Kortrijk

Kortrijk is een van de oudste steden van België. In de eerste eeuw na Christus ontstond Kortrijk als de Gallo-Romeinse vicus Cortoriacum. Deze nederzetting lag aan het kruispunt van de heirbaan Boulogne-Tongeren en de heirbaan Doornik-Oudenburg en langs de oevers van de Leie. In 1950 kwamen bij opgravingen Romeinse vondsten aan het licht waaruit deskundigen opmaakten dat de Romeinen Kortrijk gebruikten als uitvalsbasis voor de verovering van Brittannië in 43 na Christus.

• 
  Het Kortrijkse Begijnhof
• 
  De middeleeuwse Artillerietoren en Onze-Lieve-Vrouwekerk
• 
  Het Baggaertshof

De Kortrijkse pagus of gouw strekte zich begin 8e eeuw uit tussen de Leie en de Schelde. Rond 880 zouden Noormannen in Kortrijk overwinterd hebben. Als gevolg hiervan versterkte Boudewijn II de Kale, graaf van Vlaanderen deze plaats in de 9e eeuw. Omstreeks 1000 werd het graafschap Vlaanderen door Boudewijn IV verdeeld in kasselrijen. Dit waren militaire, bestuurlijke, gerechtelijke en later fiscale districten met een burcht als centrum. Aanvankelijk was Kortrijk afhankelijk van Doornik; vanaf 1071 werd het een onafhankelijke kasselrij.

In deze periode krijgen steden voorrechten. Zo kreeg de stad in april 1190 privileges van Filips van de Elzas via een bewaarde keure: Kortrijk werd uit de kasselrij geheven, kreeg een bestuur en lijfeigenen konden zich als vrije burgers (poorters) vestigen.

Het wapenschild van de stad Kortrijk gaat terug op het familiewapen van de 12e-eeuwse Kortrijkse burggraven en bestaat uit een rode keper op een witte achtergrond.

In de 13e eeuw kreeg Ferrand van Portugal tegenwind van de Vlaamse steden toen de Franse koning Filips August hem tot graaf van Vlaanderen wilde benoemen. Ferrand verschanste zich in Kortrijk waarop troepen uit Gavere en Oudenaarde de stad plunderden. Beide partijen verzoenden zich maar Filips August was niet akkoord met de regeling. Zijn zoon Lodewijk (die later koning werd als Lodewijk VIII van Frankrijk) viel vanuit Rijsel Kortrijk binnen en liet de stad verwoesten. De graven van Vlaanderen lieten ze later weer opbouwen vanwege haar opbrengsten voor de schatkist.

Kortrijk won in de 13e eeuw aan belang door de lakenindustrie. De kwaliteit die er werd gefabriceerd was lager (kleine draperie) dan die van de grotere Vlaamse steden. In de 15e eeuw kreeg het linnen dat uit het ter plaatse verbouwde vlas werd gemaakt, meer belang dan het laken.

Het Bourgondisch kasteel van Kortrijk, ter hoogte van de huidige Vismarkt

De conflicten tussen de Franse koning en Vlaanderen deden de economie in Kortrijk stagneren. Kortrijk werd door Franse troepen bezet in de aanloop naar de Guldensporenslag. Die veldslag vond plaats op het Groeningeveld op 11 juli 1302. De Fransen bouwden een dwangburcht boven op de grafelijke burcht waarvan de resten nog te zien zijn (zie foto op pagina over de Onze-Lieve-Vrouwekerk).

In 1323 revolteerden de Kortrijkzanen tegen hun graaf, Lodewijk II van Nevers. Die vervreemde steeds meer van zijn volk als inner van de Franse boetes opgelegd via de Vrede van Athis. De graaf bezette de wijk Overleie. De inwoners namen dit niet en zetten de graaf gevangen. Daarop volgde een nieuwe Franse bezetting. Uiteindelijk mondde die periode uit in de slag bij Kassel in 1328 waarbij de Vlamingen onder Nicolaas Zannekin werden verslagen.

In 1331 vond in Kortrijk een grote stadsbrand plaats.

Lodewijk II van Male veroverde de stad in mei 1381. Kortrijk was dan weer een bondgenoot van Jacob van Artevelde toen hij het graafschap veroverde. Na de slag bij Westrozebeke op 27 november 1382 kregen de Bretoense huurlingen Kortrijk als premie waarbij de stad werd geplunderd en verwoest.

Filips de Stoute, hertog van Bourgondië, luidde een periode van vrede en heropbouw in die zeventig jaar duurde. Een nieuw kasteel werd opgetrokken, ter hoogte van de Kasteelkaai en Kasteelstraat. Nieuwe stadsmuren met een Broeltoren aan de noordkant integreerden de bestaande toren in de verdedigingswerken. Sociale spanningen en de pest die een vlot handelsverkeer verhinderde, zorgden ervoor dat de lakennijverheid veel aan belang verloor. Na de dood van Maria van Bourgondië in 1482 raakte Kortrijk opnieuw in een oorlog tegen de Fransen betrokken.

