Noors voetbalelftal

Noorwegen speelde op 12 juli 1908 zijn eerste internationale wedstrijd tegen Zweden, de Noren verloren met 11-3. In 1920 speelde Noorwegen zijn eerste internationale toernooi, de Olympische Spelen van 1920. In de eerste ronde werd titelhouder Groot Brittannië verslagen, in de kwartfinale werd van Tsjecho-Slowakije verloren.

In 1936 nam Noorwegen deel aan de Olympische Spelen in Berlijn. Nadat Turkije in de eerste ronde werd verslagen, ontpopte Noorwegen zich als reuzendoder door het gastland met 2-0 te verstaan. Voor 55.000 toeschouwers onder wie de nazi-prominenten Adolf Hitler en Joseph Goebbels scoorde Magnar Isaksen beide doelpunten. In de halve finale werd van wereldkampioen Italië pas in de verlenging met 2-1 verloren. In de strijd om de derde plaats won Noorwegen met 3-2 van Polen, Arne Brustad scoorde alle Noorse doelpunten. Het was tot op heden de beste prestatie van het Noorse team.

In 1938 deed Noorwegen voor de eerste keer mee aan het WK, Ierland werd verslagen, 3-2 in Oslo, 3-3 in Dublin. In de achtste finale speelde het opnieuw tegen Italië. Opnieuw verloor Noorwegen met 2-1 na verlenging in Marseille, Brustad scoorde de gelijkmaker. Italië zou opnieuw de wereldtitel winnen, maar Noorwegen was het enige land dat de Italianen een verlenging afdwong.

Na de Tweede Wereldoorlog was Noorwegen een amateurland, dat zich niet wist te plaatsen voor internationale toernooien. Tot en met 1990 nam Noorwegen deel aan 17 kwalificatie-toernooien, waarvan het 13 keer als laatste in de groep eindigde of in de eerste kwalificatie-ronde werd uitgeschakeld. Twee maal eindigde Noorwegen als tweede. Voor het WK in 1966 eindigde het onder Frankrijk maar boven Joegoslavië, voor het WK van 1978 was Zweden te sterk. Incidenteel waren er successen: in deze periode won het van Hongarije (WK 1958), Joegoslavië (3-0, WK 1966), Zweden (EK 1968), Frankrijk (0-1 uit, WK 1970), Noord-Ierland (EK 1976), Zweden en Zwitserland (WK 1978), Engeland en Zwitserland (WK 1982), Joegoslavië (EK 1984), Ierland (WK 1986) en Europees kampioen Frankrijk (EK 1988). Voor het WK van 1974 leed het zijn grootste nederlaag, 9-0 tegen Nederland. In de return won de latere finalist pas in de slotfase met 1-2 van de Noren, Barry Hulshoff scoorde na een sterke individuele actie van Johan Cruijff.

Egil Olsen

De kwalificatie voor het EK in 1992 begon stroef en na een nederlaag tegen de Sovjet Unie en een gelijkspel tegen Hongarije nam bondscoach Ingvar Stadheim ontslag, Egil Olsen was zijn opvolger. Olsen zou indruk maken met een wetenschappelijke benadering van voetbal, beelden van tegenstanders werden urenlang gebestudeerd en het spel was gebaseerd op fysieke kracht vanuit een defensieve spelopvatting. Het eerste succes was een 2-1 overwinning op Italië door doelpunten van Tore André Dahlum en Lars Bohinen. In de laatste wedstrijd van de cyclus speelde Noorwegen gelijk in Italië. Voor kwalificatie was de opmars net te laat, want ze eindigden op de derde plaats met vier punten achterstand op het geplaatste Sovjet Unie en één punt op Italië.

