Warschau

Warschau (Pools: Warszawa) is de hoofdstad van Polen en met 1.753.977 inwoners (2017) tevens de grootste stad van het land. De stad ligt in het historische landsdeel Mazovië aan de Wisła, waarbij het centrum op de linkeroever ligt en het stadsdeel Praga op de rechter. De agglomeratie telt ongeveer 2.879.000 inwoners (2005) en is na die van Katowice de grootste van het land. Het is ook de hoofdstad van het woiwodschap Mazovië.

Warschau
Warszawa
Stad in Polen

Situering
Woiwodschap Mazovië
Districtzelfstandig stadsdistrict
Gemeentemiasto stołeczne Warszawa
Coördinaten52° 13 NB, 21° 2 OL
Algemeen
Oppervlakte517,24 km²
Inwoners (2014)1.753.977[1]
(3317 inw./km²)
Overig
Identificatiecode14650
Websitehttp://www.e-warsaw.pl
Foto's
Warschau collage
Portaal    Polen

Geschiedenis

Poolse leger soldaat verdedigt Warschau tegen Duitsers in september 1939.

Warschau is niet de oudste stad van Polen, maar is wel een oude stad. Volgens een legende stamt de naam Warszawa af van twee geliefden, de visser Wars en het meisje Sawa, die de stad zouden hebben gesticht. Een andere variant op deze legende spreekt van twee broers. De eerste vermelding dateert van 1241. Aanvankelijk was het de hoofdstad van het vorstendom Mazovië, maar in 1596 verplaatste de Poolse koning zijn residentie van Kraków naar het centralere Warschau. Tijdens de Poolse delingen (1795-1918) maakte Warschau deel uit van het Russische rijk, enkele gebouwen herinneren nog aan die tijd. 7 november 1815 werd Alexander I van Rusland in Warschau verwelkomd als de nieuwe koning van Polen. Tijdens de Pools-Russische Oorlog (1919-1921) werd het Rode Leger tot staan gebracht voor de poorten van Warschau en tot de terugtocht gedwongen door het Poolse leger (met hulp van Franse adviseurs). Dit ging de geschiedenis in als het "Wonder aan de Weichsel" omdat de rest van Europa behoed zou zijn voor het bolsjewisme.

De Tweede Wereldoorlog verliep tragisch voor de stad: het omvangrijke joodse getto werd vernietigd na de joodse opstand in 1943, en de stad werd goeddeels verwoest tijdens en na de Opstand van Warschau van 1944. Na afloop van de laatste opstand werden alle overgebleven inwoners de stad uit gedreven. De bevolking daalde van 1,3 miljoen in 1939 tot 420.000 in september 1945.

In de naoorlogse tijd is het oude centrum (Stare Miasto) echter in oude stijl herbouwd en de stad staat nu op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO. De nauwgezette restauratie ging de geschiedenis in als het "Wonder van Warschau".

Bestuurlijke indeling

Tot 1994 waren er 7 districten in Warschau: Śródmieście, Praga Północ, Praga Południe, Żoliborz, Wola, Ochota, Mokotów. Tussen 1994 en 2002 waren er 11 districten: Centrum, Białołęka, Targówek, Rembertów, Wawer, Wilanów, Ursynów, Włochy, Ursus, Bemowo, Bielany. Sinds 2002 bestaat Warschau uit de volgende 18 districten:

DistrictInwonersGebied
Mokotów225.57135,4 km²
Praga Południe182.58822,4 km²
Ursynów148.87648,6 km²
Wola137.69219,26 km²
Bielany133.77832,3 km²
Śródmieście126.14315,57 km²
Targówek123.21424,37 km²
Bemowo113.06624,95 km²
Ochota89.3839,7 km²
Białołęka89.23473,04 km²
Praga Północ71.67511,4 km²
Wawer69.89879,71 km²
Ursus50.3559,35 km²
Żoliborz48.0608,5 km²
Włochy39.69028,63 km²
Rembertów23.32019,30 km²
Wesoła22.75722,6 km²
Wilanów19.14636,73 km²
Totaal1.714.446521,81 km²

Bezienswaardigheden

Koninklijk Kasteel, wegens politieke redenen relatief laat in de jaren 70 herbouwd
Slotplein
Presidentieel Paleis met het monument van Poniatowski
Skyline van Warschau

Het hart van de oude stad Stare Miasto is de Rynek Starego Miasta, het oude marktplein, omgeven door kleurige huizen, die tussen 1949 en 1963 minutieus herbouwd werden onder leiding van een Russische architect. Ook andere straten en een deel van de oude omwalling (met het bastion Barbakan) werden hersteld.

Aan de rand van de oude stad bevindt zich het Slotplein (Plac Zamkowy) met het Koninklijk Paleis (17e-eeuws, herbouwd) en de aan koning Sigismund III Wasa gewijde gedenkzuil (Zygmunt-zuil). Sigismund was de koning van Polen die Warschau boven Krakau als hoofdstad verkoos, omdat het dichter bij Zweden lag.

Tot de grootste curiositeiten die in Warschau te zien zijn, behoren twee schilderijen van de Hollandse kunstschilder Rembrandt van Rijn (Geleerde aan een lessenaar en Jonge vrouw in een schilderijlijst) die voor het grote publiek in het Koninklijk Kasteel permanent worden tentoongesteld.

