Sint-Martens-Voeren

Sint-Martens-Voeren (Frans: Fouron-Saint-Martin; Plattdütsch: Semmèëtë) is een deelgemeente van Voeren, in het arrondissement Tongeren in Limburg (Vlaanderen, België). Door het dorp stroomt het riviertje de Voer.

Sint-Martens-Voeren
Deelgemeente in België

Situering
Gewest Vlaanderen
Provincie Limburg
Gemeente Voeren
Coördinaten50° 45′ NB, 5° 49′ OL
Algemeen
Oppervlakte12,86 km²
Inwoners (2016)804
(63 inw./km²)
Overig
Postcode3790
Detailkaart

Foto's
De Sint-Martinuskerk
Portaal    België

Geschiedenis

Sint-Martens-Voeren maakte deel uit van het graafschap Dalhem, dat midden 13e eeuw onderdeel werd van het Hertogdom Brabant. Bij het Partagetraktaat van 1661 werd Sint-Martens-Voeren aan de Zuidelijke Nederlanden toegewezen. Bij de annexatie van de Zuidelijke Nederlanden door de Franse Republiek werd Sint-Martens-Voeren in 1795 opgenomen in het toen gevormde Ourthedepartement.

Na de Franse tijd werd dit de Nederlandse, vanaf 1830 Belgische, provincie Luik. Bij de onafhankelijkheid van België inventariseerde geograaf Philippe Vandermaelen in dit dorp 6 herenhoeves, 170 landelijke woningen, 70 hutten (‘’cabanes’’) een kerk, een kapel, een papierfabriek, twee molens, drie brouwerijen, een kasteel en een school. Er waren 1091 inwoners. Het inventaris omvat verder details over de natuurlijke omgeving, bodems, landbouwproductie en veestapel (115 trekpaarden, 396 koeien, 600 schapen, 180 varkens en 8 geiten). Ook het relatief goede wegennetwerk van toen is beschreven. [1]

In 1962, na het vastleggen van de officiële taalgrens, ging Sint-Martens-Voeren over naar de Provincie Limburg.

Sint-Martens-Voeren was een landbouw- en fruitteeltdorp, vanaf einde 19e eeuw werden veel akkers in weilanden omgezet. Er werd silex (vuursteen) gewonnen dat in de woningbouw werd gebruikt. Er was en is nauwelijks industrie, zodat veel mensen vertrokken. Door de bouw van het station Sint-Martens-Voeren (in gebruik tussen 1921 en 1957) won het dorp in belang. De mensen vonden aldus werk in Maastricht, Visé en Luik, en vanaf het einde van de 20e eeuw werd Sint-Martens-Voeren populair als woonplaats onder Nederlanders.

Bezienswaardigheden
  • Zonnewijzer bij het Veltmanshuis in Sint-Martens-Voeren[2]

Natuur en landschap

Het dorp ligt op een hoogte van ongeveer 110 meter in het dal van de Voer, op de plaats waar de Veurs uitmondt in de beek. Bij het dorp liggen enkele bossen, waaronder de Schoppemerheide in het noordwesten en het Broekbos in het noordoosten. Verder is er het Vrouwenbos in het zuidoosten, het Veursbos in het oosten en het Alsbos in het zuiden.

Van belang is ook de Martelberg, sinds 1990 een beschermd graftenlandschap. In de omgeving zijn diverse holle wegen, kalktufbronnen (bij Komberg), houtwallen en krijtgroeven te vinden.

Gehuchten

Wijken
  • Bies
  • Einde
  • Komberg
  • Kwinten
  • Veurzerveld

Taal

Dialect

Er wordt plaatselijk een Limburgs dialect gesproken, het oostelijk Voerens dat een variant is van het Oostlimburgs-Ripuarisch. Het lijkt al een beetje op het Platdiets (Geullands), hetgeen een overgangsdialect is tussen het Oost-Limburgs en het Ripuarisch dat in Vaals en Kerkrade gesproken wordt.

Vernederlandsing

Sinds de komst van ongeveer 25% Nederlands Limburgers op de totale bevolking van de Voerstreek (vanaf eind jaren 90 vorige eeuw tot ongeveer 2006) is de lingua franca in de Voerstreek overwegend het Limburgse dialect gebleven. Het gebruik van het plaatselijke Limburgse dialect heeft ook de voorkeur van de in het dorp woonachtige Franstaligen. Het aandeel aan stemmen op Nederlandstaligen vertoont een trend: omstreeks 2000 stemde circa 35% Nederlandstalig, terwijl dit in 2010 toegenomen is tot 62,5%. Dit valt mogelijk te verklaren door de immigratie vanuit Nederlands Limburg of dat de jongere Franstaligen hun Limburgse wortels herontdekken. Mogelijk vertrekt een deel van de Franstalige Voerenaren langzaam aan naar buiten de Voerstreek.

Verkeer en vervoer

Het dorp had van 1921 tot 1957 ook een eigen station Sint-Martens-Voeren. Aan de zuidzijde van het dorp ligt nog steeds Spoorlijn 24 met het Viaduct van Sint-Martens-Voeren dat hier de beek de Voer oversteekt.

Vanuit Sint-Martens-Voeren gaan er wegen naar 's-Gravenvoeren via Schoppem (in het oosten door het Voerdal), naar Ulvend (in het noordoosten) en naar Sint-Pieters-Voeren in het zuidoosten.

Geboren te Sint-Martens-Voeren

Toerisme

In Sint-Martens-Voeren is een jeugdherberg, De Veurs, opgericht in 1982.

Nabijgelegen kernen

's-Gravenvoeren, Noorbeek, Sint-Pieters-Voeren, La Heydt, Slenaken, Teuven

Zie de categorie Sint-Martens-Voeren van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.