Kejtil Rekdal

In 1994 wist Noorwegen zich echter weer te plaatsen voor een WK, onder meer door in de kwalificatiereeks drie punten te pakken tegen Nederland. In Oslo won Noorwegen met 2-1 door doelpunten van Kjetil Rekdal en Gøran Sørloth, in de return in De Kuip bleef het 0-0. Ook Engeland, dat verrassend genoeg naast WK-deelname greep, behaalde in twee duels slechts één punt tegen de stugge Noren. In het Wembley Stadium werd het 1-1 dankzij een late gelijkmaker van Rekdal en een 2-0 overwinning in Oslo dankzij doelpunten van Øyvind Leonhardsen en Lars Bohinen. Noorwegen verloor alleen de laatste wedstrijd tegen Turkije, toen kwalificatie al zeker was en eindigde met één en drie punten voorsprong op respectievelijk Nederland en Engeland. Bij het wereldkampioenschap in de Verenigde Staten begonnen de Noren van met een knappe overwinning (1-0) op Mexico door een laat doelpunt van Kjetil Rekdal. Hierna volgde een nederlaag tegen Italië (0-1), waarna de Noren alles nog steeds in eigen hand hadden. Een zege in de laatste groepswedstrijd tegen Ierland was genoeg voor een plaats in de volgende ronde. Op 28 juni 1994 ging echter alles nét fout voor de ploeg van bondscoach Egil Olsen: Italië en Mexico deelden de punten (1-1), terwijl het duel Noorwegen-Ierland in een doelpuntloos gelijkspel eindigde. Hierdoor hadden alle teams vier punten. Op basis van het doelsaldo gingen Mexico (3-3), Italië (2-2) en Ierland (2-2) door naar de achtste finales. De Noren, met een doelgemiddelde van één voor en één tegen, vielen buiten de boot en moesten hun koffers pakken.

Voor kwalificatie van het EK in 1996 had Noorwegen een goede start met zes overwinningen en één gelijkspel en aangezien concurrenten Tsjechië en Nederland opvallende nederlagen leden tegen respectievelijk Luxemburg en Wit-Rusland leek er niets aan de hand. Bij een zege op Tsjechië was de ploeg al zeker van deelname, maar een late treffer van Jan Suchopárek voorkwam een snelle kwalificatie. Na een 2-0 nederlaag in de return kwam deelname opeens op de tocht te staan. Noorwegen moest gelijk spelen tegen Nederland, maar na een 0-0 ruststand denderde Nederland in de tweede helft over de Noren heen: 3-0. Noorwegen en Nederland eindigden beiden op de tweede plaats met één punt achterstand op Tsjechië, maar het doelsaldo van Nederland was beter.

Tore Andre Flo

Twee jaar later plaatste Noorwegen zich echter wel voor het WK van 1998 in Frankrijk. De ploeg domineerde een kwalificatiegroep met onder meer Zwitserland en Hongarije en behaalde 20 punten uit acht wedstrijden. De voorsprong op Hongarije was acht punten. Noorwegen werd gezien als een outsider voor de titel, maar was niet geliefd bij de kenners om zijn speelwijze.[1] Noorwegen begon het toernooi stroef met gelijke spelen tegen Marokko en Schotland. In de laatste wedstrijd van de groep moest Noorwegen van het geplaatste Brazilië winnen om zich te plaatsen, aangezien Marokko met 3-0 won van Schotland. Uitschakeling leek zeker, nadat Bebeto scoorde namens Brazilië. Toen kwam Tore André Flo in actie, eerst scoorde hij zelf en daarna versierde hij een strafschop, die door Rekdal werd benut. Daardoor bereikte het land voor het eerst in de geschiedenis de tweede ronde van een groot internationaal toernooi. In de achtste finale was Italië, de verliezend WK-finalist van vier jaar eerder, de tegenstander. Een vroeg doelpunt van Christian Vieri besliste de wedstrijd: 1-0.