Stadsgezicht door Antonius Sanderus (1649)

De opkomende linnenindustrie bracht de welvaart van weleer niet terug. De volksopstand in de Nederlanden die in 1539 uitbrak, bracht ook de toorn van Karel V over Kortrijk. In de tweede helft van de 16e eeuw was er strijd tussen malcontenten en calvinisten, zoals in 1580 tijdens de Inname van Kortrijk.

De aanspraken van Lodewijk XIV van Frankrijk op Vlaanderen resulteerden in vijf Franse bezettingen tussen 1646 en 1706 en de aanleg van versterkingen alsook de bouw van de citadel van Kortrijk. De Vrede van Utrecht wees de stad toe aan de Oostenrijkers.

Kortrijk was in de late 17e eeuw en eerste helft van de 18e eeuw een van de vestingsteden die deel uitmaakten van de Nederlandse vestingbarrière in de Zuidelijke Nederlanden.

• 
  Gravure van de citadel van Kortrijk
• 
  Ghellinck Huys
• 
  Griffiershuys
• 
  De Roeland of Patria

Kortrijk speelde een rol bij de Brabantse omwenteling in 1789 maar de Oostenrijkers konden zich rehabiliteren. Het embargo dat Napoleon Bonaparte afkondigde was zoals elders funest voor de uitvoer. Het Nederlands bewind (1815-1830) en de handelspolitiek van het jonge België brachten daar weinig verandering in.

Frankrijk en het Koninkrijk der Nederlanden (onder leiding van koning Willem I) ondertekenden op 28 maart 1820 het Verdrag van Kortrijk in het huidige Broelmuseum. Met dit verdrag werd de grens tussen het huidige België en Frankrijk vastgelegd.

De industrialisatie van de textielsector, in de tweede helft van de 19e eeuw, bracht een en ander op gang. Grote textielfabrieken werd op diverse locaties in en rond de stad gebouwd en het Kanaal Bossuit-Kortrijk verbond de stad rechtstreeks met de Schelde. Rond deze tijd ontstonden ook vele arbeidersbuurten met de vele beluiken. De industrialisatie bracht tevens een sterke bevolkingsgroei tot stand door de trek van het platteland naar de stad.

In de tweede helft van de 19e eeuw werd de stad onder impuls van burgemeester Auguste Reynaert grondig gesaneerd terwijl het historisch erfgoed gerestaureerd en verfraaid werd (o.a. het belfort, het centrale postkantoor, de lakenhallen).

Het Schouwburgplein ontstond pas in de 20e eeuw, nadat de Lakenhallen tijdens de Tweede Wereldoorlog verwoest werden. Tegenwoordig vinden hier vaak evenementen plaats, zoals het Zomercarnaval.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog richtten bombardementen in de nazomer van 1917 veel schade aan. In de Tweede Wereldoorlog was er de slag aan de Leie tijdens de Achttiendaagse Veldtocht maar het was vooral het geallieerd bombardement in 1944 dat verwoestend was. Daarbij werden het oorspronkelijke 19e-eeuwse spoorwegstation (toen overwelfd door een glazen koepel) alsook de Lakenhallen, het centrale postgebouw en talrijke burgerhuizen vernield. Na de oorlog werd de stad heropgebouwd.

In de tweede helft van de 20e eeuw kende de stad een sterke uitbouw als centrumstad van Zuid-West-Vlaanderen, onder meer door de oprichting van de Kortrijkse universiteit KULAK, de bouw van diverse nieuwe ziekenhuizen, de aanleg van de eerste verkeersvrije winkel-wandelstraat van België en de bouw van het beurzencomplex 'de hallen van Kortrijk' (later herdoopt tot Kortrijk Xpo).

Aan het eind van de 20e eeuw kende de stad een sterke heropleving doordat talrijke ingrijpende stadsvernieuwingsprojecten het licht zagen zoals de Leiewerken (waarbij de rivier verbreed en uitgediept werd en er zeven nieuwe bruggen gebouwd werden), de bouw van het woon- en winkelcentrum K in Kortrijk en de heraanleg van de openbare ruimte, zowel in de binnenstad als in diverse stadswijken. Deze projecten, vaak opgezet door het stadsbestuur of het stadsontwikkelingsbedrijf Kortrijk, moesten Kortrijk als een moderne stad de 21e eeuw inloodsen.

Naast het stadscentrum van Kortrijk bestaat de fusiegemeente nog uit de deelgemeenten Aalbeke, Bellegem, Bissegem, Heule, Kooigem, Marke en Rollegem.

