Sittard-Geleen

Sittard-Geleen ( uitspraak (info / uitleg)), waarin ook inbegrepen de vroegere gemeente Born, is een gemeente in het zuiden van de Nederlandse provincie Limburg. Zij wordt wel de noordelijkste gemeente van de streek Zuid-Limburg genoemd, maar ligt eigenlijk in het overgangsgebied tussen Midden-Limburg en het Zuid-Limburgse heuvelland, daar waar Nederland op zijn smalst is. De fusiegemeente heeft 92.661 inwoners (1 januari 2019, bron: CBS) en is daarmee in dit opzicht de derde gemeente van de provincie, na Maastricht en Venlo. Zij behoort samen met de gemeenten Vaals, Echt-Susteren en Gulpen-Wittem tot de enige vier gemeenten van Nederland die zowel aan Duitsland als aan België grenzen.

Sittard-Geleen
Gemeente in Nederland
Situering
Provincie Limburg
Coördinaten51° 0′ NB, 5° 51′ OL
Algemeen
Oppervlakte80,58 km²
- land79,01 km²
- water1,57 km²
Inwoners (1 januari 2019)92.661?
(1173 inw./km²)
BestuurscentrumGeleen
Belangrijke verkeersadersA2 A76 N276 N294 N297

spoorlijn Maastricht - Venlo, spoorlijn Sittard - Herzogenrath (via Heerlen), Julianakanaal

Station(s)Sittard, Geleen-Lutterade, Geleen Oost
Politiek
Burgemeester (lijst)Hans Verheijen (CDA)
Economie
Gemiddeld inkomen (2012)€ 31.800 per huishouden
Gem. WOZ-waarde (2014)€ 157.000
WW-uitkeringen (2014)43 per 1000 inw.
Overig
Postcode(s)6120-6127, 6130-6153, 6160-6167
Netnummer(s)046
CBS-code1883
CBS-wijkindelingzie wijken en buurten
Amsterdamse code11230
Websitewww.sittard-geleen.nl

Bevolkingspiramide (2008)
Portaal    Nederland
Topografische gemeentekaart van Sittard-Geleen, december 2017

Geschiedenis

In het gebied van de huidige gemeente Sittard-Geleen bevonden zich ooit de oudste dorpen van Nederland. 5000 jaar geleden vestigden zich hier de bandkeramiekers. Deze woonden in kleine nederzettingen met zo'n 50 tot 150 inwoners, in 5 tot 15 vrij grote huizen. Hun woningen lagen op de lössgronden nabij de Geleenbeek. Na zo'n 400 jaar hebben deze eerste, van de landbouw levende, bewoners deze regio weer verlaten. De gehele huidige gemeente behoorde, net zoals nagenoeg het gehele huidige Nederlands gedeelte van Limburg tot 1839 tot het Koninkrijk België.

De stad Sittard kreeg in 1243 stadsrechten.

Sittard en Born hebben historische banden met de aangrenzende Duitse gemeente Selfkant, vanuit hun gezamenlijke Gulikse geschiedenis.

Geleen werd met onder andere de dorpen Oud-Geleen (of Op-Geleen), Lutterade, Krawinkel en Spaans Neerbeek in 1654 verheven tot graafschap.

Limbricht was een vrije rijksheerlijkheid en had daarmee een aparte status.

Met de komst van de Franse troepen in 1794 vervielen de aparte posities van de diverse plaatsen. Vanaf 1815, toen dit gebied onderdeel ging uitmaken van het Koninkrijk der Nederlanden, werden er gemeenten gevormd.

In 2001 ontstond de huidige gemeente Sittard-Geleen door de bestuurlijke samenvoeging van de gemeenten Sittard, Geleen en Born. Sinds 27 januari 2005 valt de gemeente onder het grotestedenbeleid, met bijbehorende faciliteiten.

Ligging

In het westen grenst Sittard-Geleen via de rivier de Maas aan België en in het oosten aan Duitsland.

