Lijst van gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog: 1944
Dit is een lijst van gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog tijdens het jaar 1944.
Opmerking: Bij het opzoeken van gebeurtenissen naar datum gebeurt het soms dat verschillende officiële bronnen elkaar qua datum tegenspreken. Vrijwel altijd zijn deze verschillen zeer klein, meestal één dag verschil. De oorzaak hiervan is te vinden in het feit dat bepaalde militaire acties tijdens de nacht starten en nog doorlopen in de vroege uren van de volgende dag. Ook gebeurt het dat een auteur de situatie beschrijft wanneer de actie volledig afgelopen is, met andere woorden de dag na de overgave, de dag na de vredesonderhandeling, enz. Ook zij opgemerkt dat het einde van een militair offensief of campagne niet steeds eenduidig te bepalen is. De bepaling van de datum is afhankelijk van de referentie die door de auteur werd gebruikt. Er is getracht in deze lijst zo veel mogelijk de exacte referentie van de datum aan te duiden via een omschrijving van wat er gebeurd is of bedoeld werd.
Januari
1 januari
- Veldmaarschalk Erwin Rommel wordt benoemd tot bevelhebber van Heeresgruppe B, met als sector Frankrijk noord van de Loire.
3 januari
- Het Amerikaanse 5e Leger begint een offensief tegen de Duitse Gustav-linie in Italië.
4 januari
- Sovjet troepen overschrijden de Pools-Russische grens.
8 januari
10 januari
- Minister-president Gerbrandy steunt het Nederlandse verzet met 30 miljoen gulden.
11 januari
- De Duitse steden Maagdenburg en Aschersleben worden zwaar gebombardeerd door de Amerikaanse 8th Air Force.
- Ciano en De Bono worden geëxecuteerd.
14 januari
- Het Sovjet leger begint bij Narva (Estland) een offensief tegen de Duitse Heeresgruppe Nord.
15 januari
- Franse troepen veroveren Monte Santa Croce (Italië).
18 januari
- Geallieerd offensief in de richting van Garigliano.
20 januari
- Het Rode Leger herovert Novgorod.
22 januari
25 januari
- De illegaliteit maakt 105 000 persoonsbewijszegels buit in het stadhuis van Tilburg.
27 januari
- De belegering van Leningrad is ten einde. Na 872 dagen is de stad door het Rode Leger bevrijd.
29 januari
- De Amerikaanse 8th Air Force voert zware bombardementen uit op Frankfurt am Main en op Ludwigshafen.
30 januari
- Begin van de conferentie van Brazzaville. Tijdens deze conferentie wordt de Franse koloniale politiek vastgesteld.
31 januari
- Amerikaanse troepen landen op de Marshalleilanden.
Februari
4 februari
- Bij Anzio omsingelen de Duitsers het geallieerde bruggenhoofd. Hierin bevinden zich ruim 70.000 man en 18.000 voertuigen.
7 februari
9 februari
10 februari
- De Duitsers ondernemen een hevige tegenaanval op de geallieerde troepen in Anzio.
15 februari
- De geallieerden bombarderen het klooster in Monte Cassino, waarna de Duitsers zich in de ruïnes verschansen.
- Zware luchtaanval op Berlijn.
20 februari
- In Den Haag worden twintig Nederlanders gedood.
22 februari
23 februari
26 februari
- Het Rode leger verovert Porchov.
Maart
3 maart
- De geallieerden voeren hevige bombardementen uit op Rome. Deze actie wordt op de tiende en veertiende herhaald.
4 maart
- Het Rode leger begint een offensief in de Karpaten.
6 maart
- Het Rode leger lanceert een offensief in Oekraïne.
9 maart
- Tallinn wordt door de Sovjetluchtmacht zwaar gebombardeerd.
10 maart
- Hevige geallieerde bombardementen op Rome.
11 maart
- Pierre Pucheu, oud-minister van Binnenlandse Zaken van het Vichy-regime, ter dood veroordeeld.
13 maart
- De Sovjet-Unie erkent de nieuwe Italiaanse regering onder leiding van Pietro Badoglio.
