Hamdijk
Hamdijk, Gronings Hamdiek, is een buurtschap en streek in de gemeente Oldambt in de Nederlandse provincie Groningen. De weg Hamdijk loopt vanaf Klein-Ulsda via Booneschans naar Bad Nieuweschans en was vroeger de oude zeedijk van de Dollard. Het stuk tussen Booneschans en Bad Nieuweschans valt samen met de rijksgrens met Duitsland.
Streek in Nederland  | |||
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  | ||
| Gemeente | Oldambt | ||
| Coördinaten | 53° 10′ NB, 7° 10′ OL | ||
| |||
Aan de Hamdijk staan een aantal imponerende boerderijen van het Oldambtstertype, waarvan sommige in verregaande staat van verval verkeren. Langs de voormalige dijk liggen meerdere doorbraakkolken.
Hamdijk is een directe voortzetting van het middeleeuwse dorp Houwingaham. In 1998 zijn restanten gevonden van dit dorp, dat rond 1500 is verlaten ten gevolgen van stormvloeden en overstromingen van de Dollard. De inwoners weken uit naar Den Ham, een deel daarvan keerde in het begin van de zeventiende eeuw terug naar hun oude woonplaatsen, waarna ze de boerderijen op huiswierden in de luwte van de zeedijk bouwden. De boerderijen waren verbonden door een voetpad; pas omstreeks 1840 werd een doorgaande weg aangelegd.
Het verlaten gebied viel aanvankelijk toe aan Beerta, maar werd in de loop van de zestiende eeuw bij de parochie Bellingwolde gevoegd. Wel traden de inwoners van het vroegere dorp Houwingaham nog in 1636 gezamenlijk op als gerechtigden van de nieuw te bedijken kwelders. Het gebied stond in de 16e eeuw ook wel bekend als Hayingehorne, Huesterhorne of Hamster Horn. De bebouwing langs den Olden Dick komt nog niet voor op een kaart uit 1590; daarentegen al wel op een gedrukte kaart uit 1672, waar deze buurt Oude Dijck ofte Koude Hoeck wordt genoemd. De bewoners werden aanvankelijk tot de buurtschap Den Ham gerekend. Na bedijking van het gebied in 1657 gingen de boerderijen in omgeving van Booneschans kerkelijk onder Bad Nieuweschans vallen, de rest bleef bij Bellingwolde.
De naam op de Hamdijk komt voor het eerst voor in 1697.[1] De Hamdijck komt tevens voor op een getekende kaart uit 1724.[2] Rond 1800 hadden Hamdijk, Koudehoek en Den Ham ieder een eigen buurtgilde. Het grootste deel van Hamdijk werd in 1808 bij de nieuwe gemeente Nieuweschans gevoegd (met inbegrip van de boerderij 'De Ekke' te Den Ham), het resterende deel ten zuiden van het Langediep (nu Koudehoek) werd in 1811 toebedeeld aan Bellingwolde.
Hamdijk moet niet verward worden met de Oude Dijk door Nieuw-Beerta en Drieborg, die in de zeventiende eeuw eveneens Ham(ster)dijk werd genoemd. Ook de nieuwe zeedijk van 1657 heette aanvankelijk Hamdijck of ook wel Zuidwending.[3]