Ingelmunster

Ingelmunster, deelgemeenten en buurgemeenten. De gele gebieden zijn bebouwde kernen.

Bij de gemeentelijke fusies van 1977 is Ingelmunster niet samengesmolten met andere gemeenten; de gemeente heeft dus geen deelgemeenten. Tot de gemeente behoort wel nog het gehucht Krieke, dat in het zuiden van Ingelmunster ligt.

Ingelmunster zelf is ontstaan ten noorden van de Mandel, op de linkeroever. Het dorp ontwikkelde zich later ook ten zuiden uit. Het centrum bestaat nu uit duidelijk gescheiden delen ten noorden en ten zuiden van de Mandel, die elk een eigen parochie vormen. De Mandel loopt grotendeels parallel met het kanaal Roeselare-Leie en vormt samen met het natuurreservaat Mandelhoek en de kasteeltuin, een natuurlijkse splitsing van Ingelmunster in twee delen.

Ingelmunster grenst aan volgende dorpen en gemeenten:

Gedenkplaat Brigandslag van 1798

Sint-Amanduskerk naast het kasteel van Ingelmunster

Het kasteel van Ingelmunster

Het brigandbeeld voor het gemeentehuis

De Doornmolen

De rode draad doorheen de geschiedenis van Ingelmunster is het kasteel dat vandaag omgeven is door een park.

Robrecht I de Fries, graaf van Vlaanderen, liet omstreeks 1075 een versterkte burcht optrekken nabij de rivier de Mandel. Hij gebruikte daarvoor de ruïnes van een klooster dat door Engelse monniken, in navolging van (de latere heilige) Amandus, in de 7de eeuw gesticht was. De zeventiende-eeuwse historicus Anthonius Sanderus meende dat de naam 'Ingelmunster' van 'Anglo-monasterium' (Engels klooster) komt. Anderen denken dat de naam Ingelmunster van 'Angle-Monastère' komt. Deze laatste mening heeft trouwens steeds meer aanhangers. Een klooster 'op de hoek van de heerlijkheid' van Dendermonde. Klooster moet in deze context dan eerder begrepen worden als een klein kerkje, een kapelletje.

Ingelmunster nam een vrij centrale ligging in West-Vlaanderen in. Het was immers gelegen tussen de twee grote middeleeuwse steden Brugge en Kortrijk. Sommigen noemden Ingelmunster vanwege deze ligging zelfs 'de sleutel van Vlaanderen'. Deze benaming wordt geïllustreerd door het verblijf van Filips de Schone, koning van Frankrijk, in 1297. Vijf jaar voor de Guldensporenslag wilde Filips de stad Brugge straffen omdat deze weigerde belasting te betalen. Ze kregen echter angst om verwoest te worden zodat ze hem in Ingelmunster tegemoetkwamen om hun onderwerping te betonen.

In 1580 vond de 'slag van Ingelmunster' plaats. Franse hugenoten (onder leiding van François de La Noue) streden tegen de Spaanse bezetters van het kasteel. De la Noue dolf het onderspit en werd naar Alexander Farnese gebracht. (In 1878 werd trouwens een tapijt geweven dat deze 'slag van Ingelmunster, 1580' voorstelt.)

Door de vele oorlogen die Frankrijk uitvocht, stond het land op de rand van het bankroet. Daarom werd de beslissing genomen om gebiedjes te verkopen. Zo ook de heerlijkheid Ingelmunster. Otto von Plotho, een Duits kolonel, kocht in 1583 het zaakje op. Het kasteel - aanvankelijk wellicht een castrale motte - was in de Middeleeuwen eigendom geweest van de graven van Vlaanderen (onder meer families de Rhode en van Gistel). Van 1384 tot 1583 waren het kasteel en de omliggende gebieden in handen van achtereenvolgens Bourgondische, Duitse en Franse huizen. De familie de Plotho, en vooral dan Delphin (1657-1697), hadden een grote invloed op het dorp en de ganse heerlijkheid. Dat wordt onder andere duidelijk in de relatie kerk-kasteel.

Het kasteel werd in 1825 doorverkocht aan de familie Descantons de Montblanc die volgens sommige bronnen bastaarden van de familie de Plotho zouden zijn. Deze familie beschouwde het kasteel van Ingelmunster eerder als een buitenverblijf en was slechts in de zomermaanden in Vlaanderen. Het huidige gebouw (1736) is geen middeleeuwse versterkte burcht meer, maar een groot landhuis. De overige tijd van het jaar bevond de adellijke familie zich in Parijs.

In 1986 werd het kasteel aangekocht door de familie Van Honsebrouck, die sedert 1900 actief was in de brouwerijsector. In de jaren 1990 bracht deze familie er een brouwerijmuseum in onder. Op 17 september 2001 werd echter het kasteel en museum door een brand verwoest. Sedertdien is men voortdurend bezig om het kasteel zijn 'bourgeoisie'stijl terug te geven.

De Franse piloot Roland Garros moest op 18 april 1915 na een raid op het station van Lendelede een noodlanding maken op de zuidflank van Hoog Wallegem in buurgemeente Hulste. Hij stak zijn vliegtuig, een Maurane-Saulnier, in brand en verstopte zich op een boerderij op de grens van Hulste en Ingelmunster. Hij kon echter door de Duitsers gevat worden en werd naar een gevangenis in Duitsland overgebracht.

