voet

Nederlands
Uitspraak
  • Geluid:  voet    (hulp, bestand)
  • IPA: /vut/
Woordafbreking
  • voet
Woordherkomst en -opbouw
  • In de betekenis van ‘lichaamsdeel waarop men staat’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 901 [1]
enkelvoud meervoud
naamwoord voet voeten
verkleinwoord voetje voetjes

Zelfstandig naamwoord

voet m

  1. (anatomie) voortzetting van het been beneden de enkel; lichaamsdeel waar een mens en dier op staan
  2. de bodem van iets, specifiek iets dat ter ondersteuning dient
  3. (eenheid), (verouderd) oude lengtemaat, de exacte lengte is streekafhankelijk, bijvoorbeeld de Engelse voet is 0,3048 meter, de Amsterdamse voet was 0,283 meter
  4. (eenheid), (verouderd) oude oppervlaktemaat, de exacte lengte is streekafhankelijk
  5. afdruk van een voet
  6. basis op grond waarvan iets berekend, bepaald wordt (ruilvoet)
Verwante begrippen
Hyponiemen
   
  • paardenvoet
  • pelikaansvoet
  • penvoet
  • platvoet
  • platvoets
  • rechtervoet
  • rentevoet
  • roeivoet
  • rouvoet
  • ruilvoet
  • schildvoet
  • schoorvoet
  • spitsvoet
  • spoelvoet
  • spreidvoet
Afgeleide begrippen
   
eenheden van lengte (afstand) in het Nederlands (nld)
yoctometer • zeptometer • attometer • femtometer • picometer • nanometer • micrometer • millimeter • centimeter • decimeter • meter • decameter • hectometer • kilometer • megameter • gigameter • terameter • petameter • exameter • zettameter • yottameter
parsec • kiloparsec • megaparsec • gigaparsec
astronomische eenheid (AE) • lichtjaar • lichtminuut • lichtseconde • lichtuur • mijl • zeemijl

buiten gebruik: duim • el • roede • uur gaans • voet

eenheden van oppervlakte in het Nederlands (nld)
vierkante yoctometer • vierkante zeptometer • vierkante attometer • vierkante femtometer • vierkante picometer • vierkante nanometer • vierkante micrometer • vierkante millimeter • vierkante centimeter • vierkante decimeter • vierkante meter • vierkante decameter • vierkante hectometer • vierkante kilometer • vierkante megameter • vierkante gigameter • vierkante terameter • vierkante petameter • vierkante exameter • vierkante zettameter • vierkante yottameter
centiare • are • decare • hectare

buiten gebruik: mud • roede • voet

Uitdrukkingen en gezegden
   
  • Voet aan wal zetten.
Aan wal gaan.
  • Voet bij stuk houden
niet toegeven, bij de eigen ideeën blijven
  • Aan de voeten van Gamaliël zitten
aandachtig luisteren naar de les die een wijs persoon meegeeft
  • Geen voet buiten de deur zetten
Niet uitgaan
  • Goed uit de voeten kunnen met
goed kunnen omgaan met
•  Hij praatte niet veel, hij kon goed uit de voeten met cijfers. Vóór de oorlog was hij kassier in een filiaal van de Banque de l'Union parisienne. [2] 
  • Iemand de voet dwars zetten
tegenwerken
  • Iemand de voet kussen
erg onderdanig naar iemand doen
  • Iemand de voet lichten
iemand op gemene manier de baan afnemen
  • Iemand de voeten spoelen
iemand doen verdrinken
  • Iemand het gras voor de voeten wegmaaien
alles al zeggen wat een ander eigenlijk zelf had willen zeggen
  • Iemand iets voor de voeten werpen
iemand beschuldigen van iets
  • Iets met voeten treden
zich (bewust) niet aan de regels houden
  • Ik zet daar geen voet meer in huis
Ik wil hen niet meer bezoeken
  • Jong te paard, oud te voet.
als je in je jeugd erg wordt verwend, krijg je het later erg moeilijk
  • Met één voet in het graf staan
iemand gaat bijna dood
  • Onder de voet raken
vallen
  • Op voet van oorlog zijn/leven
erge ruzie hebben
  • Op de voet volgen
stap voor stap volgen
  • Op de oude voet verdergaan / voortgaan
Op dezelfde manier als voorheen doorgaan met een bepaalde activiteit
  • Op dezelfde voet voortzetten
op dezelfde manier
  • Op gespannen voet (zijn)
moeilijk met elkaar omgaan, ruzie
  • Op goede voet staan met iemand
Vriendschappelijk of vertrouwelijk met iemand om kunnen gaan
  • Op grote voet leven
veel geld uitgeven
  • Op staande voet (ontslagen worden)
direct
  • Vaste voet aan de grond krijgen
iets gedaan krijgen en/of als gebruikelijk beschouwd gaan worden
  • Veel voeten in de aarde hebben
veel moeite en tijd kosten
  • Vertrouwen komt te voet en gaat/vertrekt te paard.
door een enkele stommiteit kan men vertrouwen of een reputatie die men jarenlang heeft opgebouwd in een keer teniet doen.
  • Zich uit de voeten maken
er van door gaan, gauw weggaan
Vertalingen
    1. voortzetting van het been beneden de enkel   
    2. de bodem van iets   
    3. oude lengtemaat   

Gangbaarheid
  • Het woord voet staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
100 %van de Nederlanders;
100 %van de Vlamingen.

Meer informatie

Verwijzingen
  1. "voet" in: Sijs, N. van der Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen. 2e druk (2002) Veen, Amsterdam / Antwerpen; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
  2. Lemaitre, Pierre "Tot ziens daarboven" 2014 ISBN 9789401601931 pagina 15


Nedersaksisch

Zelfstandig naamwoord

voet

  1. voet


Veluws

Zelfstandig naamwoord

voet

  1. voet
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.