Schellebelle

Schellebelle is een dorp en een deelgemeente van Wichelen op de oevers van de Schelde in de Belgische provincie Oost-Vlaanderen. Er wonen zo'n 4000 mensen.

Schellebelle
Deelgemeente in België

Situering
Gewest Vlaanderen
Provincie Oost-Vlaanderen
GemeenteWichelen
Fusie1977
Coördinaten51° 1′ NB, 3° 56′ OL
Algemeen
Oppervlakte7,43 km²
Inwoners (01/01/2013)3.912
(526 inw./km²)
Overig
Postcode9260
NIS-code42026(C)
Oude NIS-code42018
Detailkaart

Portaal    België

Geschiedenis

Ontstaan en etymologie

Schellebelle is gegroeid uit een bewoningskern aan de Schelde, die zeker in de middeleeuwen al bestond, maar misschien al in de Gallo-Romeinse periode of vroeger is ontstaan[1], opgravingen uit 2020 tonen aan dat Schellebelle reeds bestond van 1000 voor Christus. [2]Een volksetymologische verklaring veronderstelt dat de dorpsnaam afkomstig is van de schel-klinkende bel waarmee men de veerboot kon roepen, terwijl een andere veelgehoorde verklaring luidt dat men de bocht in de Schelde vanaf Franse boten quelle belle noemde. Geen van beide verklaringen kan echter historisch gestaafd worden. De eigenlijke oorsprong van de plaatsnaam moet hoogstwaarschijnlijk elders gezocht worden: 'Schelle' is een verwijzing naar de Schelde, terwijl 'belle' afkomstig is van het Latijnse 'baculiolum', wat 'palissade' betekent.[3] Volgens die verklaring is 'Schellebelle' dus een 'afsluiting aan de Schelde'. Deze verklaring lijkt te bevestigen dat Schellebelle nog voor de middeleeuwen, in de Gallo-Romeinse periode, tot stand kwam.[1]

Middeleeuwen

De weg die van oost naar west door het dorp loopt, gaat terug op de vroegere heerweg tussen Wetteren en Dendermonde. De weg snijdt het dorpsplein, een trapezoïde ruimte met gras en bomen (tegenwoordig platanen), in twee driehoeken. Het dorpsplein heeft het karakter van een Frankische dries.[1] Schellebelle is een van de weinige dorpen in Oost-Vlaanderen die nog over zo'n driehoekige dorpsplaats beschikken.[4]

Het veer van Schellebelle is een van de oudste overzetten op de Benedenschelde of Zeeschelde. Het veer zou aan het begin van de 13e eeuw ontstaan zijn nadat de Scheldeloop gewijzigd was waardoor de landelijke wijk Aard van Schellebelle werd afgesneden. In 1798 werd het veer eigendom van de staat. Tot de jaren 1950 werd er gebruikgemaakt van een houten pont. Het bleef nog tot in de jaren 60 een kettingpont. De oude veerdam verdween in 1982, bij het ophogen van de dijken.[5]

Ten westen van het dorpsplein lag lange tijd een kasteel, dat in 1580 verwoest werd en later heropgericht werd door de toenmalige dorpsheren, de familie Bette. Het kasteel is verdwenen sinds de late 18e eeuw.[5]

In de 17e eeuw was de jaarmarkt en paardenmarkt van Schellebelle vermaard, wat doet vermoeden dat die al veel vroeger zijn oorsprong kende. Sinds 1609 is er op dinsdag een wekelijkse markt in het dorp. De zogenaamde Potjesmarkt, waar aardewerk als kinderspeelgoed werd verkocht, heeft ook een lange geschiedenis. In 1952 werd het typische miniatuuraardewerk opnieuw in productie gebracht. Sindsdien is de Potjesmarkt de naam voor het jaarlijkse gemeentefeest en kermis.[5]

Recente geschiedenis

In 2005 werd 'Schellebelle' in een internetverkiezing verkozen tot mooiste dorpsnaam van Vlaanderen. Eerder datzelfde jaar was Doodstil verkozen tot mooiste dorpsnaam van Nederland.[6]

Schellebelle kwam in 2010 en 2011 in het nieuws door de opname aldaar van de film Schellebelle 1919, een plaatselijk initiatief dat nationale uitstraling kreeg.

Op 4 mei 2013 is een goederentrein met chemische stoffen het station van Schellebelle gepasseerd en even verder, op het grondgebied van Wetteren, gekanteld. Zes wagons waren ontspoord, twee gekanteld en drie stonden nog in brand. De wagons bevatten de giftige stof acrylonitril. Zie trein- en giframp bij Wetteren.

Geografie

De deelgemeente is 7,43 km² groot en maakt het noordwestelijke deel uit van de fusiegemeente Wichelen. Het gehucht Bruinbeke, centraal gelegen in de gemeente, hoort historisch bij Schellebelle.

Schellebelle ligt in het Scheldeland in Zandig Vlaanderen, met voornamelijk zandleembodems in het zuiden, droge zandbodems in het westen en kleibodems in de riviervallei op linkeroever. De dorpskern ligt op de rechteroever van de Schelde op 9 à 10 meter boven het zeeniveau, zo'n 5 meter hoger dan de linkeroever. Door Schellebelle loopt de Molenbeek, die in de stroom uitmondt. Aan de overkant van de Schelde liggen het natuurgebied Kalkense Meersen en het landbouwgehucht Den Aard.