De kernen van Heule, Bissegem en Marke liggen nabij de Leie en zijn vergroeid met de stadskern van Kortrijk. In het buitengebied in het uiterste noorden van Heule ligt een deel van het gehucht Sint-Katharina, dat op de grens van de buurgemeenten Lendelede en Kuurne met Kortrijk ligt.

Aalbeke ligt iets ten zuiden van het centrum, halverwege tussen Kortrijk-centrum en de Waalse grensstad Moeskroen.

Kortrijk, deelgemeenten en buurgemeenten. De gele gebieden zijn bebouwde kernen.

De dorpen Bellegem en Rollegem liggen in een landelijke gebied ten zuiden van Kortrijk, in het gebied tussen de rivieren Schelde en Leie. Het kleine dorpje Kooigem ligt het verst verwijderd van het centrum en de Leie. Het ligt namelijk 10 kilometer ten zuiden daarvan, op slechts een paar kilometer van de Schelde.

De verstedelijkte agglomeratie van Kortrijk loopt in het noorden ook verder in de buurgemeenten Kuurne en Harelbeke. Ondanks hun nauwe band met Kortrijk zijn dit zelfstandige gemeenten. De stad vormt bovendien samen met o.a. de Franse metropool Rijsel en de Waalse steden Moeskroen en Doornik de Frans-Belgische Eurometropool Rijsel-Kortrijk-Doornik. Diverse grensoverschrijdende projecten zijn momenteel lopende en geven mede vorm aan dit grensoverschrijdend Eurodistrict.

De stad Kortrijk grenst zo aan de volgende gemeenten en dorpen (en één gehucht):

In Kortrijk heerst voornamelijk een gematigd regenklimaat. Dit klimaat zorgt er het gehele jaar voor dat de regenval vrij gelijkmatig verdeeld wordt en zowel in de zomer als in de winter nadrukkelijk aanwezig kan zijn. De Atlantische golfstroom zorgt ervoor dat de westelijke en zuidwestelijke winden minder invloed hebben op het klimaat.

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

• Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

• Het gotische stadhuis.
• Het belfort, gelegen aan de Grote Markt.
• De twee bijna identieke Broeltorens langs de oude leie. Deze vestingstorens zijn middeleeuwse bouwwerken. De meest zuidelijke toren is de Speyetoren en werd in de 13e eeuw gebouwd. De andere, de Ingelburgtoren, dateert van de 15e eeuw. Tussen de twee torens is een brug met in het midden het beeld van de heilige Johannes Nepomucenus, patroonheilige van de drenkelingen. Beide torens worden met elkaar verbonden door middel van de Broelbrug, een stenen brug die drie bogen telt.
• De Artillerietoren.
• De Berg van Barmhartigheid.
• De Kortrijkse Stadswaag.
• Het Onze-Lieve-Vrouwehospitaal, gesticht rond 1200-1204. Oorspronkelijk werden de zieken verzorgd door zusters en broeders van de cisterciënzerorde, maar later richtten ze zich naar de regel van Sint-Augustinus. Nu maakt het hospitaal deel uit van het AZ Groeninge.
• Het Baggaertshof, met 13 huisjes en een kapelletje, gelegen rondom een medicinale kruidentuin. Dit geheel van middeleeuwse huisjes wordt vaak het tweede Kortrijkse begijnhof genoemd.
• Op de Groeningekouter (pal in het centrum van de hedendaagse stad) bevinden zich de Groeningepoort en het Groeningemonument, opgericht naar aanleiding van de 600e verjaardag van de Guldensporenslag.
• De Broelkaai, met diverse patriciërswoningen en het Broelmuseum.
• middeleeuwse kelder. Deze kelder werd ontdekt in 1955 en bevindt zich op de hoek van de Grote Markt. De middeleeuwse kelder is een restant van verschillende stenen huizen die op die plaats gestaan hebben. De kelder werd in 1983 beschermd.
• Den Roeland.
• De patriciërswoning Ghellinck uit 1698 in Lodewijk XIV-stijl.
• Het Schouwburgplein, met de Stadsschouwburg en tal van historische gevels in Vlaamse renaissancestijl.
• Het historische gerechtshof en het nieuwe justitiegebouw, beiden gelegen in de Gerechtshofwijk.
• Het Casino uit 1844.
• Diverse art-nouveau- en art-decowoningen in de Sint-Janswijk.