Egil Olsen zwaaide na het WK af en Nils Johan Semb was zijn opvolger. De start was ongelukkig, thuis werd verloren van Letland en gelijk gespeeld tegen Albanië, maar de overige wedstrijden werden allemaal gewonnen. Met een voorsprong van acht punten op Slovenië plaatste de ploeg zich voor het Europees kampioenschap 2000 in België en Nederland. In hun bekende afwachtende stijl werd van Spanje gewonnen dankzij een doelpunt van Steffen Iversen, de tweede wedstrijd tegen Joegoslavië ging met 1-0 verloren. De laatste wedstrijd in Arnhem tegen Slovenië eindigde in een doelpuntloos gelijkspel en was nu afhankelijk van het resultaat van Spanje - Joegoslavië. Spanje moest winnen om zich te plaatsen, maar het stond met 2-3 achter vlak voor tijd. Spanje scoorde echter twee keer in de blessure-tijd en Noorwegen kon naar huis.

Vanwege de goede resultaten van de afgelopen jaren had Noorwegen een geplaatste status voor het kwalificatie-toernooi voor het WK in 2002. Echter, pas in de negende wedstrijd werd de eerste wedstrijd gewonnen. Noorwegen eindigde op de vierde plaats met elf en zeven punten achterstand op Polen en Oekraïne.

De start voor kwalificatie van het EK in 2004 was goed met tien punten uit vier wedstrijden. In het vervolg werd verloren van Denemarken en Bosnië en Herzegovina en de thuiswedstrijd tegen Roemenië leverde een gelijkspel op dankzij een benutte strafschop van Ole Gunnar Solskjær. In de laatste wedstrijd won Noorwegen met 1-0 van Luxemburg en omdat Bosnië niet wist te winnen van Denemarken, was de tweede plaats in de groep veilig gesteld. Noorwegen eindigde boven Roemenië op de tweede plaats dankzij betere resultaten in de onderlinge wedstrijden en had één punt achterstand op Denemarken. In de play-off wedstrijden tegen Spanje verloor de ploeg vlak voor tijd door een eigen doelpunt van Henning Berg: 2-1. Noorwegen moest in de return echter het spel maken in plaats van afwachten en Spanje won eenvoudig met 0-3.

Noorwegen streed samen met Slovenië achter Italië om de tweede plaats in de groep. Noorwegen won twee maal van Slovenië, maar dankzij een thuisnederlaag tegen Schotland hadden beide landen evenveel punten met nog twee wedstrijden te spelen. Noorwegen won de laatste wedstrijden van Moldavië en Wit-Rusland was de tweede plaats zeker gesteld. In de play-offs verloor Noorwegen beide wedstrijden van Tsjechië met 1-0 en moest de ploeg opnieuw thuis blijven voor een internationaal toernooi.

Ook voor kwalificatie van het EK in 2008 zat er niet meer in dan een tweede plaats achter de ongenaakbare titelhouder Griekenland, een tweede plaats was nu wel genoeg voor directe kwalificatie. Met nog twee wedstrijden te spelen had Noorwegen twee punten voorsprong op Turkije. In een directe confrontatie met de concurrent kon een gelijkspel genoeg zijn om het in de laatste wedstrijd tegen Malta af te kunnen maken, maar in Oslo kon de ploeg een 1-0 voorsprong niet vasthouden: 1-2.

De tweede plaats was ook nu weer het hoogst haalbare voor WK-kwalificatie-toernooi in 2010, aangezien Nederland alle wedstrijden won. Na vijf wedstrijden stond Noorwegen onderaan met drie gelijke spelen en twee nederlagen. In een inhaalrace werd ruim gewonnen van Schotland (4-0), gelijk gespeeld tegen IJsland en gewonnen van Macedonië. Noorwegen was afhankelijk van het resultaat van Schotland-Nederland, bij een gelijkspel eindigde Schotland op de tweede plaats. Er gloorde hoop, toen Nederland vlak voor tijd scoorde, maar omdat Noorwegen van alle nummers twee in de Europese zone de slechtste resultaten boekte was de ploeg niet geplaatst voor de play-offs, het kwam twee punten tekort ten opzichte van Ierland.