14 maart
- Hevige geallieerde bombardementen op Rome.
15 maart
- De strijd om Monte Cassino wordt hervat met een nieuw bombardement.
19 maart
27 maart
- De Sovjettroepen bereiken de Boekovina.
April
1 april
- In Villeneuve-d'Ascq, nabij Rijsel, worden 86 burgers als represaille voor een sabotage-actie vermoord.
- Het Duitse slagschip Tirpitz is in het Altenfjord in Noorwegen door vliegtuigen van de Britse vliegdekschepen HMS Victorious en HMS Furious beschadigd. De Tirpitz is 14 keer geraakt en voor enkele maanden uitgeschakeld.
8 april
- Het Rode Leger bereikt de grens van Tsjecho-Slowakije.
10 april
- Odessa wordt door het Rode Leger veroverd.
11 april
- De RAF voert met zes Mosquito-jachtbommenwerpers een precisiebombardement uit op het Centraal Bevolkingsregister in gebouw Kleykamp te Den Haag, dat hierbij volledig wordt verwoest.
12 april
- Troonsafstand van Victor Emanuel III.
- De Finse regering wijst de eis van de Sovjet-Unie om de oorlog te beëindigen van de hand.
17 april
- Japan start met aanvallen op Amerikaanse luchtmachtbases in Oost-China.
21 april
- Ontslag van Henri Giraud.
- Geallieerde luchtaanval op Parijs.
Mei
1 mei
- In de nacht van 1 op 2 mei 1944 mislukt een overval op het Huis van Bewaring aan de Weteringschans, onder leiding van Gerrit van der Veen.
2 mei
- Spanje zet zijn leveringen wolfram aan Duitsland stop. Hierdoor wordt het Amerikaanse olie-embargo tegen het land opgeheven.
8 mei
- Rudolf Höss neemt weer tijdelijk de leiding van Auschwitz op zich. Hij gaat aldaar de vernietiging van de Hongaarse Joden organiseren.
9 mei
- Het Rode Leger verovert Sebastopol. Hiermee is de hele Krim weer in handen van de Sovjet-Unie.
11 mei
- Geallieerde aanval op Monte Cassino.
14 mei
- De geallieerden doorbreken de Gustav-linie in Midden-Italië.
15 mei
- Begin van grootschalige deportaties van Hongaarse Joden naar Auschwitz.
17 mei
- Bij een overval (op klaarlichte dag) op drukkerij Hoitsema in de Tuinbouwdwarsstraat te Groningen worden 133 450 distributiebonkaarten (‘zegeltjes’) buitgemaakt. Dit was de grootste 'vangst' bij een dergelijke overval tijdens de bezetting.
18 mei
- De geallieerden bezetten Monte Cassino.
23 mei
- Canadese troepen breken door de Adolf Hitlerlinie heen en nemen Pontecorvo in.
25 mei
- Het Duitse Tiende Leger moet zich op de Caesarlinie in Italië terugtrekken.
27 mei
- Amerikaanse landing op Nederlands Nieuw-Guinea.
Juni
3 juni
- De CFLN verandert de naam in Gouvernement provisoire de la République française (GPRF).
4 juni
- Rome wordt bevrijd door de geallieerden.
6 juni
- D-Day: De geallieerde invasie in Frankrijk vindt plaats onder de codenaam Operatie Overlord. Het is een van de grootste landingsoperaties uit de militaire geschiedenis. Verder worden Operatie Neptune en Operatie Ceronimo uitgevoerd; de eerste is de operatie waarbij alle oorlogsschepen zich verzamelen bij Portsmouth; de tweede is de nachtelijke luchtlandingsoperatie boven Normandië.
7 juni
- Bayeux wordt, als eerste Franse stad, bevrijd.
9 juni
- Begin van Sovjet-offensief in Karelië.
- In Tulle worden door de Duitsers 97 mannen vermoord.
10 juni
- Gerrit van der Veen wordt in Overveen terechtgesteld, samen met o.a. Frans Duwaer (gearresteerd op 8 juni 1944), de drukker van zijn persoonsbewijzen.
