Luik (provincie)
Luik (Frans: Liège of Liége (verouderd); Duits: Lüttich) is een provincie van België, gelegen in Wallonië, met als hoofdstad de gelijknamige stad Luik. De provincie telde 1.105.326 inwoners op 1 januari 2018.
Provincie van België | |||||
| |||||
Geografie | |||||
Gewest | |||||
Hoofdstad | Luik | ||||
Oppervlakte | 3.862 km² | ||||
Coördinaten | 51°NB, 6°OL | ||||
Bevolking (Bron: ADSEI) | |||||
Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid | 1.106.992 (01/01/2019) 48,94% 51,06% 286,61 inw./km² | ||||
Buitenlanders | 11,09% (01/01/2019) | ||||
Politiek | |||||
Gouverneur | Hervé Jamar | ||||
Economie | |||||
Gemiddeld inkomen | 16.559 euro/inw. (2016) | ||||
Werkloosheidsgraad | 14,98% (jan. 2019) | ||||
Overige informatie | |||||
NIS-code | 60000 | ||||
ISO 3166 | BE-WLG | ||||
Website | www.prov-liege.be | ||||
|
Geschiedenis
De basis van de provincie was het Franse departement Ourthe. Na de Slag bij Waterloo (1815) werd het grootste deel daarvan de Nederlandse provincie Luik. De oostelijke kantons van het departement (Eupen, Malmedy, Sankt Vith, Kronenburg en Schleiden) werden aan Pruisen toegewezen. Na de Belgische afscheuring in 1830 bleef de provincie Luik onveranderd bestaan. Na de Eerste Wereldoorlog stond Pruisen Eupen, Malmedy en Sankt Vith af aan België; deze Oostkantons werden weer bij Luik gevoegd. In 1962 werden na de vaststelling van de taalgrens enkele gemeenten uitgeruild met de provincie Limburg (o.a. Voeren) en overgeheveld naar de provincie Brabant (o.a. Landen)
Geografie
De provincie grenst in het noorden aan Belgisch Limburg en aan Nederlands Limburg, in het oosten aan de Duitse deelstaten Noordrijn-Westfalen en Rijnland-Palts, in het zuiden aan het Groothertogdom Luxemburg en de Belgische provincie Luxemburg, en in het westen aan de eveneens Belgische provincies Namen, Waals-Brabant en Vlaams-Brabant.
In het uiterste oosten, tegen de Duitse grens, bevinden zich de Oostkantons, een aantal gemeenten die de Duitstalige Gemeenschap vormen. De provincie is verder bekend om het natuurschoon en de toeristische aantrekkingskracht van de Ardennen. Ooit was het een belangrijk mijngebied. De belangrijke rivieren zijn de Maas, de Jeker, de Mehaigne, de Hoyoux, de Vesder, de Ourthe en de Amblève. In de Hoge Venen ligt met 694 meter het hoogste punt van België, namelijk het Signaal van Botrange.
Administratieve indeling
Bevolking per arrondissement
Arrondissement | Inwoners (1/1/2018) | Opp. km² | Inw./km² |
---|---|---|---|
Borgworm | 80.902 | 389,86 | 207,5 |
Hoei | 113.097 | 659,36 | 162,7 |
Luik | 623.953 | 796,87 | 783,0 |
Verviers | 287.374 | 2016,22 | 142,5 |
Provincie Luik | 1.105.326 | 3.862,31 | 286,2 |
Gerechtelijke arrondissementen
Met ingang vanaf 1 april 2014 valt de provinciegrens van Luik zonder het gerechtelijk arrondissement Eupen samen met de grens van het nieuwe gerechtelijk arrondissement Luik. De drie voormalige gerechtelijke arrondissementen van Luik (Hoei, Luik en Verviers) zullen blijven verder bestaan in de vorm van gerechtelijke arrondissementsafdelingen. Het gerechtelijk arrondissement Eupen bleef ook na de gewijzigde gerechtelijke indeling van 2014 een zelfstandig gerechtelijk arrondissement.
