Garnizoen

Een garnizoen hield meer in dan alleen maar een aantal soldaten. Sommige soldaten waren getrouwd en waren vergezeld van vrouw en kinderen.[1] Het stationeren van een nieuw garnizoen of de uitbreiding van het bestaande garnizoen bij oorlogsdreiging kon alzo leiden tot een plotselinge bevolkingsgroei door de toevoeging van (in sommige gevallen) een complete samenleving binnen een garnizoensstad, met alle mogelijke overlast van dien. Zo kreeg men in 1603 in 's-Hertogenbosch te maken met een plotselinge bevolkingsgroei van ruim vijfduizend personen, met als gevolg een ingestelde avondklok om orde en rust te bewaren.[2] In kleine garnizoenssteden kon het gebeuren dat een garnizoen op een bepaald moment in aantal groter was dan de burgerbevolking. Als er veel troepenversterking noodzakelijk was, konden soldaten bij gebrek of tekort aan kazernes worden ingekwartierd bij burgers. Of garnizoenssteden economisch baat hebben gehad bij de aanwezigheid van een garnizoen, valt te betwijfelen. De geschiedenis van Maastricht, de grootste garnizoensstad binnen het huidige Nederland tijdens het ancien régime, laat een afwisseling zien van positieve en negatieve effecten. De vele belegeringen en innames van de stad gingen gepaard met grote humanitaire en materiële verliezen.[3] In 1601 werden de inlegeringskosten voor de stad geschat op 60.000 gulden (exclusief de inkwartieringskosten, die geheel ten laste van de burgerij kwamen). Anderzijds leefden veel middenstanders van het garnizoen en had de aanwezigheid van hoge militairen een positieve invloed op het culturele leven in de stad.[4]