• Het Sint-Elisabethbegijnhof, een gaaf bewaarde middeleeuwse stadswijk. Het begijnhof werd gesticht in 1238 door Johanna van Constantinopel. Het werd meerdere malen verwoest (in 1302, 1382 en in 1684), en in de 17e eeuw herbouwd. De huisjes zijn dan ook opgetrokken in barokke stijl. De oorspronkelijke gotische kapel werd gebouwd in 1464, maar werd in de 18e eeuw ook herbouwd in barokke stijl. In het huis van de Grootjuffrouw bevond zich het Begijnhofmuseum. Dit bevindt zich sedert september 2016 aan de grote ingangspoort.
• De Sint-Maartenskerk, een gotische kerk die dateert van rond 1300, maar deels werd herbouwd na een grote brand in 1382. Een tweede brand in 1862 leidde tot de herstelling van de toren.
• De Onze-Lieve-Vrouwekerk, met Kruisoprichting van Antoon Van Dyck. Deze kerk is een van de oudste gebouwen in Kortrijk. Ze werd oorspronkelijk gebouwd binnen de muren van het eerste grafelijke kasteel te Kortrijk, waarvan nog steeds restanten te zien zijn naast de kerk.
• De Gravenkapel, die zich naast de Onze-Lieve-Vrouwekerk bevindt, werd gebouwd naar het voorbeeld van de Sainte Chapelle te Parijs als mausoleum voor graaf van Vlaanderen Lodewijk van Male.
• De Sint-Michielskerk, een jezuïetenkerk die zich bevindt aan het Sint-Michielspleintje nabij de Grote Markt.
• De Sint-Janskerk.
• De Groeningeabdij.
• De Sint-Niklaaskapel.
• De Sint-Elooiskerk in de wijk Overleie.
• De Sint-Rochuskerk in de Doorniksewijk.
• De Sint-Elisabethkerk in de wijk Sint-Elisabeth.
• De Sint-Antoniuskerk of Toontjes kerk van de passionisten met bedevaartplaats voor broeder Isidoor nabij de Veemarkt.
• De Damiaankerk aan Panorama.

Daarnaast zijn er ook nog tal van kapellen en kerken in de verschillende stadswijken en deelgemeenten.

• Kortrijk 1302: één dag, zeven eeuwen. Dit is een interactief en multimediaal museum over de Guldensporenslag (11 juli 1302).
• Museum voor Schone Kunsten of het Broelmuseum voor Oudheidkunde en Sierkunst. Dit museum is ondergebracht in een 18e-eeuws herenhuis. Het bevat werken van Kortrijkse kunstenaars (onder anderen Roelant Savery) en een unieke verzameling internationale keramiek. Het museum sloot eind 2014 de deuren.
• Voorheen: het Nationaal Vlasmuseum en het Kant- en Linnenmuseum. In 2014 werden onderdelen van de collectie overgebracht naar een nieuw museum met de naam Texture.
• Groeningeabdij met historisch museum. Dit museum vertelt de geschiedenis van Kortrijk tot aan de valavond van de eerste Wereldoorlog. Momenteel geen permanente opstelling.
• Begijnhofmuseum
• Vlaams Filmmuseum en -archief / Huis van Beeld & geluid

Kortrijk heeft naast zijn historisch patrimonium ook heel wat te bieden op het vlak van 20e- en 21e-eeuwse architectuur en stedenbouw. De Kortrijkse Kunstwerkstede Gebroeders De Coene was in de 20e eeuw een toonaangevend designbedrijf. De Kunstwerkstede scheerde nationaal en internationaal hoge toppen als producent van art-deco-meubelen en verwierf onder meer de licenties voor de vervaardiging van de befaamde Knoll-meubelen.

• Art-nouveau-woningen in de Sint-Janswijk en de Doorniksewijk
• Prinses Marie-Joséplein, een typerend plein uit het Interbellum met homogene art-deco-bebouwing
• Het Vlaams Huis, architect Richard Acke
• De Gouden Lanteern, architect Richard Acke (oorspronkelijk een bioscoop, later kunstencentrum Limelight en vervolgens muziekclub De Kreun)
• 't Nest, architect Richard Acke, een voorbeeld van nieuwe zakelijkheid

De nieuwe vleugel van het hospitaal

De nieuwe Groeningebrug

Sinds de jaren negentig kwamen er vele nieuwe projecten op gang op het gebied van architectuur en urbanisme. Naast de ontwikkeling van Hoog Kortrijk, werden ook de Kortrijkse binnenstad en de winkelstraten grondig gerenoveerd en gingen diverse stadsvernieuwingsprojecten van start. Een van de belangrijkste ingrepen zijn de Leiewerken, waarbij de Leie wordt verbreed en verlegd, er 7 nieuwe bruggen worden gebouwd en de Leieoevers tot wandel- en fietsboulevards worden heraangelegd.

• Postgebouw op de Graanmarkt uit 1960, architect Gaston De Leye
• Stationsgebouw, 1956
• Collegetoren langsheen de Diksmuidekaai
• Nieuwe vleugel hospitaal aan de Reepkaai, Luyten en Lens
• Heraanleg Grote Markt en Nieuwe Begraafplaats aan de Ambassadeur Baertlaan, Bernardo Secchi
• Heraanleg verkeersvrije winkelstraten, Jordi Farrando en Philippe Cnockaert
• Leieboorden-project aan het Guido Gezellepad, bOb Van Reeth
• Pradopark, sociale huisvesting, Henk Desmet en Paul Vermeulen
• Bankfiliaal in de Wijngaardstraat en nieuw winkel- en wooncentrum K in Kortrijk, Robbrecht en Daem Architecten
• Tacktoren op het Buda-eiland, Stéphane Beel en Lieven Achtergael
• Justitiegebouw in de Beheerstraat, Stéphane Beel en Alain Bossuyt
• Twee campussen van de universiteit KULAK aan de Etienne Sabbelaan, Stéphane Beel
• Kunstwerk ‘De Golf’ op het Schouwburgplein, Olivier Strebelle
• Nieuw administratief centrum, noAarchitecten
• SumProject / Leiedal, Dirk Vandekerckhove Landschapsarchitecten: Groeningebrug en heraanleg Koning Albertpark
• Skate Bowl, nabij de nieuwe Groeningebrug de grootste skatebowl in Europa
• Heraanleg Diksmuidekaai en Fabriekskaai in het kader van de Leiewerken, Jordi Farrando
• Nieuwe radiostudio's Radio 2, Cepezed architectenbureau
• Vlaams Kunststofcentrum, Innovatie- en incubatiecentrum, Architectenbureau Turbozen
• AWG Architecten i.s.m. Snoeck & Partners: sportcampus 'Lange Munte'
• Collegeburg, Laurent Ney
• Noordbrug, een tuikabelbrug, Greisch
• Nieuwe Collegetoren of K Toren, Samyn & Partners
• Sint-Janstoren, Robbrecht & Daem Architecten
• Crematorium 'Uitzicht' op Hoog Kortrijk, Eduardo Souto de Moura

• Internationale Rozentuin
• De fontein De Golf op het Schouwburgplein. Het is een werk van Olivier Strebelle, het is 7 m hoog op 12 m lang en bestaat uit 11 gebogen buizen waaruit het water spuit.
• Natuurgebied De Kleiputten (op 't Hoge). De kleiputten dateren van 1923, de klei werd gebruikt voor de fabricatie van bakstenen. De stad kocht dit gebied in 1989 zodat het gebied beschermd kon worden. Het bestaat uit een reservaat van 2 ha en een park van 4 ha.
• Vannestes molen
• Preetjes molen
• Hoogmolen
• Verder beschikt de stadsbibliotheek een uitgebreide verzameling van meer dan 10.000 Esperantoboeken en -tijdschriften geschonken door Cesar Vanbiervliet (1905-1992).

Kortrijk heeft verschillende culturele centra met elk diverse locaties:

• Cultuurcentrum Kortrijk
• Kortrijkse stadsschouwburg
• Arenatheater
• Theater Antigone
• Buda Kunstencentrum met de Budascoop, de Tacktoren en de Budafabriek
• Concertstudio en Muziekcentrum Track* op het Conservatoriumplein
• Concertzaal De Kreun aan het Conservatoriumplein (de nieuwe concertzaal opende in het najaar van 2009 de deuren)

Vroeger lagen er in de binnenstad en daarbuiten tal van bioscopen, zoals de cinema Royal op de Grote Markt, de Gouden Lanteern in de Persijnstraat en de cinema Capitole op het stationsplein. Hierna volgden er nog vele andere. Bekende cinema’s in Kortrijk waren onder meer cinema Ons Huis en danszaal Scala. Door de komst van de televisie en later de grote bioscoopcomplexen, moesten ook in Kortrijk vele kleine cinema's noodgedwongen de deuren sluiten.

In het Kortrijkse staat bovendien de wieg van de grote moderne bioscoopcomplexen van de bioscoopgroep Kinepolis. De eerste buurtbioscoop van deze groep opende in de jaren 60 in het naburige Harelbeke, maar het eerste complex met meerdere zalen (vijf) opende onder de naam Pentascoop op het Kortrijkse Buda-eiland. Hierrond ontstond een gezellige uitgangsbuurt (het zogenaamde 'Mirakelstraatje'). Na een grondige vernieuwing van het complex heropende deze bioscoop, onafhankelijk van Kinepolis, als deel van het Kortrijkse Buda Kunstencentrum de deuren in 2006 onder de naam Budascoop.

Nu bevindt zich in de binnenstad nog de Budascoop, terwijl er op Hoog-Kortrijk een groot bioscoopcomplex van Kinepolis gevestigd is. De Budascoop is een bioscoop die vooral bekendstaat om zijn meer alternatieve programmatie, met aandacht voor niet-commerciële (lowbudget)films en cultfilms. In de vestiging van bioscoopketen Kinepolis aan de President Kennedylaan komen alle nieuwe, en soms ook klassieke, kaskrakers aan bod.