- Massamoord in Oradour-sur-Glane.
11 juni
- In Arnhem worden 56 mensen uit het Huis van Bewaring bevrijd.
12 juni
- De eerste vliegende bommen (V1) komen neer in Engeland.
14 juni
15 juni
- De Amerikanen landen op de Marianen, vanwaar de B-29 Superfortress bommenwerpers zullen opstijgen die Tokyo bombarderen.
- Koning Leopold III van België wordt overgebracht naar Duitsland.
17 juni
19 juni
- De Sovjettroepen doorbreken de Mannerheim-linie.
22 juni
- De Russische Operatie Bagration, die zowat heel de Duitse Legergroep Midden zal vernietigen, gaat van start.
23 juni
- Op vrijdag 23 juni 1944, precies één jaar na de vier succesvolle overvallen op één dag, werd een mislukte overval op een distributiekantoor in Haarlem gepleegd in opdracht van Johannes Post. Jan Wildschut wordt hierbij opgepakt en komt niet meer vrij.
24 juni
- In Kopenhagen vernielen verzetsmannen de belangrijkste wapenfabrieken van Denemarken.
- Het Rode Leger valt aan in Wit-Rusland.
25 juni
- Start Operatie Martlet als voorbereiding op Operatie Epsom in de Slag om Caen.
26 juni
- Start Operatie Epsom als onderdeel van de Slag om Caen.
27 juni
- Cherbourg wordt door de geallieerden veroverd.
28 juni
- Philippe Henriot, minister van Voorlichting van het Vichy-regime, wordt door de Maquis vermoord.
Juli
1 juli
- De conferentie van Bretton Woods in New Hampshire gaat van start.
5 juli
- Het Rode Leger herovert Minsk.
8 juli
- De Franse politicus Georges Mandel wordt door collaborateurs ter dood gebracht.
- Japan trekt zich terug uit Imphal.
11 juli
13 juli
- Duitse represailles tegen de burgerbevolking van Vercors.
14 juli
- In de nacht van 14 op 15 juli 1944 wordt een mislukte overval op de Weteringschans uitgevoerd onder leiding van Johannes Post.
16 juli
- Op zondag 16 juli worden de verzetsstrijders Johannes Post, Jan Niklaas Veldman, Willem Frederik Smit, Arie Stramrood, Jacques Stil, Hilbert van Dijk, Cor ten Hoope, J. Balder, Frits Boverhuis, Nico Jonk, Ernst Klijzing, Ferdinand Ploeger, R. Prins en Koen Rozendaal in de duinen bij Overveen geëxecuteerd
- Het Rode Leger herovert Vilnius.
17 juli
- Veldmaarschalk Rommel raakt gewond bij een geallieerde luchtaanval. Hij wordt vervangen door veldmaarschalk Günther von Kluge.
18 juli
- Caen wordt door Britse en Canadese troepen bevrijd.
- De Amerikanen bevrijden Saint-Lô.
- De Japanse premier Hideki Tojo treedt af vanwege de verslechterde militaire situatie. Hij wordt opgevolgd door Kuniaki Koiso.
20 juli
- Er wordt een aanslag op Hitler gepleegd in zijn hoofdkwartier Wolfsschanze nabij Rastenburg. De aanslag mislukte. Enkele stafofficieren kwamen om het leven, maar Hitler raakte slechts lichtgewond.
21 juli
- Amerikaanse landing op Guam.
- Begin razzia's in Amsterdam voor de Arbeitseinsatz.
23 juli
- In Lublin wordt met medewerking van de Sovjet-Unie het Pools Comité van Nationale Bevrijding gevormd.
- Pisa wordt door de Amerikanen bevrijd.
24 juli
- Het vernietigingskamp Majdanek wordt door het Rode Leger bevrijd.
25 juli
- De start van Operatie Cobra.
28 juli
- Sovjettroepen veroveren Brest.
29 juli
30 juli
- De Amerikanen bevrijden Avranches.
31 juli
- De Franse piloot-schrijver Antoine de Saint-Exupéry wordt tijdens een verkenningsvlucht boven de Middellandse Zee neergeschoten en komt om het leven.
Augustus
1 augustus
- Begin van de opstand in Warschau.
3 augustus
- De Amerikanen bevrijden Rennes.
4 augustus
- Anne Frank en haar familie worden gevangengenomen door de nazi's.
8 augustus
9 augustus
- Amerikaanse landing op Timor.
11 augustus
12 augustus
- De Fransen bevrijden Alençon.
15 augustus
- Amerikaanse troepen onder generaal Patch en Franse troepen onder generaal de Lattre de Tassigny voeren landingen in de Zuid-Frankrijk. Operatie Dragoon wordt een geallieerd succes.
16 augustus
- De geallieerden bevrijden Orléans.
17 augustus
- De geallieerden veroveren Falaise.
18 augustus
- De Vrije Fransen bevrijden Haute-Savoie.
- Laval, gevangengenomen door de Duitsers, wordt overgebracht naar Belfort.
- Het Rode Leger lanceert een succesvol offensief in Roemenië.
19 augustus
- Begin van de opstand in Parijs.
20 augustus
- In Vichy-Frankrijk wordt Pétain gearresteerd en overgebracht naar Belfort.
- Bloedbad in Saint-Genis-Laval.
23 augustus
24 augustus
- Geallieerde troepen steken de Seine over.
25 augustus
- Generaal Dietrich von Choltitz, Wehrmachtsbefehlshaber von Groß-Paris, geeft Parijs ongeschonden over aan Franse troepen.
- Bloedbad in Maillé.
26 augustus
- Toulon wordt door Franse troepen onder generaal de Lattre de Tassigny bevrijd.
29 augustus
- Marseille wordt door Franse troepen onder generaal de Lattre de Tassigny bevrijd.
30 augustus
31 augustus
September
1 september
- Het Amerikaanse Derde Leger onder generaal George Patton bevrijdt Verdun. Daarnaast worden ook de steden Dieppe en Tours bevrijd.
2 september
- Finland verbreekt de diplomatieke betrekkingen met Duitsland en eist de terugtocht van Duitse troepen van zijn grondgebied.
- De geallieerden trekken België binnen.
- De Britten doorbreken de Gotenstellung in Italië.
3 september
- Brussel wordt bevrijd door het Britse Tweede Leger.
- Begin spoorwegsabotage in Nederland.
4 september
5 september
- Dolle Dinsdag: Vanwege een foute melding, dat de Britten in Breda zouden zijn ontstond er een grote chaos door vluchtende Duitsers en NSB'ers, en feestvierende Nederlanders.
- De Sovjet-Unie verklaart de oorlog aan Bulgarije en valt dit land binnen.
6 september
- Installatie in Parijs van het voorlopige Franse bewind (GPRF) onder leiding van De Gaulle.
8 september
- De voorzitter van de Belgische Ministerraad, Pierlot, keert in Brussel terug.
9 september
- De Britten steken het Albertkanaal over.
- De Amerikanen passeren de Moezel.
10 september
- De stad Luxemburg wordt bevrijd.
11 september
- Breskens wordt getroffen door een geallieerd bombardement als onderdeel van Operatie Switchback, gericht op het vrij maken van de monding van de Schelde. Ongeveer 200 mensen verliezen hierbij het leven
12 september
- Le Havre door de Canadezen bevrijd.
- De Amerikanen passeren in Zuid-Limburg de Nederlandse grens.
13 september
- Bij Dijon maken de noordelijke en zuidelijke geallieerde troepen contact met elkaar.
14 september
- Maastricht wordt als eerste Nederlandse stad bevrijd.
15 september
16 september
- Eisenhower en Gerd von Rundstedt nemen beide het opperbevel over de Amerikaanse respectievelijk Duitse troepen aan het westfront op zich.
17 september
- Operatie Market Garden: Amerikaanse, Britse en later Poolse parachutisten worden gedropt nabij Eindhoven, Nijmegen en Arnhem. Het Britse Tweede Leger begint een grondoffensief in Zuid-Nederland.
