Oldambt (gemeente)
Oldambt is een gemeente in het Nederlandse Oost-Groningen, die op 1 januari 2010 is ontstaan uit de samenvoeging van Scheemda, Winschoten en Reiderland. De gemeente had op 1 januari 2020 in totaal 38.213 inwoners een groei van 83 personen over 2019. Oldambt is qua inwonertal de vijfde gemeente van de provincie Groningen (na Groningen, Westerkwartier, Midden-Groningen en Het Hogeland).
Gemeente in Nederland  | |||||
| |||||
 | |||||
Situering | |||||
| Provincie |  | ||||
| Coördinaten | 53° 12′ NB, 7° 5′ OL | ||||
Algemeen | |||||
| Oppervlakte | 295,96 km² | ||||
| - land | 226,66 km² | ||||
| - water | 69,3 km² | ||||
| Inwoners (1 januari 2019) | 38.129? (168 inw./km²) | ||||
| Bestuurscentrum | Winschoten | ||||
| Belangrijke verkeersaders | A7 Spoorlijn Groningen - Bad Nieuweschans | ||||
| Station(s) | Bad Nieuweschans Scheemda Winschoten | ||||
Politiek | |||||
| Burgemeester (lijst) | Cora-Yfke Sikkema (GroenLinks) | ||||
| Economie | |||||
| Gemiddeld inkomen (2012) | € 29.300 per huishouden | ||||
| Gem. WOZ-waarde (2014) | € 133.000 | ||||
| WW-uitkeringen (2014) | 49 per 1000 inw. | ||||
Overig | |||||
| Postcode(s) | 9670-9682, 9684-9694, 9940-9944 | ||||
| Netnummer(s) | 0596, 0597, 0598 | ||||
| CBS-code | 1895 | ||||
| CBS-wijkindeling | zie wijken en buurten | ||||
| Website | www.gemeente-oldambt.nl | ||||
| |||||
_01.jpg)
_01.jpg)
.jpg)
Algemene kenschets
De gemeente Oldambt wordt gekenmerkt door het stedelijke gebied Winschoten-Heiligerlee-Scheemda langs de A7 met ongeveer 25.000 inwoners, het Winschoterdiep, de spoorlijn Groningen-Bremen, de dorpenring rondom het Blauwestad-project (met circa 350 woningen in 2019) en de weidse leegte van de polders nabij de kust van de Dollard, ook wel bekend als de Graanrepubliek. Verder heeft de gemeente een grensovergang richting de Duitse bondsrepubliek nabij de voormalige vestingplaats Bad Nieuweschans.
De ruim 38.000 inwoners hebben de beschikking over een ziekenhuis: Ommelander Ziekenhuis Groningen in Scheemda, de uitgebreide winkelvoorzieningen in en rond de binnenstad van Winschoten en een zee aan ruimte, fietspaden, het Oldambtmeer van 800 hectare en het kuurcomplex Thermen Bad Nieuweschans. In de stad Winschoten is onderwijs aanwezig van basisschool, middelbaar onderwijs (tot en met Gymnasium), internationaal onderwijs en diverse MBO opleidingen.
De gemeente Oldambt is een koploper in de vergrijzing van de bevolking in Nederland, dit maakt dat de gemeente te maken heeft met een geleidelijke bevolkingsdaling. Het woongebied Blauwestad, rond het Oldambtmeer draagt bij aan het aantrekken van nieuwe inwoners van buiten Oldambt en dempt daarmee de natuurlijke bevolkingsdaling.
Geschiedenis
In januari 2008 besloten de drie gemeenten onder druk van de provincie Groningen tot de gemeentelijke fusie, mede omdat tussen Scheemda en Winschoten rondom het kunstmatige Oldambtmeer het Blauwestad-project werd aangelegd. Met name de communistische partijen, de NCPN in Reiderland en de VCP in Scheemda, hebben fel geprotesteerd tegen de fusie. In de raadsvergaderingen bleken zij de enige tegenstanders.
De gemeente ligt in de streken Reiderland en het Oldambt, waaraan de gemeentenaam ontleend is. Door middel van een enquête konden de inwoners een naam kiezen, waarbij Winschoten en Reiderland de andere twee opties waren. Op 20 november 2008 kwam Oldambt hierbij als winnende naam uit de bus. Oldambt wordt uitgesproken als: Ol-Dambt.
Economie
De gemeente Oldambt heeft in 2019 ruim 16.000 arbeidsplaatsen en is daarmee de vierde economie in de provincie. Bijzonder is dat in de sectoren zorg en overige dienstverlening Oldambt na de gemeente Groningen de meeste banen heeft. Belangrijke sectoren in de gemeente zijn industrie, handel en landbouw. De belangrijkste bedrijventerreinen in de gemeente zijn te vinden in Scheemda (Eextahaven), Winschoten en Bad Nieuweschans.