Er worden jaarlijks verschillende festivals georganiseerd:

Elk jaar rond Pasen staat in de binnenstad van Kortrijk gedurende ongeveer een maand de Paasfoor, een van de grootste kermissen in België. De foor telt ruim 100 attracties en strekt zich uit over talrijke pleinen en kaaien. Ze palmt hierbij heel de Grote Markt in alsook het Schouwburgplein, de Dolfijnkaai, de Handelskaai, het Conservatoriumplein, het Stationsplein en het Casinoplein. De Paasfoor start traditiegetrouw telkens op Witte Donderdag en loopt tot en met de tweede zondag na Pasen.

Reeds tien jaar op rij worden tijdens de oudejaarsperiode enkele hallen van Kortrijk Xpo omgebouwd tot een groots overdekt indoorpretpark van 20.000 m². Voor een vaste toegansprijs kan men hier een volledige dag gebruikmaken van alle attracties.

• Kortrijkse graanjenever St-Pol
• Streekbier Bockor en Omer
• Kortrijkse beschuiten
• Kortrijkse peperbollen
• Chocolade, o.a. Kortrijkse begijntjes
• De befaamde Kalletaart
• Kortrijkse bil (gepekelde kalfsbil)
• Kortrijkse Mantenworst
• Restaurant Table d'Amis, op 19 november 2012 bekroond met een Michelinster

Terrasjes nabij de Broeltorens

In Kortrijk bevinden zich diverse buurten met een grote verscheidenheid aan uitgaansmogelijkheden. Kortrijk telt het grootste aantal jeugdhuizen van alle Vlaamse steden, waaronder Jeugdhuis Reflex en Limelight.

• Een uitgaanscentrum in Kortrijk is het zogenaamde straatje. Deze eenrichtingsstraat, de Burgemeester Reynaertstraat, ligt tussen het Schouwburgplein en het Stationsplein en kent langs weerszijden diverse cafés en eetgelegenheden.
• Op het Buda-eiland is de Kapucijnenstraat ('t Mirakelstraatje) gekend als een uitgangsbuurt. Naast diverse cafés en bistro's bevindt zich hier de Budascoop. Sinds de heropening van de Budascoop (de voormalige Pentascoop) en de heraanleg tot verkeersvrije straat kende deze buurt een heropleving.
• De Vlasmarkt is een verkeersvrij pleintje waar zich diverse jongerencafés bevinden. Dit pleintje is eerder gekend als de alternatieve scène.
• Op de Veemarkt bevinden zich eveneens heel wat volkscafés en bistro's.

Op Hoog-Kortrijk bevindt zich eveneens een uitgangsbuurt met tal van cafés die eerder gericht zijn naar de universiteits- en hogeschoolstudenten. Bovendien bevindt zich hier ook een Kinepolis-vestiging. Ook in Kortrijk Xpo vinden grote fuiven plaats.

In het bouwcentrum op de Pottelberg, op de site en in de aangepaste en uitgebreide gebouwen van de voormalige pannenfabriek, is er tegenwoordig een commercieel centrum gevestigd waar verschillende kmo's hun zetel hebben.

Het Koningin Astridpark

Parken

• Begijnhofpark
• Groeningepark op de historische Groeningekouter, hier bevinden zich de Groeningepoort en het Groeningemonument
• Koning Albertpark met het Leiemonument voor de gesneuvelden tijdens de Leieslag
• Gebroeders van Raemdonckpark of 'stadsgroen Drie hofsteden'
• Koningin Astridpark in de wijk Overleie
• Stadsgroen 't Plein
• Park de Blauwe Poort
• Magdalenapark
• Internationale Rozentuin
• Stadsgroen Messeyne
• Kasteelpark Blommeghem
• Kasteelpark 't Hooghe
• Nolfpark
• Stadsgroen Venning met de vlindertuin

Bossen en natuurgebieden

• Kennedybos
• Stadsgroen Marionetten, voorheen Groen Lint Zuid genoemd
• Neerbeekvallei en Leievallei 't Schrijverke
• Bellegembos
• Argendaalbos
• Heulebeekvallei en Heulebos
• de Kleiputten
• Kooigembos

• Kranten:
  • Het Kortrijks Handelsblad
  • Daarnaast zijn er nog Vlaamse dagbladen, zoals Het Nieuwsblad, De Standaard of Het Laatste Nieuws, met een regionaal katern voor Kortrijk.
• Lokale televisie:
  • WTV met daarop de stadstelevisie Trefpunt Kortrijk
• Lokale radio's:
  • EXQI FM Kortrijk/Harelbeke, Radio Intercity, Radio Contact Kortrijk, Mega fm, Topradio Gemini
  • Radio 2 West-Vlaanderen zendt uit vanuit de studio's op het Conservatoriumplein in de binnenstad.