   Aangrenzende gemeenten   
 Maaseik (B)  Echt-Susteren   
 Dilsen-Stokkem (B)  Selfkant (D) 
 Stein  Beek  Beekdaelen 

Aan de oostzijde wordt Sittard-Geleen omsloten door heuvelruggen met veel groen en mogelijkheden voor wandelingen. De gemeente wordt van zuid naar noord doorstroomd door de Geleenbeek. In het uiterste westen stroomt - eveneens van zuid naar noord - de Maas.

Geografie

Woonplaatsen
Woonplaats (BAG)Inwoners 2019[1]
Sittard37.335
Geleen31.625
Born5.920
Munstergeleen4.555
Limbricht2.550
Grevenbicht2.300
Buchten1.990
Obbicht1.855
Einighausen1.340
Guttecoven1.235
Holtum1.160
Papenhoven730

CBS Kerncijfers wijken en buurten 2019, Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen[1]

Buurtschappen en gehuchten

Naast deze steden en dorpen bevinden zich in de gemeente de volgende buurtschappen en gehuchten (geen wijken):

Politiek
Gemeenteraadsverkiezingen
Partij% 2006Zetels 2006% 2010Zetels 2010% 2014Zetels 2014% 2018Zetels 2018
GOB18,1720,7820,7822,49
CDA17,9720,7822,1919,78
GroenLinks15,5611,856,739,84
PVV------8,23
Stadspartij voor Sittard, Geleen en Born11,0413,45 (6)*11,547,53
DNA----8,137,02
SP--4,419,636,52
D661,404,615,625,22
VVD7,127,334,113,81
50PLUS------3,21
PvdA16,079,146,123,61
SPA------2,71
OPA----5,5%2--
Balans4,923,41 (0)*----
Focus-sgb--3,11**----
Burger Partij--1,50----
Overig (2006)8,12------
Opkomst / Totaal62,03754,73753,93755,137

* Na de gemeenteraadsverkiezingen van 2010 is de fractie van Balans gefuseerd met de Stadspartij.
** Op 25 januari 2011 kwam het tot een splitsing tussen Trots op Nederland en Robert Housmans. Het zojuist genoemde raadslid gaat verder met de partij Focus-sgb.[2]

In 2006 behaalden de lijsten TransparanZ en Stadspartij Burgerbelangen Geleen elk 1 zetel.

Het college van B&W bestaat uit (2020-2022)[3]:

  • burgemeester Hans Verheijen (CDA), burgemeester, portefeuille "Algemene bestuurlijke zaken, bestuurlijke samenwerking algemeen, representatie /protocol, openbare orde en veiligheid en handhaving"
  • wethouder Pieter Meekels (gob), 1e loco-burgemeester, portefeuille "Stedelijke ontwikkeling, vastgoed, economische zaken, beroepsonderwijs en arbeidsmarkt, stadsdeelwethouder stadsdeel 1"
  • wethouder Andries Houtakkers (CDA), 2de loco-burgemeester, portefeuille "Omgevingsbeleid, ruimtelijke ordening en inrichting, cultuur, monumenten, evenementen, personeel en organisatie, stadsdeelwethouder stadsdeel 4a"
  • wethouder Leon Geilen (gob), 3de loco-burgemeester, portefeuille "Gezondheid, inclusieve samenleving, zorg en welzijn, inwonerparticipatie en communicatie, wijkgericht werken/kleine kernen, leefomgeving, verkeer, stadsdeelwethouder stadsdeel 3a"
  • wethouder Judith Bühler, (CDA), 4de loco-burgemeester, portefeuille "Inkomensondersteuning, participatiewet, jeugdzorg, dienstverlening, deregulering, deelnemingen en samenwerkingsrelaties, stadsdeelwethouder stadsdeel 2"
  • wethouder Kim Schmitz (GroenLinks), 5de loco-burgemeester, portefeuille "Duurzaamheid, energie- en klimaatneutraal, integratiebeleid, armoede- en eenzaamheidsbestrijding, jongeren en onderwijs, stadsdeelwethouder stadsdeel 5"
  • wethouder Ton Raven (Stadspartij voor Sittard, Geleen en Born), 6de loco-burgemeester, portefeuille "Bedrijfsvoering, financiën, juridische kwaliteit en I&A, euregionaal beleid, sport en mobiliteitsbeleid, stadsdeelwethouder stadsdeel 3b en 4b"

