1783
Het jaar 1783 is het 83e jaar in de 18e eeuw volgens de christelijke jaartelling.
1783 | ||
Eeuwen: | 17e eeuw · 18e eeuw · 19e eeuw | |
Decennia: | 1770-1779 · 1780-1789 · 1790-1799 | |
Jaren: | << · < · 1782 · 1783 · 1784 · > · >> | |
Ab urbe condita: | 2536 MMDXXXVI | |
Armeense jaartelling: | 1232 ԹՎ ՌՄԼԲ | |
Chinese jaartelling: | 4479 – 4480 己寅 – 庚卯 | |
Christelijke jaartelling: | 1783 MDCCLXXXIII | |
Ethiopische jaartelling: | 1775 – 1776 | |
Hebreeuwse jaartelling: | 5543 – 5544 | |
Hindoekalenders: | ||
- Vikram Samvat | 1838 – 1839 | |
- Shaka Samvat | 1705 – 1706 | |
- Kali yuga | 4884 – 4885 | |
Iraanse jaartelling: | 1161 – 1162 | |
Islamitische jaartelling: | 1197 – 1198 | |
Maçonnieke jaartelling: | 5782 – 5783 | |
Lijst van landen | ||
Gebeurtenissen
- januari
- 1 - De Schotse Brigade wordt na twee eeuwen genationaliseerd. De officieren moeten hun eed van trouw aan de Britse koning herroepen. Van hen weigeren 55 dit te doen; zij keren terug naar hun vaderland.
- februari
- 5 - Aardbeving in de omgeving van Monteleone (Calabrië) in Italië om 7 uur ’s avonds, met 26.750 doden.
- maart
- 26 - De Britse regering-Shelburne treedt af na interne strubbelingen en aanvaringen met het parlement.
- mei
- 13 - De Zwarte Zeevloot wordt opgericht door Grigori Potjomkin.
- juni
- 5 - De Franse broers Joseph Michel en Jacques Étienne Montgolfier maken de eerste onbemande vaart met een heteluchtballon in Annonay.
- 8 - De vulkaan Laki op IJsland barst uit. De eruptie zal negen maanden duren, met merkwaardig gekleurde luchten tot gevolg. De door de wind meegevoerde zwaveldampen zorgen in heel West-Europa voor mislukte oogsten en, tezamen met de eropvolgende strenge winter, voor vele duizenden slachtoffers.
- 30 - Willem V van Oranje-Nassau sluit met zijn zwager Karel Christiaan van Nassau-Weilburg en enkele kleinere Nassause vorsten de Nassause erfvereniging, een familieverdrag met als doel de Nassause landen binnen de familie te houden. Het Nederlandse stadhouderschap staat buiten dit verdrag, maar voor de erfopvolging in het Groothertogdom Luxemburg zal het in 1890 grote gevolgen hebben.
- juli
- 26 - Het eerste exercitiegenootschap De Vrijheid te Dordrecht opgericht. De patriotten willen de oude vrijheid heroveren op de Oranjes.
- augustus
- 16 - In Amsterdam komt voor het eerst een groep patriotten uit het land bijeen op initiatief van de Gelderse edelman Robert Jan van der Capellen. Ook zijn neef Joan Derk van der Capellen tot den Pol is aanwezig. Hij pleit voor de oprichting van burgercommissies.
- 27 - Een onbemande waterstofballon, gemaakt door Jacques Charles en de gebroeders Noël en Jean Robert vliegt over 25 km van Parijs naar Gonesse, waar het door verschrikte burgers wordt vernietigd.
- september
- 3 - De Vrede van Versailles wordt getekend, het definitieve einde van de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog.
- 19 - De gebroeders Montgolfier laten een schaap, een eend en een haan in een heteluchtballon opstijgen voor een demonstratie voor Lodewijk XVI van Frankrijk, de ballon bereikt zo'n 500 meter en brengt de dieren weer heelhuids terug.
