maken

Nederlands
Uitspraak
  • Geluid:  maken    (hulp, bestand)
  • IPA: / ˈmakən /
  • IPA: /ˈmaːkən/
Woordafbreking
  • ma·ken
Woordherkomst en -opbouw
  • In de betekenis van ‘iets in een bepaalde toestand brengen’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 901 [1]
  • afkomstig van:
Middelnederlands: maken
Oudnederlands: makon
Germaans: *makōnan
Indo-Europees: *mag-
  • Verwant in Germaans:
West: Engels: make (Angelsaksisch: macian), Duits: machen, (Oudhoogduits: mahhōn), Fries: meitsje (Oudfries: makia)
Noord: Oudnoords: maka, Faeröers: maka
  • Andere Indo-Europese talen:
Frans: maquiller (Oudfrans: makier) [2]
stamtijd
onbepaalde
wijs		 verleden
tijd		 voltooid
deelwoord
maken
maakte
gemaakt
zwak -t volledig

Werkwoord

maken [3]

  1. overgankelijk in elkaar zetten
    • Hij was een houten meubel aan het maken. 
  2. overgankelijk ervoor zorgen dat iets weer werkt
    • De jongen vroeg aan zijn vader of die zijn trein kon maken. 
  2. overgankelijk optellen tot een bepaald bedrag
    • Dat maakt dan zes euro en tien cent. 
  2. overgankelijk voortbrengen, tot stand brengen, in een toestand brengen
    • Deze band maakte muziek die miljoenen mensen vrolijk maakte. 
Synoniemen
Hyponiemen
   