Erik Huseklepp

Noorwegen had de laatste vijf grote toernooien gemist en de Noren grepen terug op een oude succesformule: Egil Olsen werd opnieuw aangesteld als bondscoach. Olsen was weer in staat een op papier sterkere tegenstander te ontregelen: Portugal werd met 1-0 verslagen door een doelpunt van Erik Huseklepp. De start was bemoedigend met tien punten uit vier wedstrijden met drie punten voorsprong op Denemarken en Portugal. Door nederlagen tegen deze landen verloor Noorwegen het initiatief, directe plaatsing was onmogelijk geworden en men had een monsteroverwinning op Cyprus nodig om Portugal te achterhalen. De teller bleef hangen op 3-1 en Noorwegen kwam zes doelpunten tekort om zich te plaatsen voor de play-offs.

Recente overwinningen op sterke tegenstanders leverde Noorwegen een twaalfde plaats op de wereldranglijst op en een geplaatste positie voor het kwalificatie-toernooi. Nederlagen tegen IJsland en Albanië zorgde voor een benauwde situatie, maar omdat onderling veel punten werden verspeeld had Noorwegen nog zicht op de tweede plaats achter Zwitserland. Na een thuisnederlaag tegen dezelfde Zwitsers ontsloeg de Noorse bond Olsen, maar het tij kon in de laatste twee wedstrijden niet meer gekeerd worden. Een 3-0 nederlaag tegen Slovenië zorgde voor de genadeklap en Noorwegen eindigde op de vierde plaats met vijf punten achterstand op nummer twee IJsland.

Het EK van 2016 bood perspectieven, omdat de eerste twee landen zich rechtstreeks zouden kwalificeren en het derde land recht had op de play-offs. De start was voor de zoveelste keer zwak met een 0-2 nederlaag tegen Italië, 5-1 tegen Kroatië en een doelpuntloos gelijkspel tegen Azerbeidzjan. Directe kwalificatie kwam weer in zicht door wangedrag van de Kroaten. Door een straf van de UEFA speelde Kroatië al zonder publiek tegen Italië, maar door op het veld een hakenkruis zichtbaar te maken strafte de UEFA Kroatië met een punt aftrek. In een directe confrontatie werd met 2-0 gewonnen van de Kroaten en Noorwegen had nu een voorsprong van twee punten. Op de laatste speeldag werd de voorsprong weer weggegeven, Italië won met 2-1 van de Noren en de Kroaten wonnen van Malta. In de play-offs werd twee maal verloren van Hongarije en opnieuw zaten de Noren met een kater.

Vooruitzichten op het halen van het WK van 2018 waren al snel hopeloos na nederlagen tegen Duitsland, Azerbeidzjan en Tsjechië en in de slotfase van het duel met San Marino werd een ramp afgewend door het land alsnog te verslaan. De ploeg zakte weg naar een 84e plaats op de wereldranglijst, waar het in de hoogtijdagen van de jaren negentig nog tweede stond. Bondscoach Per-Mathias Høgmo werd ontslagen en de bij het IJslandse team bijzonder succesvolle Lars Lagerbäck werd aangesteld om het tij te keren. Noorwegen bleef matig presteren met een 6-0 nederlaag tegen Duitsland als dieptepunt.

Op zaterdag 7 oktober 2017 bereikt de Noorse voetbalbond een uniek akkoord met de spelersvakbond over het nieuwe premiestelsel. Mannelijke en vrouwelijke internationals krijgen voortaan evenveel uitbetaald. De mannen besloten een deel van hun inkomsten uit commerciële activiteiten af te staan aan de vrouwen, waardoor beide selecties nu evenveel geld ontvangen als compensatie voor hun interlandverplichtingen.[2]

De prijzenpot voor vrouwen werd door dit besluit volgens de Engelse krant The Guardian bijna verdubbeld: van circa 300 duizend euro tot 600 duizend euro. "Noorwegen is een land waarin gelijkwaardigheid erg belangrijk is", zei Joachim Walltin, de voorman van de Noorse spelersvakbond, naderhand. "Het is goed voor ons land en voor de sport dat de mannen en vrouwen voortaan evenveel geld krijgen van de bond."

• Bijgewerkt tot en met de oefenwedstrijd tegen  Slowakije (1-0) op 14 november 2017.

Jaar	Wedstrijden				Doelpunten			Punten
	Duels	Winst	Gelijk	Verlies	Voor	Tegen	Saldo
1970	8	2	1	5	8	15	–7	0.625
1971	9	2	1	6	10	28	–18	0.556
1972	7	1	1	5	6	18	–12	0.429
1973	8	2	1	5	10	9	+1	0.625
1974	6	1	0	5	6	11	–5	0.333
1975	10	2	2	6	13	25	–12	0.600
1976	7	2	1	4	4	11	–7	0.714
1977	6	1	1	4	4	8	–4	0.500
1978	7	0	3	4	5	12	–7	0.429
1979	13	5	2	6	11	18	–7	0.923
1980	7	4	1	2	14	11	+3	1.286
1981	9	1	2	6	9	17	–8	0.444
1982	8	3	2	3	11	11	0	1.000
1983	13	1	7	5	12	15	–3	0.692
1984	14	7	4	3	12	6	+6	1.286
1985	11	3	3	5	12	14	–2	0.818
1986	10	3	4	3	7	11	–4	1.000
1987	15	1	7	7	7	18	–11	0.600
1988	9	1	4	4	9	10	–1	0.667
1989	10	2	4	4	14	16	–2	0.800
1990	10	5	2	3	21	13	+7	1.200
1991	9	3	3	3	10	8	+2	1.000
1992	11	5	4	2	23	8	+15	1.273
1993	10	7	2	1	25	5	+20	1.600
1994	14	6	5	3	14	8	+6	1.214
1995	13	6	4	3	25	12	+13	1.231
1996	7	5	1	1	12	1	+11	1.571
1997	12	7	3	2	24	7	+17	1.417
1998	14	5	7	2	29	19	+10	1.214
1999	13	10	2	1	27	7	+20	1.692
2000	15	5	6	4	15	13	+2	1.067
2001	11	5	3	3	21	16	+5	1.182
2002	10	4	4	2	10	5	+5	1.200
2003	14	4	3	7	10	13	–3	0.786
2004	13	8	4	1	29	13	+16	1.538
2005	16	8	4	4	17	12	+5	1.250
2006	10	2	4	4	12	15	–3	0.800
2007	11	6	2	3	24	12	+12	1.273
2008	8	0	4	4	6	13	–7	0.500
2009	10	6	2	2	14	8	+4	1.400
2010	9	7	0	2	13	8	+5	1.556
2011	9	4	1	4	10	10	0	1.000
2012	12	5	3	4	16	14	+2	1.083
2013	13	3	3	7	10	17	–7	0.692
2014	12	4	3	5	11	16	–5	0.917
2015	9	3	2	4	8	10	–2	0.889
2016	10	3	1	6	12	16	–4	0.700
2017	9	3	2	4	13	13	0	0.889

• Bijgewerkt tot en met de vriendschappelijke wedstrijd tegen  Slowakije (1–0) op 14 november 2017.