18 september
- De Junyo Maru wordt getorpedeerd.
- De stad Eindhoven wordt bevrijd door de geallieerden.
- De Bulgaarse hoofdstad Sofia wordt veroverd door het Rode Leger.
19 september
- De Luftwaffe bombardeert Eindhoven. Het dodental ligt op 227.
- De Sovjet-Unie en Finland sluiten een wapenstilstand.
- Begin van de slag om het Hürtgenwald
20 september
- De Waalbruggen bij Nijmegen worden veroverd.
21 september
- De Duitsers beginnen met het vernielen van de Amsterdamse haven.
- Oprichting van stoottroepen in het bevrijde deel van Nederland.
22 september
- De Sovjets bezetten Tallinn.
23 september
- Op last van de Wehrmacht begint de evacuatie van Arnhem en omgeving.
- De Duitsers beginnen met het vernielen van de Rotterdamse haven.
- Zware Duitse aanvallen op geallieerde troepen in Arnhem.
24 september
- De generaals van het Britse 30e Legerkorps beslissen op de Conferentie van Valburg dat Operatie Market Garden moet worden opgegeven. Hiermee eindigt de Slag om Arnhem.
25 september
- De 2400 geallieerde troepen in Arnhem maken zich gereed om zich terug te trekken.
26 september
- In de nacht weten 2163 geallieerde militairen de Rijn over te steken. De overige 250 man moeten zich overgeven aan de Duitsers.
29 september
- Begin van de slachting van Marzabotto en duurde tot 5 oktober. Het was de ergste massamoord op burgers die tijdens de oorlog door de Waffen-SS in Italië is gepleegd.
30 september
- In de nacht van 30 september op 1 oktober wordt een mislukte aanslag op Rauter gepleegd.
Oktober
1 oktober
3 oktober
- De bevrijding van Walcheren (Zeeland) begint door het bombarderen van de zeedijk bij Westkapelle door geallieerde bommenwerpers met 1270 ton bommen. Hierbij komen 152 Westkappelse mensen om het leven.
4 oktober
- Britse landingen in Griekenland.
6 oktober
7 oktober
- De dijken west en oost van Vlissingen worden gebombardeerd en breken door.
11 oktober
12 oktober
- Overloon wordt na zware gevechten door Britse troepen bevrijd.
13 oktober
14 oktober
- Maarschalk Rommel wordt tot zelfmoord gedwongen wegens verdenking van betrokkenheid bij de aanslag op Hitler op 20 juli.
18 oktober
- Het Sovjetleger trekt Tsjecho-Slowakije binnen.
- Griekse regering keert terug in Athene.
- Algemene volksbewapening van Duitsland.
20 oktober
- De partizanen van Tito en het Rode Leger trekken Belgrado binnen.
- De Amerikanen landen op het eiland Leyte (Filipijnen).
21 oktober
- Einde van de slag om Aken. De slag is in een Amerikaanse zege geëindigd.
23 oktober
- Begin van de grote zeeslag in de Golf van Leyte.
25 oktober
- De aanslag op Fake Krist vindt plaats.
26 oktober
- Tien mannen (Todeskandidaten) worden te Haarlem geëxecuteerd naar aanleiding van de aanslag op Fake Krist.
- Einde van de zeeslag in de Golf van Leyte.
27 oktober
- Achtmaal wordt bevrijd door het 315de regiment van de Amerikaanse 104de Infanterie divisie, bijgenaamd de Timberwolf divisie, gedurende operatie "Pheasant" (fazant) onder de codenaam "Suitcase". Deze divisie die hier haar "baptism of fire" heeft, gaat de geschiedenis in als nachtvechters, hun generaal is Terry Allen "Terrible Terry".
28 oktober
- Wapenstilstand tussen de Sovjet-Unie en Bulgarije.
30 oktober
- De Duitsers ontruimen Saloniki
November
1 november
- Canadese troepen landen op Walcheren.
3 november
- Vlissingen wordt bevrijd.