Leie te Kortrijk, met nieuwe kaaimuren

Leie in Kortrijk, 2007

De rivier Leie vormt een belangrijke as voor de binnenscheepvaart. Het Kanaal Bossuit-Kortrijk zorgt ter hoogte van de stad voor een verbinding met de Schelde.

Sedert het einde van de jaren zeventig van de 20e eeuw is er sprake van de uitdieping en de verbreding van de nieuwe Leie, de zogenaamde Leiewerken. Dit grootse stedenbouwkundige project moet de rivier bevaarbaar maken voor schepen tot 4400 ton en maar ook de oevers verfraaien en aantrekkelijke wijken aan het water creëren. De werken zijn begonnen in 1997 en hebben al veel vertragingen opgelopen, onder andere door saneringen. Momenteel zijn er vertragingen bij de bouw van nieuwe Budabrug, waardoor de exacte einddatum van de werken nog niet vastligt. Het project is een van de meest drastische veranderingen van de Kortrijkse binnenstad in het voorbije decennium. De stad krijgt er langsheen dit traject zeven nieuwe bruggen bij die minstens zeven meter boven het wateroppervlak moeten komen zodat grote containerschepen eronderdoor kunnen varen. Zes van deze bruggen zijn intussen al gebouwd (Dambrug, Groeningebrug, Ronde van Vlaanderenbrug, Collegebrug (eind 2008 opgeleverd), de nieuwe Gerechtshofbrug, ook wel de Noordbrug (eind 2010 opgeleverd) en de Budabrug (begin 2015 opgeleverd). De Reepbrug is momenteel in aanbestedingsfase. De kaaien langsheen de verbrede rivier worden opnieuw aangelegd, met bomen en een breed voetgangers- en fietspad. Daarnaast komen er drie nieuwe parken, waaronder 'Budabeach' aan de westelijke tip van het Buda-eiland.

Ook de oevers van de niet bevaarbare oude Leie worden aangepakt. Aan de Broeltorens worden de oevers verlaagd, zodat contact met het water terug mogelijk is, naar model van de Graslei in Gent.

De Collegebrug over Leie in wording (S-vormige brug voor fietsers en voetgangers).

Omdat Kortrijk op een knooppunt van enkele autosnelwegen en belangrijke gewestwegen ligt, is de stad goed bereikbaar vanuit diverse steden uit zowel Vlaanderen als Wallonië, maar ook Noord-Frankrijk.

De grote ring rond Kortrijk, de R8, vormt de centrale draaischijf die de stad verbindt met de autosnelwegen en tegelijk de binnenstad ontlast van doorgaand verkeer. De ring is in het zuiden niet volledig gesloten, hoewel de bedding reeds voorzien is, en sluit er een stuk aan op de E17, wat ervoor zorgt dat dit gedeelte van de snelweg iets drukker is, omdat het zowel voor doorgaand als lokaal verkeer gebruikt wordt. Opmerkelijk is een grote ei-vormige verkeerswisselaar, het Ei van Kortrijk, die de E17, de R8 en enkele andere gewestwegen verbindt.

De kleine ring, die rond het centrum van de stad loopt, is de R36. Rond de stad en tussen beide ringwegen ligt een radiaal systeem van invalswegen.

In en rond Kortrijk liggen volgende belangrijke nationale en internationale wegen:

• A14E17: richting Gent / Antwerpen en richting Rijsel (Lille) / Parijs
• A17E403: richting Brugge en richting Doornik (Tournai)
• A19: richting Ieper
• N8: richting Menen / Ieper / Veurne
• N8: richting Oudenaarde / Brussel
• N43: richting Harelbeke / Deinze / Gent
• N43: richting Moeskroen
• N50: richting Brugge
• N50: richting Doornik (Tournai) / Bergen (Mons)

Een groot deel van de Kortrijkse binnenstad is autovrij. De eerste autovrije straten waren de Korte Steenstraat en de Lange Steenstraat. Later zou het autovrij gedeelte nog sterk uitgebreid worden. Sinds de oprichting van het Stedelijk Parkeerbedrijf Kortrijk (Parko) wordt het stadsverkeer bovendien ook via een parkeerroute naar boven- en ondergrondse parkeergarages geleid. Om het grotendeels verkeersvrije centrum vlotter toegankelijk te maken, werd begin 2010 een nieuw parkeergeleidingssysteem met digitale infoborden geïnstalleerd langs de belangrijkste invalswegen. Dit moet de bestuurders in staat stellen om vanaf de rand van de stad vlot een van de verschillende boven- of ondergrondse parkeergarages te bereiken. Het systeem is bovendien ook in staat files te detecteren en via de informatie op de digitale borden de autobestuurders een alternatieve route aan te reiken.

