Blieberg

Het dorpje Blieberg heeft zijn snelle ontwikkeling in de loop van de negentiende eeuw te danken aan de aanwezigheid van lood en zink in zijn ondergrond. Tot rond 1820 was "Bleyberg" (Blieberg is hiervan een spellingsvariant) een eenvoudig gehucht waar drie gemeenten, te weten Gemmenich, Homburg en Montzen in elkaar overliepen.

In verscheidene geschriften uit de veertiende en vijftiende eeuw komt men als verwijzingen tegen o.a. Bladersbergh, Blaesbergh, Bredersberg, Braesberg en Bleyberg. Deze verwijzingen zijn zonder twijfel de oudere benamingen van het huidige Blieberg. Overigens bestaat er ook nog heden ten dage een heuvel en gelijknamige straat in Blieberg die "Braesberg" wordt genoemd. Men weet niet hoe oud de ertsmijn in werkelijkheid is. Van Keltische, Romeinse of Frankische oorsprong heeft men echter geen sporen kunnen vinden. Zeker is dat de ertsmijn reeds in het midden van de veertiende eeuw geëxploiteerd werd.

Tot de opheffing van het Hertogdom Limburg hoorde Blieberg tot de Limburgse hoogbank Montzen. Net als de rest van het hertogdom werd Blieberg bij de annexatie van de Zuidelijke Nederlanden door de Franse Republiek in 1795 opgenomen in het toen gevormde Ourthedepartement.

De oorspronkelijke naam van het plaatsje luidt Bleyberg, wat loodberg betekent in het lokale Platdietse dialect. Deze naam verwijst naar de winning van looderts ter plaatse in de middeleeuwen. In 1919 heeft de gemeenteraad op eigen initiatief de naam van de plaats verfranst naar Plombières. Dit is gebeurd in de nasleep van de Eerste Wereldoorlog en als uiting van Belgisch (Franstalig) nationalisme en is zo de officiële naam geworden. De gebruikelijke Nederlandstalige naam voor de gemeente is nog steeds Blieberg (spellingvariant van Bleyberg).

De gemeente Blieberg omvat de volgende deelgemeenten met bijbehorende woonkernen:

• Gemmenich (met Völkerich)
• Homburg
• Montzen (met Montzen-Station (Montzen-Gare)
• Moresnet (met Eiksken (Moresnet-Chapelle))
• Sippenaeken

• Mijnzetel van Blieberg
• Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaartkerk

Zie ook

• Lijst van beschermd erfgoed in Blieberg

De plaats Plombières ligt in het dal van de Geul op een hoogte van ongeveer 150 meter. De beekjes Tunisbach en Weschbach zijn zijriviertjes van de Geul. De lood- en zinkmijnen en de daaruit voortvloeiende metallurgische activiteit hebben tot verontreiniging met zware metalen geleid, waardoor de zinkflora zich kon vestigen.

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

• Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

De gemeente ligt in een gebied waar drie taalgebieden - het Nederlandse, Franse en Duitse - samenkomen. In het gebied wordt (werd?) Platdiets gesproken, een Limburgs-Ripuarisch grensdialect. In de westelijke dorpen Sippenaeken en Homburg neigt dit dialect meer naar het Limburgs, in de oostelijke deelgemeenten Gemmenich, Montzen en Moresnet meer naar het Ripuarisch. Het is niet duidelijk wat de status van het Platdiets in deze streek anno 2019 is. In de deelgemeente Homburg is het Platdiets zo goed als verdwenen.[1]

Door de gebeurtenissen in de Eerste en Tweede Wereldoorlog keerde de bevolking zich om politieke redenen af van het Duits en Nederlands, ten gunste van het Frans, toen de dominante officiële taal van België. Zo was tot 1918 in Bleyberg het Hoogduits de taal die in de kerk en parochieschool gebezigd werd; na 1918 was dit het Frans. Deze verfransing blijkt ook uit de diverse talentellingen. Bij de telling van 1930 beschouwde slechts in enkele dorpen de meerderheid van de bevolking zichzelf als Franstalig; na de Tweede Wereldoorlog was dat in alle Bliebergse dorpen het geval. Bij het vastleggen van de taalgrens in 1962 werd het gebied dan ook ingedeeld bij Franstalig Wallonië.

Omdat de spreektaal van in elk geval een deel van de autochtone bevolking in 1963 Platdiets was, werd toen besloten om de mogelijkheid open te laten Nederlandse of Duitse taalfaciliteiten in te stellen, indien de bevolking daar om zou vragen ('slapende faciliteiten'). Hiervoor zou toestemming nodig zijn van de federale regering in een koninklijk besluit. Tot op heden zijn deze faciliteiten officieel nooit ingesteld. Wel besloot de gemeente in 2001, samen met de naburige gemeenten Welkenraedt en Baelen, een begin te maken met het verlenen van informele Duitse taalfaciliteiten. Dit gebeurde naar aanleiding van de toestroom van Duitstaligen uit zowel de Duitstalige Gemeenschap van België als uit de regio Aken (Duitsland). Voor de in de gemeente wonende Nederlanders (o.a. afkomstig uit Nederlands Zuid-Limburg) zijn tot op heden geen Nederlandse taalfaciliteiten beschikbaar.

• Website van de gemeente
• Diksjonäär van et Jömelejer Plat — Het dialect
• VVV Drie Grenzen

	Plaatsen in de gemeente Blieberg
Deelgemeenten: Blieberg · Gemmenich · Homburg · Montzen · Moresnet · Sippenaeken Overige kernen: Montzen-Station · Eiksken · Terbruggen · Völkerich Belgische gemeenten · arrondissement Verviers · provincie Luik · Wallonië

Zie de categorie Blieberg van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Gemeenten in de provincie Luik

Amay · Amel · Ans · Anthisnes · Aubel · Awans · Aywaille · Baelen · Berloz · Beyne-Heusay · Bitsingen · Blieberg · Blegny · Borgworm · Braives · Büllingen · Burdinne · Burg-Reuland · Bütgenbach · Chaudfontaine · Clavier · Comblain-au-Pont · Crisnée · Dalhem · Dison · Donceel · Engis · Esneux · Eupen · Faimes · Ferrières · Fexhe-le-Haut-Clocher · Flémalle · Fléron · Geer · Grâce-Hollogne · Hamoir · Hannuit · Héron · Herstal · Herve · Hoei · Jalhay · Juprelle · Kelmis · Lierneux · Lijsem · Limburg · Lontzen · Luik · Malmedy · Marchin · Modave · Nandrin · Neupré · Oerle · Olne · Ouffet · Oupeye · Pepinster · Raeren · Remicourt · Saint-Georges-sur-Meuse · Saint-Nicolas · Sankt Vith · Seraing · Soumagne · Spa · Sprimont · Stavelot · Stoumont · Theux · Thimister-Clermont · Tinlot · Trois-Ponts · Trooz · Verlaine · Verviers · Villers-le-Bouillet · Wanze · Wasseiges · Weismes · Welkenraedt · Wezet België: Provincies · Gemeenten