Ontwikkeling aantal banen
- 2015 - 14.996
- 2016 - 14.528
- 2017 - 14.818
- 2018 - 15.053
- 2019 - 16.002
Bron: www.destaatvangroningen.nl
Recreatie en toerisme
De gemeente Oldambt ontwikkelt zich steeds meer als recreatiegemeente. Belangrijke trekpleisters zijn kuuroord Thermen Bad Nieuweschans met 200.000 gasten per jaar, het 800 hectare grote Oldambtmeer en de binnenstad van Winschoten, die veel Duitse consumenten aantrekt. Ook het Rosarium in Winschoten en het park en museum rondom de herdenking van de Slag bij Heiligerlee trekt steeds meer toeristen. De voormalige strokartonfabiek De Toekomst is een festivallocatie in wording met als belangrijkste festival Grasnapolsky. Andere festivals in de gemeente zijn het festival Hongerige Wolf, straattheaterfestival Waterbei en het promsconcent Pura Vida. In de gemeente zijn diverse hotels en pensions te vinden voor overnachtingsmogelijkheden. Ten zuiden van Winschoten liggen in de gemeente Westerwolde recreatieparken waaronder Wedderbergen in Wedde en Park Emslandermeer in Vlagtwedde. Hier ligt ook een van de belangrijkste trekkers van de provincie Groningen: vesting Bourtange.
Cultuur
Monumenten
In de gemeente is er een aantal rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten, en oorlogsmonumenten, zie:
Theater
- Cultuurhuis De Klinker Winschoten
- Filmhuis Winschoten
- Jazz Harbour Club Winschoten
Musea
- Museum Slag bij Heiligerlee
- Klokkengieterijmuseum Heiligerlee
- Museum Stoomgemaal Winschoten
- Vestingmuseum Bad Nieuweschans
- Kinderwagenmuseum Nieuwolda
- Museumboerderij Hermans Dijkstra Midwolda
Kunst in de openbare ruimte
In de gemeente zijn diverse beelden, sculpturen en objecten geplaatst in de openbare ruimte, zie:
Radio en televisie
In 2010 zijn de vroegere Omroep Scheemda, Radio Winschoten en RTV Blauwestad opgegaan in publieke omroep RTV Logo, dat staat voor Lokale Omroep Gemeente Oldambt. De radioprogramma's worden uitgezonden onder de naam Dollard Radio en de TV-poot heet Blauwestad TV. De overkoepelende organisatie heet Logo.
Sinds 1966 kent de stad Winschoten verder het Winschoter Stadsjournaal; een groep actieve filmers, die het wel en wee in en om de stad Winschoten vastleggen met inmiddels ruim 2000 items en ruim 250 filmproducties. Tussen 2004 en 2010 zond het commerciële radiostation 'Radio Oldambt' uit in de regio vanuit Winschoten.
Kernen gemeente Oldambt
De gemeente Oldambt bestaat uit 15 woonkernen.
| Woonplaats (BAG) | Inwoners 2019[1] |
|---|---|
| Bad Nieuweschans | 1.345 |
| Beerta | 2.215 |
| Blauwestad | 665 |
| Drieborg | 480 |
| Finsterwolde | 2.240 |
| Heiligerlee | 1.440 |
| Midwolda | 2.175 |
| Nieuw-Beerta | 110 |
| Nieuw-Scheemda | 340 |
| Nieuwolda | 1.370 |
| Oostwold | 1.405 |
| Oudezijl | onbekend |
| Scheemda | 4.970 |
| Westerlee | 1.495 |
| Winschoten | 17.850 |
CBS Kerncijfers wijken en buurten 2019, Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen[1]
Bevolking door de jaren heen
Het gebied dat de huidige gemeente Oldambt vormt heeft tot 1980 een bevolkingsgroei gekend tot ruim 42.000 inwoners. Vanaf 1980 is er sprake van afname van de bevolking, in 2018 was er voor het eerst weer sprake van een groei met 46 inwoners dankzij de bouw van Blauwestad. Ook in 2019 lijkt deze groei door te zetten, op 1 december 2019 had de gemeente 38.185 inwoners. Het gebied van de voormalige gemeente Reiderland bereikte haar piek al in het jaar 1919, de dorpen hadden toen samen 9.196 inwoners.
| Bevolkingsontwikkeling gemeente tussen 1899 en 2020 |
|---|
 |
| Bron: Volkstellingen en CBS, 1909-1990 optelling Reiderland, Scheemda en Winschoten |
- 1899 - 31.240 inwoners***
- 1919 - 35.049 inwoners***
- 1930 - 35.780 inwoners***
- 1947 - 38.812 inwoners***
- 1956 - 38.262 inwoners***
- 1960 - 39.160 inwoners***
- 1974 - 40.048 inwoners**
- 1980 - 42.025 inwoners**
- 1985 - 41.476 inwoners**
- 1990 - 39.951 inwoners**
- 1995 - 39.773 inwoners**
- 2000 - 39.848 inwoners**
- 2005 - 39.601 inwoners**
- 2010 - 39.486 inwoners
- 2015 - 38.420 inwoners
- 2018 - 38.075 inwoners
- 2019 - 38.129 inwoners
- 2020 - 38.213 inwoners
sterretjes: totaal van de inwonertallen van de voormalige gemeenten Winschoten, Scheemda en Reiderland (bron: cbs statline en volkstellingen.nl)
Politiek
Gemeenteraad
Op 18 november 2009 zijn vervroegde verkiezingen gehouden voor de gemeenteraad van de nieuw gevormde gemeente, die 25 zetels telt. Elf partijen namen deel. Met 42,27 % was de opkomst ook voor deze regio bijzonder laag.