Tegenstander	Wed.	W	G	V	DV	DT	DS
Albanië	4	1	2	1	5	5	0
Argentinië	2	2	0	0	3	1	+2
Armenië	2	1	1	0	4	1	+3
Australië	2	0	1	1	2	3	–1
Azerbeidzjan	6	4	1	2	9	1	+8
Bahrein	1	1	0	0	1	0	+1
België	9	0	3	6	8	17	–9
Bermuda	2	2	0	0	6	1	+5
Bosnië en Her.	4	2	0	2	5	3	+2
Brazilië	4	2	2	0	8	5	+3
Bulgarije	14	4	4	6	15	26	–11
China	1	0	0	1	1	2	–1
Colombia	1	0	1	0	0	0	0
Costa Rica	2	1	1	0	1	0	+1
Cyprus	9	9	0	0	24	4	+20
Denemarken	88	20	14	54	102	226	–124
Duitsland	21	1	5	15	15	59	–44
Egypte	6	3	3	0	7	2	+5
Engeland	12	2	3	7	7	28	–21
Estland	7	4	2	1	16	5	+11
Faeröer	2	2	0	0	9	0	+9
Finland	66	41	16	9	181	81	+100
Frankrijk	15	4	4	7	15	22	–7
Georgië	3	3	0	0	6	1	+5
Ghana	1	1	0	0	3	2	+1
Griekenland	8	2	2	4	9	11	–2
Grenada	1	1	0	0	2	1	+1
Guatemala	1	1	0	0	3	1	+2
Honduras	1	1	0	0	3	1	+2
Hongarije	19	5	5	9	20	35	–15
Ierland	18	3	8	7	19	29	–10
IJsland	32	18	6	8	58	31	+27
Israël	2	1	0	1	2	2	0
Italië	17	3	4	10	13	22	–9
Jamaica	2	1	1	0	7	1	+6
Japan	1	1	0	0	3	0	+3
Joegoslavië	4	1	1	2	5	4	+1
Jordanië	1	0	1	0	0	0	0
Kameroen	1	1	0	0	6	1	+5
Kroatië	5	1	1	3	6	10	–4
Koeweit	3	0	2	1	3	4	–1
Letland	2	1	0	1	3	4	–1
Litouwen	2	2	0	0	2	0	+2
Luxemburg	11	8	1	2	24	9	+15
Macedonië	4	2	1	1	4	3	+1
Malta	10	8	2	0	26	3	+23
Mexico	6	2	1	3	8	11	–3
Moldavië	5	4	1	0	6	1	+5
Montenegro	2	1	0	1	3	4	–1
Marokko	1	0	1	0	2	2	0
Nederland	20	5	6	9	27	44	–17
Nieuw-Zeeland	1	1	0	0	3	0	+3
Nigeria	1	0	1	0	2	2	0
Noord-Korea	1	1	0	0	3	0	+3
Noord-Ierland	9	7	0	2	19	9	+10
Oekraïne	5	0	1	4	0	5	–5
DDR	7	1	1	5	8	15	–7
Oostenrijk	10	2	1	7	8	21	–13
Paraguay	1	0	1	0	2	2	0
Polen	18	3	3	12	23	56	–33
Portugal	10	1	2	7	5	15	–10
Qatar	2	2	0	0	8	1	+7
Roemenië	11	2	5	4	7	11	–4
Rusland	12	1	4	7	9	23	–14
Saarland	2	0	1	1	2	3	–1
San Marino	4	4	0	0	24	1	+15
Saoedi-Arabië	1	1	0	0	6	0	+6
Schotland	17	3	6	8	18	27	–9
Senegal	1	0	0	1	1	2	–1
Servië	15	3	2	10	17	30	–13
Singapore	1	1	0	0	5	2	+3
Slovenië	7	5	1	1	14	7	+7
Slowakije	3	2	0	1	3	1	+2
Sovjet-Unie	6	0	1	5	3	15	–12
Spanje	6	1	1	4	2	9	–7
Thailand	2	2	0	0	8	0	+8
Trinidad en Tobago	1	0	0	1	2	3	–1
Tsjechië	8	1	3	4	8	10	–2
Tsjecho-Slowakije	4	0	0	4	4	12	–8
Tunesië	2	1	1	0	3	1	+2
Turkije	9	3	2	4	15	11	+4
Uruguay	2	0	1	1	2	3	–1
VA Emiraten	3	1	2	0	5	2	+3
Verenigde Staten	5	2	1	2	14	8	+6
Wales	11	4	4	3	14	15	–1
Wit-Rusland	7	3	2	2	9	5	+4
Zambia	1	0	1	0	0	0	0
Zuid-Afrika	3	2	0	1	3	2	+1
Zuid-Korea	4	2	1	1	6	5	+1
Zweden	105	24	23	58	143	269	–126
Zwitserland	19	8	5	6	26	20	+6