Het dorpsplein en de Hoogstraat vormen de historische kern, zoals te zien op de Ferrariskaarten. Sinds de 18e eeuw is het dorp vooral zuidwaarts uitgebreid. Naast het dorp en de Hoogstraat zijn de Wettersestraat, de Hekkergemstraat en het noordelijk deel van de Stationsstraat dicht bebouwd. Ten zuiden van de Hekkergemstraat ligt de grote woonwijk Bellekouter met voornamelijk open en halfopen bebouwing. Straten buiten de kern worden gekenmerkt door meer verspreide lintbebouwing. Het omliggende landbouwareaal is vooral in gebruik door planten- en boomkwekerijen. In het zuiden, tegen de grens met Serskamp, ligt een bosgordel rond de middeleeuwse kasteelhoeve Eetgoed. In het noorden, op de rechteroever van de Schelde, staan een 20-tal woningen aan de straat Aard. Het land wordt er gebruikt als hooi- en weiland. Het gebied Wijmeers 2 is ontpolderd.

Schellebelle-dorp wordt omgeven door het centrum van Wetteren (3 km in vogelvlucht) in het oosten, Kalken (2,8 km) in het noorden, Uitbergen (2 km) en Wichelen (3 km) in het oosten, Bruinbeke (2,5 km) in het zuidoosten en Serskamp (2,6 km) in het zuiden.

Vervoer

De gewestweg N416 doorkruist het dorp van oost naar west en verbindt het met Wetteren in het westen en Wichelen in het oosten. De Stationsstraat is de belangrijkste verbindingsweg richting Serskamp, terwijl de Bruinbekestraat/Wanzelestraat naar Bruinbeke leidt. Er is geen brug over de Schelde, maar het gratis veer van Schellebelle zet voetgangers en fietsers over naar Den Aard.

Het NMBS-station Schellebelle ligt aan de zuidrand van het dorp. Het ligt op de spoorlijnen Gent-Dendermonde en Gent-Aalst (spoorlijnen 50 en 53). Het station werd in april 2016 voor het eerst in gebruik genomen, de NMBS heeft er maar liefst 1,2 miljoen euro in geïnvesteerd.

De Lijn verzorgt met de streeklijnen 27 en 28 busvervoer langs de N416 naar Gent en Dendermonde.

Vanuit Wetteren is er sinds 2016 een jaagpad van zo'n 3 kilometers dat fietsers en voetgangers veilig naar Schellebelle kunnen langs de Schelde. Langs de spoorweg werd in 2020 de laatste hand gelegd aan een verbinding tussen de fietssnelwegen F2 en F44. Langs deze weg kunnen fietsers en voetgangers dus ook vlot naar Schellebelle.

Economie

In Schellebelle is het lingeriebedrijf Lingerie Van de Velde gevestigd.

Door haar ligging aan het natuurgebied Kalkense Meersen, een bekend wandel- en fietsgebied, is Schellebelle een kleine toeristische trekpleister.

De wekelijkse markt in Schellebelle gaat door op zondag op het dorp.

Sport
  • In Schellebelle was voetbalclub SOS Schellebelle aangesloten bij de Belgische Voetbalbond. In 2008 ging die club op in KVV Schelde Serskamp-Schellebelle.
  • Tevens komt in Schellebelle de gemeentelijke sporthal van Wichelen. Deze sporthal is een belangrijk thema geweest tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2018. De sportinfrastructuur zal gebruikt worden door atletiekvereniging Eerlijk Streven en ook de Wichelse voetbalploegen KVV Schelde Serskamp-Schellebelle en SK Wichelen.
  • Daarnaast telt Schellebelle ook 2 petanqueterreinen en er is de mogelijkheid voor een 3e petanqueterrein.
  • Jaarlijks organiseert het Wielercomité De Wielkeszuigers een wedstrijd in het provinciaal kampioenschap van Oost-Vlaanderen.

Bezienswaardigheden
  • De Sint-Jan Onthoofdingkerk met brandglasramen en calvarie.
  • Een herdenkingsmonument voor slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog op het dorpsplein is beschermd.
  • Het Kot, een klein gebouwtje in het centrum, was aanvankelijk een roephuisje, later een kleine gevangenisruimte.
  • De watermolen of Van Hauwermeirenmolen in de Bruinbeke.
  • Het Eetgoed, een oude omwalde hoeve in een bosrijk gebied aan de grens met Serskamp.
  • De witte kapel (Sint-Antonius) in de Stationsstraat, gebouwd in 1901.[7]
  • Het gemeentehuis werd gebouwd in 1897. In 1931 werd het verbouwd in de Vlaamse stijl. Later deed het dienst als lokale politiepost voor de Politiezone Wetteren - Laarne - Wichelen. Verder is er ook de hoofdbibliotheek ondergebracht. Voor 1897 deden de herbergen Veerhuis en De Inghel dienst als gemeentehuis. De Inghel (nu KBC) stond links van het huidige gemeentehuis, ooit vergaderde de vierschaar er. Rechts stond de herberg De Roos.
  • Sint-Jan Onthoofdingkerk
  • Calvarie aan de kerk van Schellebelle
  • De Schelde met veerboot
  • Vroeger roephuisje en "gevangenis" voor één persoon - centrum van Schellebelle
  • Gemeentehuis
  • De Schelde in Schellebelle

Geboren in Schellebelle
Zie de categorie Schellebelle van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.