- oktober
- 20 - Explosie op het linieschip Rhynland, nabij Texel. Van de 224 opvarenden komen er 8 om het leven en raken 38 man gewond.[1]
- 31 - De eerste Nederlandse gezant in de Verenigde Staten van Amerika, Pieter Johan van Berckel, overhandigt zijn geloofsbrieven aan het Congres van de Confederatie in Nassau Hall, Princeton.
- november
- 21 - De eerste bemande ballonvaart vindt plaats met een Montgolfiére genoemd naar de uitvinders, de gebroeders Montgolfier, met aan boord o.a. de Franse natuurkundige Jean-François Pilâtre de Rozier.
- 21 - De Nederlandse natuurkundige Jan Pieter Minckelers en zijn assistent Van Bouchaute laten een onbemande ballon gevuld met koolgas opstijgen te Heverlee.
- december
- 1 december - Professor Jacques Charles, en zijn assistent Noël Robert, maken de eerste vlucht in een met waterstof gevulde ballon (de Charliere). Op zijn tweede vlucht bereiken ze een hoogte van 2700 m boven Vivarais. Ze maken een vlucht van Parijs naar Nesles over 42 km.
- december - De Nederlander J. van Noorden laat boven Rotterdam een onbemande luchtballon van eigen ontwerp los, de ballon wordt later in Lekkerkerk teruggevonden.
- zonder datum
- De toren van de Martinikerk in Doesburg, door de eeuwen heen al meerdere keren door blikseminslag afgebrand, krijgt als eerste bouwwerk in Nederland een bliksemafleider, ontwikkeld door Cornelis Rudolphus Theodorus Krayenhoff.
- Keizer Jozef II laat een lange lijst kloosters opheffen in de Oostenrijkse Nederlanden.
Muziek
- 1 maart - Eerste optreden voor een breder publiek van de Königliche Hofkapelle zu Berlin
- 26 oktober - De Mis in c klein, de Grote Mis van Mozart, hoewel onvoltooid, beleeft zijn première in de St.-Peterkerk in Salzburg.
- 23 november - In de reeks concerten die Karel Filip Stamic verzorgt in het Stadhouderlijk Kwartier van Den Haag, speelt de twaalfjarige Ludwig van Beethoven fortepiano. Hij is met zijn moeder voor de tweede maal uit Bonn overgekomen.
- Domenico Cimarosa componeert La Circe
Literatuur
- Rhijnvis Feith publiceert zijn roman Julia.
Beeldende kunst
- Fresco St. Peter und Paul, Elchingen, Januarius Zick (ca. 1783)
Bouwkunst
- Klokkentoren, Hoogezand (1783)
Geboren
- januari
- 12 - Erik Gustaf Geijer, Zweeds schrijver, historicus, dichter, filosoof en componist (overleden 1847)
- 23 - Stendhal, Frans schrijver (overleden 1842)
- februari
- 28 - Gabriele Rossetti, Italiaans-Engels dichter en geleerde
- mei
- 8 - Thomas Bibb, Amerikaans politicus (overleden 1839)
- 22 - William Sturgeon, Brits natuurkundige en uitvinder (overleden 1850)
- oktober
- 22 - Constantine Rafinesque-Schmaltz, homo universalis uit de negentiende eeuw (overleden 1840)
Overleden
- april
- 7 - Ignaz Holzbauer (71), Oostenrijks componist
- 16 - Benedictus Jozef Labre (35), Franse heilige
- juli
- 27 - Johann Kirnberger (62), Duits muzikant, componist en muziektheoreticus
- oktober
- 31 - John Spencer (48), Engels edelman
- december
- 20 - Padre Antonio Soler (54), Catalaans componist en organist
- 23 - Johann Adolf Hasse (84), Duits componist
- datum onbekend
- Johannes Rach, Deens kunstenaar
Bronnen, noten en/of referenties |
Zie de categorie 1783 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
This article is issued from
Wikipedia.
The text is licensed under Creative
Commons - Attribution - Sharealike.
Additional terms may apply for the media files.