Afgeleide begrippen
   
Verwante begrippen
Uitdrukkingen en gezegden
   
  • [4] het niet kunnen maken
volstrekt ongepast zijn
  • [4] afhandig maken
ontfutselen
  • Maak je maar boos, dan heb je twee keer werk, één keer om boos te worden, en één om niet meer boos te zijn.
woede kost veel energie en lost niets op
  • Belofte maakt schuld.
als je iets beloofd hebt moet je dat ook nakomen
  • Bitter in de mond, maakt het hart gezond.
iets heeft een vieze smaak maar maakt de mens wel beter
  • De gelegenheid maakt de dief.
wanneer de omstandigheden het gemakkelijker erop maken is stelen verleidelijk
  • De kleren maken de man.
met nette kleding en een goed verzorgd uiterlijk zal je veel sterker staan in het (zaken)leven
  • Een lange neus maken
tong uitsteken, iemand iets inpeperen (Jaloers maken)
  • Een rotte appel in de mand, maakt al het gave fruit te schand.
als iemand uit een groep een fout maakt benadeelt hij de hele groep; door slechts één persoon kan iedereen van die groep een slechte naam krijgen
  • Eén uur van onbedachtzaamheid, kan maken dat men jaren schreit.
één moment van onvoorzichtigheid kan verschrikkelijke gevolgen hebben
  • Eén zwaluw maakt de lente niet.
het lijkt op een begin, maar dat zegt niets over het resultaat; Of: als 1 ding goed loopt, betekent het niet dat andere dingen ook zo goed gaan lopen
  • Één zwaluw maakt nog geen zomer.
het lijkt op een begin, maar dat zegt niets over het resultaat; Of: als 1 ding goed loopt, betekent het niet dat andere dingen ook zo goed gaan lopen
  • Eendracht maakt macht.
wanneer mensen samenwerken kan men veel bereiken
  • Er is geen chocola van te maken
niet te begrijpen
  • Ergens een halszaak van maken
iets heel erg aantrekken en ernstig nemen
  • Ergens werk van maken
ergens mee aan de gang gaan
  • Geen bokkensprongen kunnen maken
weinig geld hebben om extra dingen te kunnen kopen
  • Geld maakt niet gelukkig.
er is meer in het leven dan rijkdom
  • Geld wat stom is, maakt recht wat krom is.
met geld kan men de ergste dingen goedmaken (voor geld is alles te koop)
  • Geluk is de kunst een boeket te maken van de bloemen waar je bij kunt
gelukkig leven met de gegeven mogelijkheden/beperkingen
  • Goede sier maken
goed overkomen bij anderen
  • Het al te bont maken
het erg maken
  • Het oog van de meester maakt het paard vet.
het werk gebeurt beter als de baas toezicht houdt
  • Het te gortig maken
  • Honger maakt rauwe bonen zoet.
wanneer iemand echt honger heeft kan die dingen eten die die normaal niet lust
  • Iemand het hof maken
aardig tegen iemand doen in de hoop aardig gevonden te worden
  • Iemand iets diets maken
iemand iets wijs maken
  • Iemand kunnen maken en breken
de mogelijkheid hebben te beslissingen over iemands leven en dood en welbevinden
  • Iemand van kant maken
Iemand doden
  • Iemand zwart maken
lelijke dingen over iemand vertellen
  • Je kan geen omelet maken zonder eieren te breken.
om iets te bereiken moet je kosten maken of moeite doen
  • Je moet geen slapende honden wakker maken.
beter niet over een bepaald onderwerp beginnen; je moet aan mensen die ergens niets van weten en het er wellicht niet mee eens zijn, niets erover vertellen
  • Korte metten maken
zonder lang nadenken
  • Monddood maken
  • Onbekend maakt onbemind.
iets wat nog onbekend is, kan ook niet geapprecieerd worden
  • Op iemand staat kunnen maken
op iemand kunnen vertrouwen/rekenen
  • Poeha maken
Overdreven doen of drukte maken
  • Ruim baan maken
aan de kant gaan en ruimte maken op de weg
  • Schoon schip maken
schulden betalen ofwel: de boel opruimen ofwel: na ruzie/problemen samen er uit komen en het verleden laten rusten
  • Soldaat maken
iets aanbreken en volledig op maken
  • Spatsies maken
  • Stennis maken, trappen, schoppen
  • Van de nood een deugd maken
zich aanpassen aan moeilijke omstandigheden en die benutten
  • Van je buik een afgod maken
erg veel geld uitgeven aan lekker eten en drinken
  • Van zijn hart geen moordkuil maken
zijn gevoelens niet opkroppen, vrijuit zeggen wat je niet bevalt, eerlijk zeggen over hoe er over iets gedacht wordt
  • Ze maken mij de pis niet lauw
  • Zich (te) sappel maken
zich (te) druk over iets maken
  • Zich uit de voeten maken
er van door gaan, gauw weggaan
  • met de hand gemaakt
niet machinaal gemaakt
  • iemand warm maken voor
iemand enthousast maken voor
•  Nog een paar dagen verwijderd van de wapenstilstand staan de jongens niet meer te trappelen om de moffen te gaan kietelen en de enige manier om ze warm te maken voor de aanval was om ze pisnijdig te krijgen: waar zat Pradelle eigenlijk toen die twee jongens in hun rug geschoten werden? [4] 
Spreekwoorden
  • [4] een kat in het nauw maakt rare sprongen.
    als je iemand in een noodsituatie brengt kan hij onverwachte problemen veroorzaken
  • [4] veel varkens maken de spoeling dun
    als er over veel mensen iets verdeeld moet worden krijgt iedereen maar een klein deel
  • [4] vele handen maken licht werk
    als een karwei samen wordt opgepakt is het snel en gemakkelijk gedaan
Vertalingen
    1. in elkaar zetten   
    2. ervoor zorgen dat iets weer werkt   
    3. optellen tot een bepaald bedrag   
    4. het niet kunnen maken   
  • Duits: sich etwas nicht erlauben können
Onderstaande vertalingen dienen nagekeken te worden en omgezet in de bovenstaande tabellen. Nummers na de vertalingen komen niet noodzakelijk overeen met de opgegeven definities. Voor meer uitleg zie WikiWoordenboek:Hoe vertalingen nakijken.
    1.   

Gangbaarheid
  • Het woord maken staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
100 %van de Nederlanders;
100 %van de Vlamingen.

Verwijzingen
  1. "maken" in: Sijs, N. van der Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen. 2e druk (2002) Veen, Amsterdam / Antwerpen; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
  2. maken op website: Etymologiebank.nl
  3. Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
  4. Lemaitre, Pierre "Tot ziens daarboven" 2014 ISBN 9789401601931 pagina 20


Achterhoeks

Werkwoord

maken

  1. maken


Nedersaksisch

Werkwoord

maken

  1. maken
Schrijfwijzen
  • moken


Twents

Werkwoord

maken

  1. maken


Veluws

Werkwoord

maken

  1. maken
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.