Theater aan het Vrijthof

Het theater is deels gevestigd in het Generaalshuis, een stadspaleis uit 1805 aan de noordzijde van het Vrijthof, deels in de daarachter gelegen nieuwbouw uit begin jaren 90. De artiesteningang en laadperrons bevinden zich aan de Statenstraat. Het Theater aan het Vrijthof is geopend in het voorjaar van 1992 en nam de plaats in van de Bonbonnière en de Staarzaal, als stadsschouwburg en concertzaal van Maastricht.

In het souterrain van het Theater aan het Vrijthof zijn kalkstenen fundamenten van het Witte Vrouwenklooster te zien, de voorganger van het huidige Generaalshuis. Tevens zijn onder het huidige souterrain overblijfselen gevonden van een palts uit de periode 800-1000. Deze opgravingen uit 1988 zijn bedekt met gladde tegels.

In 1985 werd begonnen met de restauratie van het Generaalshuis. Om als theater dienst te kunnen doen moest een theaterzaal achter het Generaalshuis gebouwd worden. In december 1989 werd met de bouw van de zaal begonnen, naar een ontwerp van architect Arno Meijs. De restanten van bijgebouwen van het oude Witte Vrouwenklooster moesten hiervoor wijken. In maart 1992 werd het Theater aan het Vrijthof officieel geopend, na een try-out periode waarin onder andere de Maastrichtse dialectrevue Kaffee d'n Hoegsten Tied werd uitgevoerd.

De Papyruszaal, de grote theaterzaal in de nieuwbouw, biedt plaats aan 915 personen. In deze zaal vinden de meeste voorstellingen plaats. Verder is er nog een kleinere bovenzaal, gelegen op de tweede etage van het oude Generaalshuis, die plaats biedt aan maximaal 110 personen.

Het Theater aan het Vrijthof is een multifunctioneel gebouw, dat dienstdoet als concertzaal en als schouwburg. De programmering is zeer breed met onder andere opera, musical, klassieke en wereldmuziek, jazz, ballet, moderne dans, toneel- en cabaretvoorstellingen.

Het Theater aan het Vrijthof is een zogenaamd A-theater. Circa 60% van de programmering wordt gevuld met "artistieke producties"; 40% met "populaire voorstellingen". Het theater is de thuisbasis van philharmonie zuidnederland en Opera Zuid. Toneelgroep Maastricht, dat haar vaste basis heeft in de Bordenhal aan het Plein 1992, is er enkele malen per seizoen te gast met een grote-zaalvoorstelling, evenals het Mestreechs Volleks Tejater. Het Theater aan het Vrijthof is tevens gastheer van Stichting Cultuur & Bedrijf Maastricht, die tweemaal per jaar een cultureel evenement in het theater organiseert, waarbij sponsoren en andere genodigden aanwezig zijn.

Door het theaterseizoen heen vinden enkele festivals plaats waaronder:

• Musica Sacra
• Nederlandse Dansdagen

In het theater worden regelmatig exposities georganiseerd, die tijdens openingsuren gratis te bezichtigen zijn.

Voorts neemt het Theater aan het Vrijthof een aantal externe locaties op in zijn programmering zoals de concertlocaties Keizerzaal Sint-Servaasbasiliek, Sint-Janskerk, Onze-Lieve-Vrouwebasiliek en Cellebroederskapel, en de theaterlocaties Kumulus Theater, Toneelacademie Maastricht en AINSI.

AINSI, aan de voet van de Sint-Pietersberg, ooit onderdeel van de ENCI-fabriek, was de thuishaven van het productiehuis voor podiumkunsten Huis van Bourgondië (opgeheven bij de cultuurbezuinigingen in 2012). Thans is hier nog Het Geluid Maastricht gevestigd en ontwikkelt het Theater aan het Vrijthof er het Euregionaal Dansplatform (oorspronkelijk in het kader van de kandidatuur van Maastricht Culturele Hoofdstad van Europa 2018 - een titel die in 2013 aan Leeuwarden werd toebedeeld).

Zie de categorie Theater aan het Vrijthof (Maastricht) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.