5 november
- In Heusden vallen 134 doden als de Duitsers het stadhuis opblazen.
6 november
- Griekenland is door de Britten geheel bevrijd.
7 november
- Roosevelt wordt in de Verenigde Staten herkozen als president.
8 november
- Walcheren is bevrijd.
10-11 november
- Razzia's in Rotterdam. Er worden ca. 50.000 mannen gedeporteerd.
12 november
- Het Duitse slagschip de Tirpitz wordt in de Noorse fjorden door de RAF tot zinken gebracht.
13 november
- De Sovjets trekken over de Donau in het zuiden van Hongarije.
14 november
- Sluis Panheel wordt door Britse troepen heroverd. De gemeenten Heel en Panheel worden bevrijd.
15 november
- Razzia's in Amsterdam.
- Bij een overval door de knokploeg van Almelo op een kantoor van De Nederlandsche Bank in Almelo wordt 46 miljoen gulden buitgemaakt.[1]
17 november
- Razzia's in de Noordoostpolder.
18 november
- De Duitsers ontruimen Tirana.
19 november
20 november
21 november
- Mulhouse wordt bevrijd door eenheden van het Eerste Franse Leger.
22 november
- Belfort wordt bevrijd door eenheden van het Eerste Franse Leger.
23 november
- Straatsburg wordt bevrijd door het Eerste Franse Leger.
26 november
- De SD-gebouwen in de Amsterdamse Euterpestraat worden gebombardeerd. 24 Hawker Typhoons van de Engelse RAF voerden een aanval in duikvlucht uit.
26 november
- De Amerikaanse luchtmacht bombardeert Tokyo.
29 november
- Tweede bombardement van Tokyo in korte tijd.
30 november
- Derde bombardement van Tokyo in korte tijd.
December
1 december
- De geallieerden vorderen snel in Birma.
3 december
- Blerick wordt bevrijd door eenheden van de 15e (Schotse) Infanteriedivisie.
4 december
- De eerste voedseltransporten ter bestrijding van de Hongerwinter worden uitgevoerd door Centrale Rederij voor de Voedselvoorziening.
5 december
8 december
- Gevangeniskraak te Leeuwarden: 51 personen bevrijd.
10 december
- Bondgenootschapsverdrag tussen Frankrijk en de Sovjet-Unie.
16 december
- Hitler laat zijn opperbevelhebber Gerd von Rundstedt het Ardennenoffensief beginnen. Dit is de laatste grote aanval van Duitse kant.
24 december
- Tijdens kerstavond wordt het Belgische troepenschip Léopoldville vlak bij Cherbourg getorpedeerd door de U-486. Circa 515 Amerikaanse soldaten van de 66e Infanterie Divisie komen hierbij om het leven, alsook vijf bemanningsleden, waaronder kapitein Charles Limbor.
- De Duitse opmars bereikt in Celles, België het verste punt tijdens het Ardennenoffensief.
- In Bande, België worden 34 jongens en mannen door de Sicherheitsdienst geëxecuteerd als vergelding op de moord op drie Duitse soldaten.
26 december
31 december
- Het Comité van Lublin roept zich uit tot voorlopige regering van de Poolse republiek.
Referenties
- Grootboek van de Tweede Wereldoorlog deel I: Van München tot Pearl Harbor, The Reader Diggest, ISBN 9064070113
- Enigma, the battle for the code, Hugh Sebag-Montefiore, ISBN 0-75381-130-8
- The Chronological Atlas of World War II, Barrie and Frances Pitt, ISBN 0-333-44881-2
- The Second World War, John Keegan, ISBN 0-7126-7348-2
Bronnen, noten en/of referenties |
Lijsten van gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog |
---|
Duitsland en bezet gebied · Lage Landen en Luxemburg · West- en Noord-Europa, Amerika, Atlantische Oceaan · Oost-Europa · Finland · Middellandse Zee, Afrika, Midden-Oosten · Verre Oosten · Jodenvervolging en concentratiekampen — 1939 · 1940 · 1941 · 1942 · 1943 · 1944 · 1945 |