Gemeentesecretaris/algemeen directeur:

  • Gert-Jan Kusters

Toerisme

Enkele toeristische bezienswaardigheden:

Monumenten

In de gemeente zijn er een aantal rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten en oorlogsmonumenten, zie:

Infrastructuur

Sittard-Geleen vomt een schakel in het wegverkeer van en naar Zuid-Limburg en kent ontsluitingen via de autosnelwegen A2: Noord-Zuid (Amsterdam-Maastricht) en via de A76: Oost-West (Aken-Leuven). Ook de spoorwegen (met drie stations: Sittard, Geleen Oost en Geleen-Lutterade) verbinden de gemeente op regionaal en zelfs nationaal niveau. Het station van Sittard is een middelgroot station waar veel overgestapt wordt, er is in drie richtingen een spooraansluiting. Per uur rijden vier intercity's naar Eindhoven Centraal en de Randstad, twee naar Maastricht en twee naar Heerlen. In alle richtingen rijden twee stoptreinen per uur. Sittard-Geleen ligt vlak bij de luchthaven in Beek (Maastricht Aachen Airport).

Samenwerkingsverbanden

Samen met de gemeenten Maastricht en Heerlen vormt Sittard-Geleen het samenwerkingsverband Tripool Zuid-Limburg. Deze samenwerking is bedoeld om de economische structuur in het gebied Zuid-Limburg te versterken.

Er bestaat een grensoverschrijdend regionaal cultureel-economisch samenwerkingsverband, de Euregio Maas-Rijn, waarin de nabije Belgische, Nederlandse en Duitse regio's als vijf partners participeren. In 1991 heeft dit een juridische status gekregen. De Euregio manifesteert zich doordat in de desbetreffende gebieden vooral veel samenwerking bestaat tussen universiteiten, hogescholen en het bedrijfsleven. Getalsmatig en qua economisch gewicht zou voor de nieuwe fusiegemeente Sittard-Geleen binnen deze structuur een grotere rol weggelegd kunnen zijn dan voor Sittard en Geleen voorheen. Ook het cultureel-educatieve klimaat van Sittard zou deze status rechtvaardigen.

Stedenbanden

De gemeente Sittard-Geleen heeft of had onderstaande stedenbanden.[4]

Born:

Geleen:

Sittard:

Sport

Fortuna Sittard

In Sittard-Geleen speelt de betaald voetbal vereniging Fortuna Sittard. De club is ontstaan na een fusie tussen RKSV Sittardia uit Sittard en Fortuna '54 uit Geleen op 1 juli 1968. Fortuna'54 won tweemaal de KNVB Beker.

DIS-familieloop

Sinds 2006 wordt in Sittard-Geleen jaarlijks de DIS-familieloop gehouden. Dit is een evenement om de inwoners van de gemeente meer in beweging te krijgen. De DIS-familieloop heeft een parcours dat elk jaar verschilt, maar gaat altijd rondom het natuurgebied Watersley. In 2010 lagen de start en de finish op de Markt in Sittard.[7]

Eneco Tour

Op 16 augustus 2013 wordt de individuele tijdrit tijdens de Eneco Tour 2013 hier verreden. Op zondag 17 augustus 2014 eindigde de laatste etappe van de Eneco Tour ook in Sittard.

Geboren in of verbonden met Sittard-Geleen

Zie ook
Zie de categorie Sittard-Geleen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.