Bij dit plein begint de Koninklijke Route, bestaande uit de belangrijke boulevards Krakowskie Przedmiescie en Nowy Świat, die uiteindelijk naar de voormalige koninklijke buitenverblijven Wilanów leiden. Langs de route ligt ook het oudste en mooiste stadspark van Warschau, Łazienki-park.

Ten noorden van de oude stad ligt Nowe Miasto (de nieuwe stad) met gebouwen uit de 17e eeuw.

Ten westen van de oude binnenstad is na de Tweede Wereldoorlog een nieuw centrum verrezen. Dit gebied kenmerkt zich door hoge, modernistische gebouwen en brede straten; vaak met vrijliggende trambanen. Dit gebied is gebouwd rond het Paleis van Cultuur en Wetenschap, (Pools: Pałac Kultury i Nauki), een kolossaal bouwwerk in stalinistische stijl, gebouwd tussen 1952 en 1955 en een geschenk van Stalin aan de stad. Dit gebouw, naast het Centraal Station, is voor publiek toegankelijk, en biedt vanaf de hoogste verdieping uitzicht over de stad. De inwoners van Warschau hebben gemengde gevoelens bij het paleis, door de zeer gevoelige historische verbintenis met de voormalige Sovjet-Unie. Grapjes die wel worden gemaakt over het paleis zijn bijvoorbeeld: "Warschau is het mooist bekeken vanaf het Paleis van Cultuur en Wetenschappen: dan zie je het paleis zelf namelijk niet" en het wordt spottend ook weleens Peking genoemd. (Naar de afkorting PKiN.)

Sinds de val van het communisme in 1989 heeft Warschau zich in rap tempo getransformeerd. Moderne wolkenkrabbers domineren nu de skyline van Warschau, waar voorheen alleen het Paleis voor Cultuur en Wetenschappen opviel.

Kerken

Paleizen

Parken en Tuinen

Overige

Cultuur

Musea

Economie

Winkelen

De meeste winkels zijn in de Oude Stad, langs de Ulica Krakowskie Przedmieście en de Ulica Nowy Świat. De belangrijkste winkelstraten van Warschau zijn de Chmielna en de Nowy Świat. Aan de straat Marszałkowska, tegenover het cultuurpaleis, zijn grote warenhuizen.

Ulica Chmielna en Złote Tarasy zijn winkelcentra. Andere winkelcentra liggen in de voorsteden zoals Arkadia en Galeria Mokotów, ze zijn tot tien uur ’s avonds open.

Markt is onder andere de Plac Defilad de Jarmark Europa, de grootste bazaar van Europa, in een sportstadion, Bazar Na Kole en Bazar Rózyckiego. Op de rechteroever van de Wisla, vlak bij de Poniatowskiego-brug is ook markt.

Iedere zondag is er een antiekmarkt in Kolo, aan de westkant van de stad.

Onderwijs

In Warschau is onder andere de Academie van Schone Kunsten in Warschau, de Universiteit van Warschau en de Technische Universiteit Warschau.

Sport

Het Nationaal Stadion

Warschau heeft twee voetbalclubs, Legia Warschau en Polonia Warschau. Legia is de populairste en grootste club van de stad. Zij wonnen 12 keer de landstitel. Legia speelt in het Wojska Polskiego stadion, en komen uit in de Ekstraklasa. Polonia Warschau werd 2 keer landskampioen (de laatste keer in 2000). Door financiële problemen speelt Polonia Warschau al een aantal jaren niet meer op het hoogste niveau.

In juni 2012 werd in het Nationaal Stadion een deel van het programma van het EK voetbal 2012 afgewerkt.

In Warschau bevindt zich de onoverdekte ijsbaan Tor Stegny. Met deze ijsbaan was Warschau gastheer van het WK afstanden van 1997. Tevens werd er in 1992 en 2015 geschaatst om de wereldtitels bij de junioren.

Verkeer en vervoer

De luchthaven is Warschau Frédéric Chopin. Warschau is bereikbaar via de A2.

Warschau beschikt sinds 1995 over een metro. Ook is er vervoer per tram.

Klimaat

Warschau ligt op de grens tussen zeeklimaat en landklimaat. Door de opwarming van de Aarde is de classificatie aan het wijzigen van Dfb naar Cfb, volgens het systeem van Köppen. Dit gebeurt bij een gemiddelde temperatuur boven −3 °C in de koudste maand.

Weergemiddelden voor Warschau
Maand jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec Jaar
Gemiddeld maximum (°C) 0,4 1,9 6,8 13,1 19,3 21,9 23,6 23,4 17,9 12,3 5,5 1,9 12,3
Gemiddeld minimum (°C) −4,8 −4,0 −1,0 3,1 8,1 11,3 12,9 12,3 8,6 4,4 0,3 −2,8 4,0
Neerslag (mm) 22,1 22,0 28,1 34,8 50,7 71,3 73,2 59,0 49,0 38,2 36,6 34,6 519,6
Bron: WMO: (1971-2000)

Stedenbanden


Bekende inwoners van Warschau

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Warschau op Wikimedia Commons.
Wikivoyage heeft een reisgids over dit onderwerp: Warschau.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.