Bayeux (Frankrijk)

In de 1e eeuw v.Chr. werd de stad gesticht door de Romeinen en kreeg van hen de naam Augustodurum. Het was de hoofdplaats van het gebied van de Baiocasses, een Gallische stam. Hoewel er ook vóór de komst van de Romeinen al bewoning was op deze locatie, zijn er geen aanwijzingen gevonden dat er sprake was van een Keltische stad vóór de Romeinse overheersing. Eind 3e eeuw werd de stad ommuurd vanwege de dreiging van binnenvallende Saksen. In de laat-Romeinse tijd heette de inmiddels belangrijke stad Civitas Baiocassium, liggend binnen de bestuurlijke eenheid met de naam Pagus Baiocensis (het huidige landschap Le Bessin).

In de Merovingische tijd werd de stad Baiocas genoemd en behoorde het tot Neustrië. In het jaar 890 wordt de stad door de Noormannen verwoest, maar de stad wordt al snel weer hersteld. In 1077 wordt, in opdracht van de bisschop Odon de Conteville, de halfbroer van Willem de Veroveraar, begonnen met de bouw van de kathedraal Notre-Dame. De stadsnaam was inmiddels verbasterd tot Bayeaux, waarbij de –x schijnbaar oorspronkelijk werd uitgesproken als –k(a)s. Later verkreeg de stadsnaam haar tegenwoordige spelling en uitspraak Bayeux.

Tijdens de Honderdjarige Oorlog wordt Bayeux in 1450 belegerd door de troepen van koning Karel VII.

In de Tweede Wereldoorlog is Bayeux de eerste grotere plaats die op D-Day bevrijd wordt. In de avond van 6 juni 1944 komen de eerste Britse troepen van Gold Beach aan bij de stad. Daar ondervinden zij geen weerstand van de Duitsers. Hierdoor blijft de stad de verwoestingen van straatgevechten bespaard. Op 7 juni wordt de stad bevrijd. Op 14 juni houdt generaal Charles de Gaulle zijn eerste toespraak in bevrijd gebied. De regering van het bevrijde Frankrijk zetelt enkele dagen in Bayeux en Bayeux wordt voor die periode tot hoofdstad van het bevrijde Frankrijk verklaard.

Bayeux is vooral bekend om het Tapijt van Bayeux. Het wandkleed verbeeldt het verhaal van de invasie in Engeland door Willem de Veroveraar en de daaropvolgende veldslag bij Hastings. Het wandkleed is zeventig meter lang en vijftig centimeter hoog. Eigenlijk is het geen wandkleed, maar een borduurwerk. Volgens de overlevering heeft koningin Mathilde, bijgestaan door haar hofdames, het kleed geborduurd, maar waarschijnlijk is het in Engeland gemaakt, ongeveer twintig tot dertig jaar na de gebeurtenissen waar het over vertelt. Een andere overlevering vertelt dat Napoleon Bonaparte en Adolf Hitler het wandkleed hebben bestudeerd om te leren hoe ze Engeland konden veroveren. In ieder geval is zeker dat Napoleon het wandkleed in 1803 naar Parijs heeft laten komen om het aan de Parijzenaren tentoon te stellen. Het wandkleed is te bezichtigen in het Centre Guillaume le Conquérant in Bayeux.

Bayeux heeft een sterke verbondenheid met Eindhoven. Beide werden als een van de eerste steden van hun land bevrijd door de geallieerden. Elk jaar organiseert de Stichting 18 September Festival een uitwisseling met Eindhovense scholieren en wielrenners die dan figuurlijk het bevrijdingsvuur in Bayeux gaan halen. De vlam wordt op 16 september in Bayeux aangestoken. Een groep Eindhovense wielrenners brengt vuur in 2 dagen op de fiets naar Eindhoven.

De onderstaande kaart toont de ligging van Bayeux (Frankrijk) met de belangrijkste infrastructuur en aangrenzende gemeenten.

De streek rond Bayeux wordt het Pays du Bessin genoemd.

Onderstaande figuur toont het verloop van het inwonertal (bron: INSEE-tellingen).

Grafiek inwonertal gemeente

• Jean Grémillon (1901-1959), Frans cineast
• Franck Dumas (9 januari 1968), voetballer en trainer

• Officiële website

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Bayeux op Wikimedia Commons.