jaar later, in 1943, dat de renovatiewerken en omvorming tot gemeentehuis werden goedgekeurd door het gemeentebestuur. Nog in datzelfde jaar konden de gemeentediensten zich vestigen in het kasteel.
- In 1982 werd het kasteel in rococostijl geklasseerd als beschermd monument.[9]
- In de zomer van 2010 verliet het gemeentebestuur, na 67 jaar, het oude kasteel en ruilde het in voor een nieuwbouwcomplex aan het Gemeenteplein 1.
- Anno 2012 doet het gebouw dienst als naschoolse opvang "Villa Kakelbont".
Cultuur
Tentoonstellingen
- De Putse heemkundige kring vzw "Het Molenijzer" oogstte in 2006 internationale faam met zijn tentoonstelling "'T zit goed, 't is ondergoed". In deze lingerietentoonstelling werden een 150-tal stuks uit een collectie van ruim 500 hemden, broeken, bh's, korsetten en onderkleden tentoongesteld. Jaarlijks wordt een tentoonstelling georganiseerd die een deel van de collectie onder de aandacht brengt.
Muziek
Putte heeft 4 fanfares.
- De Koninklijke Fanfare 'Sint-Niklaas' is gesticht in 1818 en is een van de oudste fanfares van de provincie Antwerpen.Ze vierden in 2018 hun 200-jarig bestaan. Ze hebben een lokaal aan de Mechelbaan achter de brandweerkazerne.
- De Koninklijke Fanfare 'Trouw in Deugd' is gesticht in 1847 en heeft haar lokaal in zaal 'De Wildeman' in het centrum van Putte.
- De Koninklijke Fanfare 'De Gouden Lier' uit Beerzel werd opgericht in 1927 en heeft haar lokaal in 'Feestzaal Kennedy'
- De Koninklijke Fanfare 'Deugd Verheft' uit Grasheide is gesticht in 1910 en vierde in 2010 haar 100-jarig jubileum tijdens 5-daagse festiviteiten. Deze fanfare heeft een lokaal in het centrum van Grasheide in de Mr Van der Borghtstraat.
Streekproducten
Net zoals vele steden heeft ook Putte zijn streekgebak: het Putse Ridderke. Dit is een rond, gevuld koekje met bovenop een laag chocolade. In de chocolade staat de beeltenis van een ridder en in de rand zijn de benaming 'De Putse Ridder' en drie molenijzers terug te vinden. De ridder verwijst naar de historische band met de Ridders van Pitsemburg en de molenijzers zijn afkomstig van het wapenschild. Het juiste recept wordt strikt geheimgehouden door de officiële leverancier, bakkerij Het Broodhuis.
Carnaval
Putte kent sinds 1977 een carnavalsviering, georganiseerd door de gilde der verbrande Puttenaars. Elk jaar organiseert men, het weekend voor Pasen, de drie dolle dagen van Putte. Op vrijdag is er een receptie en een kroegentocht, op zaterdag een prinsenbal en op zondag een mis en een Carnavalsstoet. In 2019 is deze voor de laatste keer georganiseerd.
Sport
- Van 2004 t/m 2008 en in 2011 was Putte aankomstgemeente van de eindrit van de Ronde van België.
- Putte was in 2007 de aankomstgemeente van een rit in de Eneco Tour, een rittenkoers op ProTour niveau.
- Voetbalclub KFC Putte is aangesloten bij de KBVB. De club speelde in de jaren 70 en begin jaren 90 in de Belgische nationale bevorderingsreeksen.
- Putte beschikt ook over een korfbalclub, namelijk Putse Korfbal Club, gelegen aan de Tinstraat. Deze is aangesloten bij de Koninklijke Belgische Korfbalbond(KBKB) en speelt sinds enkele jaren op het hoogste niveau van de nationale korfbal. Op het veld spelen ze in Eerste klasse B. In zaal spelen ze in de Promoleague.
- In 2016 vond het eerste na-tour criterium van Putte Plaats.
Bekende inwoners
- Yoni Buyens, voetballer (Putte)
- Peter Croes, triatlon-atleet (Beerzel)
- Jules Croonen (1904), politicus
- Jef Delen, voetballer (Beerzel)
- Jean de Perceval, burgemeester van Putte (1811-1818).
- Tess Gaerthé, deelneemster Junior Eurovisiesongfestival 2005
- Felix Moris, schilder. Hij werd geboren in Putte op 8 augustus 1892. Daar bleef hij wonen tot hij naar Frankrijk trok, zijn meisje -Marguerite Verez- achterna.
- Alice Nahon, dichteres. Zij woonde officieel in Putte van 18 november 1909 tot einde 1910, maar bracht er ook vaak haar vakanties door.
- Jaimie Nauwelaerts, (belspel)presentator VTM & 2de ereheer Mister Belgium 2001 (Peulis)
- Faroek Özgünes, nieuwsanker VTM
- Jill Peeters, weervrouw VTM (Grasheide)
- Nora Tilley, actrice (Peulis)
- Chris Van Tongelen, acteur & zanger (Putte)
- Evert Verbist, wielrenner (Putte)
- Eric Wauters, ruiter (Peulis)
- Ronny Waterschoot, acteur (Grasheide)
- Jozef Weyns (1913-1974), bezieler en eerste conservator Openluchtmuseum Bokrijk
Externe link
Bronnen, noten en/of referenties
|
Zie de categorie Putte (municipality) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
Gemeenten in de provincie Antwerpen | ||
---|---|---|
Aartselaar · Antwerpen · Arendonk · Baarle-Hertog · Balen · Beerse · Berlaar · Boechout · Bonheiden · Boom · Bornem · Borsbeek · Brasschaat · Brecht · Dessel · Duffel · Edegem · Essen · Geel · Grobbendonk · Heist-op-den-Berg · Hemiksem · Herentals · Herenthout · Herselt · Hoogstraten · Hove · Hulshout · Kalmthout · Kapellen · Kasterlee · Kontich · Laakdal · Lier · Lille · Lint · Malle · Mechelen · Meerhout · Merksplas · Mol · Mortsel · Niel · Nijlen · Olen · Oud-Turnhout · Putte · Puurs-Sint-Amands · Ranst · Ravels · Retie · Rijkevorsel · Rumst · Schelle · Schilde · Schoten · Sint-Katelijne-Waver · Stabroek · Turnhout · Vorselaar · Vosselaar · Westerlo · Wijnegem · Willebroek · Wommelgem · Wuustwezel · Zandhoven · Zoersel · Zwijndrecht |