| Partij | 2009 | 2014 | 2018 | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| aantal | % | zetels | aantal | % | zetels | aantal | % | zetels | ||
| PvdA | 3.155 | 23,5% | 7 | 2.320 | 13,4% | 4 | 2.269 | 14,5% | 4 | |
| SP | 1.350 | 10,1% | 3 | 3.213 | 18,6% | 5 | 2.008 | 12,9% | 4 | |
| VVD | 1.605 | 12,0% | 3 | 1.576 | 9,1% | 2 | 1.997 | 12,8% | 3 | |
| VCP | 1.138 | 8,5% | 2 | 2.757 | 16,0% | 4 | 1.843 | 11,8% | 3 | |
| Gemeentebelangen Oldambt | - | - | - | - | - | - | 1.615 | 10,3% | 3 | |
| PvhN | 453 | 3,4% | 1 | 1700 | 9,8% | 3 | 1.505 | 9,7% | 3 | |
| CDA | 2.142 | 16,0% | 4 | 1.966 | 11,4% | 3 | 1.280 | 8,2% | 2 | |
| D66 | 1.060 | 7,9% | 2 | 1.372 | 7,9% | 2 | 972 | 6,3% | 1 | |
| ChristenUnie | 676 | 5,0% | 1 | 910 | 5,3% | 1 | 967 | 6,2% | 1 | |
| Oldambt Aktief | 395 | 2,9% | 0 | 905 | 5,2% | 1 | 658 | 4,2% | 1 | |
| GroenLinks | 1.134 | 8,5% | 2 | 486 | 2,8% | 0 | - | - | - | |
| Groep HOP | 73 | 0,4% | 0 | - | 0,4% | 0 | ||||
| Nieuwe Communistische Partij-NCPN | 310 | 2,3% | 0 | - | - | - | ||||
| Opkomst | 13.418 | 42,3% | 25 | 17.278 | 25 | 25 | ||||
Jelte van der Meer
College van B&W
- Algemeen bestuur en beleidscoördinator: Aardbevingen, Automatisering en GRID, Bestuurlijke samenwerking, Communicatie, Internationalisering, Juridische zaken, Openbare orde en veiligheid en Personeel en organisatie.
Laura Broekhuizen-Smit (PvdA)
- Ruimte, leefbaarheid, welzijn en 1e locoburgemeester: Arbeidsmarktbeleid, Armoedebeleid, Bouwen en wonen, Diversiteitsbeleid (LHBT), Gebiedsgericht werken, Ondernemersloket (vergunningen), Ouderenbeleid, Participatiewet (inkomen), Ruimtelijke ordening, Schuldhulpverlening, Sociale werkvoorziening, Versterkingsopgave, Vrijwilligersbeleid en Zorg en welzijn. Gebied: Scheemda, Nieuw-Scheemda, 't Waar en Nieuwolda.
Bard Boon (PvhN)
- Onderwijs, jeugd, cultuur, duurzaamheid en 2e locoburgemeester: Afvalbeleid, Beheer en Realisatie openbare ruimte en buitendienst, Bibliotheken, Cultureel erfgoed, Dierenwelzijn, Duurzaamheid en milieu, Gezondheidszorg, Integraal jeugdbeleid, Jeugdzorg, Kunst, cultuur en evenementen, Lokaal gezondheidsbeleid, Monumentenbeleid, Onderwijs, Verkeer en vervoer en Water. Gebied: Winschoten, Heiligerlee, Westerlee, Beerta, Bad Nieuweschans, Drieborg, Ganzedijk/Hongerige Wolf en Nieuw Beerta.
Erich Wünker (VVD)
- Economie, arbeidsmarkt, sport, dienstverlening en 3e locoburgemeester: Accommodatiebeleid (inclusief sportaccommodaties), Dienstverlening (burgerzaken en KCC), Economie, Financiën en belastingen, Grondexploitaties, Ondernemersloket, Toerisme en recreatie en Vastgoed. Gebied: Finsterwolde, Midwolda, Oostwold en Blauwestad.
Herman Groothuis
Trivia
- In de gemeente Oldambt ligt het oostelijkste puntje van Nederland, de grensovergang bij Bad-Nieuweschans.
- In Bad Nieuweschans eindigt (gekeken naar de hectometerwaarde) de langste snelweg van Nederland, de A7 (241 km lang) die begint in Zaandam, vlak boven Amsterdam.
Referenties
|
| Gemeenten in de provincie Groningen |  |
|---|---|---|
|
Appingedam · Delfzijl · Groningen · Het Hogeland · Loppersum · Midden-Groningen · Oldambt · Pekela · Stadskanaal · Veendam · Westerkwartier · Westerwolde | ||
 |
Zie de categorie Oldambt van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |