Oranjes tweede invasie
Oranjes tweede invasie, oftewel de Tweede invasie van Willem van Oranje in de Spaanse Nederlanden, vond plaats in 1572 en vormt een onderdeel van de Tachtigjarige Oorlog. De invasie bleef, zoals Oranjes eerste invasie in 1568 zonder echt succes, in tegenstelling tot de gelijktijdige Geuzenopstand in de kustgewesten, die Oranje met zijn inval wilde steunen.
| Oranjes tweede invasie | ||
|
Lodewijk van Nassau |
Aanleiding
Na de Inname van Den Briel door de Geuzen op 1 april 1572 en de daaropvolgende innamen van steden in de westelijke Nederlanden, besloot de gevluchte en door de Raad van Beroerten ter dood veroordeelde stadhouder Willem van Oranje opnieuw een inval vanuit het oosten te wagen om het volk in opstand te laten komen tegen de Spaanse onderdrukking.
Voorbereiding
Willems broer Lodewijk van Nassau zou vanuit Frankrijk Valencijn en Bergen in Henegouwen innemen en daar wachten op versterking van de hugenoten. Willem zelf zou vanaf de Rijn de Nederlanden binnenvallen, en daarna naar Brabant en Vlaanderen trekken. Willem van den Bergh, een zwager van Oranje, viel Gelderland en Overijssel aan.
De invasie
Reeds op 24 mei had Lodewijk Bergen bezet. Hij stelde de bevolking gerust en wachtte op de hugenoten. Zijn Franse bondgenoot Jean de Hangest, heer van Genlis, kwam op 17 juli uit Frankrijk met zowat 7500 hugenoten in Henegouwen opzetten op weg naar Bergen, maar ze werden door de Spaanse regeringstroepen verslagen in de slag bij Saint-Ghislain. Uit de documenten die ze bij zich hadden en hun bekentenissen werd voor Alva de samenhang van het plan van Oranje duidelijk, die intussen met zijn tweede veldtocht de Maas overstak.
Daarna trok Oranje met zijn leger van huursoldaten eerst naar Opper-Gelre, waar zijn legerbende al plunderend en brandend Roermond veroverde op 23 juli (zie Inname van Roermond). Daarna marcheerde hij door het Prinsbisdom Luik naar het Brabantse Diest en Leuven, die hij overwon. Maar in Leuven hoorde hij dat een groot deel van de hugenoten gedood waren in de Bartholomeusnacht (23 op 24 augustus). Daarop stuurde hij Jacob Blommaert om het Vlaamse Oudenaarde in te nemen, terwijl hij naar Lodewijk ging in een poging hem te ontzetten. Onderweg daarheen veroverde hij nog Mechelen en Dendermonde.
Een nacht in september werd Willem van Oranje in zijn legerkamp bij Bergen echter verrast door een overvallend Spaans leger, en ontkwam maar net aan een aanslag. Hij verloor een kort gevecht met de overvallers, en in wanorde vluchtte zijn leger terug naar het oosten. Even later werd Bergen belegerd door de hertog van Alva. Lodewijk kon geen stand houden, maar hem werd de vrije aftocht beloofd als hij de stad over zou geven. Dit deed hij op 19 of 21 september en hij trok zich ook terug. Lodewijk zou zijn broer Willem in oktober weerzien in Roermond.
Gevolgen
De invasie stokte halverwege, en werd zodoende niet voltooid. Bovendien gaven de steden zich niet vrijwillig aan de Oranjes over, waaruit blijkt dat het volk geen behoefte had om in opstand te komen (dit zou later wel gebeuren).
Don Frederik, de zoon van de hertog van Alva, begon een strafcampagne om de veroverde steden streng te straffen. Van oktober tot december onderwierp hij met grof geweld vele opstandig geworden steden.
Oranjes tweede invasie was opnieuw een mislukking, maar deze keer werd de opstand niet volledig uitgeroeid, want toen Don Frederik aankwam bij Haarlem, kreeg hij felle tegenstand, wat leidde tot het Beleg van Haarlem. Willem van Oranje hoorde hiervan, en besloot naar Holland te gaan, om mee te helpen in de nieuwe opstand, waar hij met zijn inval een bijdrage aan had geleverd.