Gemeenten
Gemeenten met een stadstitel hebben "(stad)" achter de naam
1. Amay
2. Amel
3. Ans
4. Anthisnes
5. Aubel
6. Awans
7. Aywaille
8. Baelen
9. Bitsingen - Bassenge
10. Berloz
11. Beyne-Heusay
12. Blegny
13. Braives
14. Büllingen
15. Burdinne
16. Burg-Reuland
17. Bütgenbach
18. Chaudfontaine
19. Clavier
20. Comblain-au-Pont
21. Crisnée
22. Dalhem
23. Dison
24. Donceel
25. Engis
26. Esneux
27. Eupen (stad)
28. Faimes
29. Ferrières
30. Fexhe-le-Haut-Clocher
31. Flémalle
32. Fléron
33. Geer
34. Grâce-Hollogne
35. Hamoir
36. Hannuit - Hannut (stad)
37. Héron
38. Herstal (stad)
39. Herve (stad)
40. Hoei - Huy (stad)
41. Jalhay
42. Juprelle
43. Kelmis
44. Luik - Liège (stad)
45. Lierneux
46. Limburg - Limbourg (stad)
47. Lijsem - Lincent
48. Lontzen
49. Malmedy (stad)
50. Marchin
51. Modave
52. Nandrin
53. Neupré
54. Olne
55. Oerle - Oreye
56. Ouffet
57. Oupeye
58. Pepinster
59. Blieberg - Plombières
60. Raeren
61. Remicourt
62. Saint-Georges-sur-Meuse
63. Saint-Nicolas
64. Sankt Vith (stad)
65. Seraing (stad)
66. Soumagne
67. Spa (stad)
68. Sprimont
69. Stavelot (stad)
70. Stoumont
71. Theux
72. Thimister-Clermont
73. Tinlot
74. Trois-Ponts
75. Trooz
76. Verlaine
77. Verviers (stad)
78. Villers-le-Bouillet
79. Wezet - Visé (stad)
80. Weismes - Waimes
81. Wanze
82. Borgworm - Waremme (stad)
83. Wasseiges
84. Welkenraedt
Aangrenzende provincies
Aangrenzende provincies | ||
---|---|---|
Vlaams-Brabant | Limburg | Limburg (Nederland) |
Waals-Brabant | Noordrijn-Westfalen (Duitsland) | |
Namen | Provincie Luxemburg | Groothertogdom Luxemburg |
Demografie
Evolutie van het inwonertal
Met ongeveer 1.100.000 inwoners is Luik naar bevolking gemeten de zesde provincie van het land. Als gevolg van de sterke ontwikkeling van de Luikse mijn en staalindustrie verdriedubbelde de bevolking in de eerste honderd jaar na de onafhankelijkheid van België, vanaf 1930 treedt tot 1970 een stagnatie op en nadien met de teloorgang van de mijnbouw en de crisis in de staalindustrie zelfs een lichte terugval. Pas aan het eind van de 20e eeuw knoopt men terug aan met een bescheiden groei. Sinds de onafhankelijkheid is de bevolkingsgroei ongeveer gelijk aan deze voor het hele land. Tot de gemeentefusies van 1977 was de stad Luik met ongeveer 160.000 inwoners, veruit de grootste Waalse stad, kort nadien heeft het deze plaats nipt verloren aan Charleroi.
Inwoneraantal × 1000
- Bron:NIS - Opm:1806 t/m 1970=volkstellingen; vanaf 1980=inwoneraantal op 1 januari
- 1925:aanhechting van de Oostkantons
Bevolkingsdichtheid
Politiek
Provinciebestuur
De provincieraad bestaat sinds 2013 uit 56 leden:
- PS: 20 leden
- MR: 16 leden
- Ecolo: 8 leden
- CDH: 7 leden
- PTB+: 2 leden
- PFF-MR: 1 lid
- CSP: 1 lid
- SP: 1 lid
Vóór de verkiezingen van 2012 bestond de provincieraad uit 84 leden.
Het provinciecollege bestaat uit een coalitie van PS en MR.
Gouverneurs van Luik
Provinciaal gouverneur in het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (1815-1830):
- 1815 - 1828 Charles Alexandre de Liedekerke Beaufort
- 1828 - 1830 Samuel Johannes Sandberg van Essenburg
Sinds de Belgische onafhankelijkheid (1830) waren de opeenvolgende gouverneurs:
- 1830 - 1831 Etienne de Sauvage (liberaal)
- 1831 - 1832 Jean-François Tielemans (liberaal)
- 1832 - 1844 Charles van den Steen de Jehay (katholiek)
- 1844 - 1846 Henri de Brouckère (liberaal)
- 1846 - 1847 Edmond de la Coste (liberaal)
- 1847 - 1863 Ferdinand de Macar (liberaal)
- 1863 - 1882 Charles de Luesemans (liberaal)
- 1882 - 1908 Léon Pety de Thozée (liberaal)
- 1908 - 1919 Henry Delvaux de Fenffe (Katholieke Partij)
- 1919 - 1927 Gaston Gregoire (liberaal)
- 1927 - 1937 Henri Pirard (POB)
- 1937 - 1943 Jules Mathieu (POB), de facto tot september 1940[1][2]
- 1944 - 1953 Joseph Leclercq (PSB)
- 1953 - 1971 Pierre Clerdent (PRL)
- 1971 - 1990 Gilbert Mottard (PS)
- 1990 - 2004 Paul Bolland (PS)
- 2004 - 2015 Michel Foret (MR)
- 2015 - heden Hervé Jamar (MR)
Verkiezingsresultaten
Trivia
- Luik heeft met 84 gemeenten het grootste aantal gemeenten van alle provincies in België.
Literatuur
- Bronzwaer, P. Maastricht en Luik bezet : een comparatief onderzoek naar vijf aspecten van de duitse bezetting van Maastricht en Luik tijdens de tweede wereldoorlog, Faculty of the Humanities, Leiden University, proefschrift voor de Faculteit der Letteren, 2009, hdl.handle.net
- Wouters N. Oorlogsburgemeesters 40/44: lokaal bestuur en collaboratie in België, Lannoo, 2004, ISBN 9020957589, ISBN 9789020957587
Referenties
- In september 1940 werd Jules Mathieu door de Duitse Oberfeldkommandant generaal Keim geïnformeerd dat hij uit zijn functie was ontheven en een verblijfsverbod kreeg voor de stad en provincie Luik. In 1943 overleed hij.
- Bronzwaer, pag. 141
- Benoemd door de secretaris-generaal van Binnenlandse Zaken Jean Vossen in de periode 18-20 augustus 1940. Ontslag goedgekeurd op 5 april 1942 door de secretaris-generaal van Binnenlandse Zaken Gerard Romsée, met terugwerkende kracht ingaande vanaf 31 maart 1942.
- Bronzwaer, pag. 141-145
- Benoemd door de secretaris-generaal van Binnenlandse Zaken Gerard Romsée met terugwerkende kracht ingaande vanaf 1 april 1942. Enkele dagen voor de bevrijding van Luik is hij gevlucht.
- Bronzwaer, pag. 145-146
- Wouters, pag. 200-201