Bron: Volkstellingen NIS - Opm:1830 t/m 1970=tellingen op 31 december; vanaf 1980= inwoneraantal per 1 januari

• Kasteel Ingelmunster en kasteelpark: zoals de geschiedenis van Ingelmunster aantoont, speelde het Ingelmunsterse kasteel een grote rol in de gemeente. Het kasteel zelf werd in 2001 binnenin grotendeels verwoest door een brand en is momenteel niet (meer) toegankelijk. Initiatieven zijn er om het oude museum nieuw leven in te blazen. Het park sluit aan bij het natuurreservaat "De Mandelhoek". Dit laat toe dwars door Ingelmunster te wandelen, onder andere langs het kanaal Roeselare-Leie, zonder de gemeente te zien. Het park is niet meer open voor publiek.
• Sint-Amanduskerk
• Doornmolen: in de Heirweg Zuid, vlak bij de grens met Lendelede, bevindt zich een stenen stellingmolen genaamd de Doornmolen, die functioneerde als koren- en oliemolen. Het rad en de inrichting verdween na een verwoestende brand in 1883; de lege molenromp die resteert doet tegenwoordig dienst als stal.

• Labadoux, een jaarlijks folkfestival in het begin van mei aan de Wantebrug, georganiseerd door kunstcafé de Fagot;
• Braderie met kermis, laatste weekend van september;
• Kontrabasfeesten (Jeugdhuis Kontrabas), weekend van de kermis eind september;
• Kerstmarkt;
• Beach Party van Scouts en Gidsen Ingelmunster bij Wantebrug, laatste weekend van april;
• Oerfuif van KLJ Ingelmunster, bij Wantebrug;
• Dance with the Duvel van Chiro Jefri Ingelmunster;
• Ingelhood's eve in het Jeugd- en ontmoetingscentrum in de Bollewerpstraat, oudejaarsavond (laatste keer georganiseerd in 2019).

• Brouwerij Van Honsebrouck met onder meer Kasteelbier en Brigand
• Diverse speciale bieren uit de Picobrouwerij Alvinne, tegenwoordig gehuisvest in Moen
• Zetel van de firma "Monument Vandekerckhove NV", een van de grootste Vlaamse specialisten in de restauratie van historische gebouwen

Hoewel Ingelmunster een vrij kleine gemeente is, heeft het toch een groot aantal sportclubs gehuisvest. Naast O.M.S.Ingelmunster, zijn ook de judoclub Kawaishi, tafeltennisclub Mandelhoek, gymclub De Salto's en trampolineclub De Trampo's ver buiten de gemeentegrenzen bekend.

• Emiel Lauwers (1858-1921), arts, vertaler en Vlaams Beweger
• Achiel Lauwers (1864-1910), priester
• Robert Vandekerckhove (1917-1980), politicus
• Jozef Verhaeghe (1919-1940), militair
• Erik Vankeirsbilck (1935-2017), politicus
• Djef Blok (1940), beeldhouwer
• Jean-Pierre Coopman (1942), bokser
• Gilbert Vandekerkhove (1945), architect

• Tijdschriften Heemkundige Kring Den Hert, 1979-2011.
• Schotte C. (i.s.m. Heemkundige Kring Den Hert), Heerlijkheid Ingelmunster, 1979.
• Verscheure A. red., Ingelmunster na de Franse Revolutie, 2000.
• Decroix L., Kortrijkse Buitenpoorters in Ingelmunster, 1998.
• Demuynck G., Staten van Goed van de baronie Ingelmunster, 1986.
• Goethals G., 100 jaar landelijke gilde Ingelmunster, 1994.

• Lijst van onroerend erfgoed in Ingelmunster

• Officiële site van de gemeente Ingelmunster
• Site van de Ingelmunsterse verenigingen
• Heemkundige Kring Den Hert Ingelmunster
• Heemkundige site met korte verhalen

Zie de categorie Ingelmunster van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

	Gemeenten in de provincie West-Vlaanderen
Alveringem · Anzegem · Ardooie · Avelgem · Beernem · Blankenberge · Bredene · Brugge · Damme · De Haan · De Panne · Deerlijk · Dentergem · Diksmuide · Gistel · Harelbeke · Heuvelland · Hooglede · Houthulst · Ichtegem · Ieper · Ingelmunster · Izegem · Jabbeke · Knokke-Heist · Koekelare · Koksijde · Kortemark · Kortrijk · Kuurne · Langemark-Poelkapelle · Ledegem · Lendelede · Lichtervelde · Lo-Reninge · Menen · Mesen · Meulebeke · Middelkerke · Moorslede · Nieuwpoort · Oostende · Oostkamp · Oostrozebeke · Oudenburg · Pittem · Poperinge · Roeselare · Ruiselede · Spiere-Helkijn · Staden · Tielt · Torhout · Veurne · Vleteren · Waregem · Wervik · Wevelgem · Wielsbeke · Wingene · Zedelgem · Zonnebeke · Zuienkerke · Zwevegem België: Provincies · Gemeenten

Plaatsen in de gemeente Ingelmunster
Gemeente: Ingelmunster      Dorp: Kriek Belgische gemeenten · Arrondissement Roeselare · West-Vlaanderen · Vlaanderen