Het station van Kortrijk rond het einde van de 19e eeuw.

Het station Kortrijk ligt in het centrum van de stad. Er zijn treinverbindingen met belangrijke Belgische steden en de Franse stad Rijsel. Het station is na dat van Brugge het belangrijkste NMBS-treinstation in West-Vlaanderen en staat met ongeveer 10.100 reizigers op een weekdag op de 14e plaats in België. In 2007 en 2008 werd een tweede stationshal gebouwd aan de achterzijde van het station en werd de westelijke voetgangerstunnel gerenoveerd. Dit gebeurde in het kader van het grensoverschrijdende hst-project 'Connect', deels gesubsidieerd door de EU. De onmiddellijke omgeving van het station werd hierbij eveneens opgeknapt.

Meer westwaarts bevindt zich het rangeerstation Kortrijk-Vorming, vroeger de "Congostatie" genoemd. De stations Kortrijk-West en Kortrijk-Weide werden in de tweede helft van de 20e eeuw gesloten. Ook heeft de Kortrijkse deelgemeente Bissegem een station. Station Bissegem bevindt zich langsheen de spoorlijn 69.

Dit zijn de huidige en voormalige (cursief) treinstations in de stad Kortrijk:

Tramlijn D met 2 tramstellen in de Kortrijkse Rijselsestraat op 24 mei 1956.

Vanaf 1893 werd in en rond Kortrijk een openbaar vervoersnetwerk aangelegd. Deze tramlijnen werden uitgebaat door de SA Intercommunale de Courtrai en verbonden de verschillende stadswijken in Kortrijk met de nabijgelegen dorpen en gemeenten. Op 25 mei 1963 werd de laatste elektrische tramlijn in Kortrijk verbust.

Op vandaag wordt het openbaar stadsvervoer in Kortrijk geëxploiteerd door Vlaamse Vervoermaatschappij De Lijn. Het bestaat uit een uitgebreid busnetwerk, onderverdeeld in stads-, voorstads- en streeklijnen.

De stads- en voorstadslijnen zijn:

Het hoofdbusstation Tolstraat van waaruit alle bussen in de stad en streek vertrekken, bevindt zich net naast het hoofdtreinstation. Naast een stadsbusnet, bestaande uit acht stadslijnen en zeven voorstadslijnen, komen en vertrekken er ook verschillende streekbuslijnen naar/uit Kortrijk, alle geëxploiteerd door de De Lijn. Sinds 1 december 2008 verzorgt de Waalse vervoersmaatschappij TEC een directe busverbinding tussen Kortrijk en Herseaux (Moeskroen).

De startbaan van de Internationale luchthaven Kortrijk-Wevelgem

Nabij Kortrijk, deels in Wevelgem en deels in deelgemeente Bissegem, bevindt zich de Internationale luchthaven Kortrijk-Wevelgem, een vliegveld waar vooral zaken- en sportverkeer de kroon spannen. De luchthaven beschikt over een 2 km lange verharde startbaan. Aan de startbaan grenst een bedrijvenzone die gereserveerd is voor specifieke luchthavenactiviteiten. De ondernemingen die zich in deze zone vestigen hebben rechtstreeks toegang tot de startbaan. De luchthaven wordt voornamelijk gebruikt als zakenluchthaven. De luchtvaartmaatschappijen Abelag en ASL hebben er een zetel. Verder zijn er ook vliegclubs en een vliegschool actief en is er ook het Flanders Aviation Society-luchtvaartmuseum.

In het centrum van Kortrijk bevindt zich een groot verkeersvrij winkel- en wandelgebied dat bestaat uit een aaneenschakeling van diverse straten en pleinen in de oude binnenstad. De belangrijkste winkelstraten zijn hierbij deze die twee aaneengesloten 'winkellussen' vormen en zo samen het verkeersvrij wandelcircuit uitmaken. Een eerste lus verbindt de Grote Mark via de Korte Steenstraat met de Lange Steenstraat om zo via de Doorniksestraat en het Schouwburgplein terug op de Grote Markt uit te komen. De tweede, omvangrijkere, winkellus loopt via de Lange Steenstraat, de Steenpoort, de Sint-Jansstraat, de Kleine Sint-Jansstraat, de Wijngaardstraat en de Lekkerbeetstraat. Langsheen dit traject liggen ook tal van pleintjes die ook tot het winkelwandelcircuit behoren, zoals de Veemarkt, de Vlasmarkt, het Vandaeleplein, het Sint-Maartenskerkhof, de Grote Kring, het Overbekeplein en andere. Midden in de grote winkellus ligt het winkelcentrum K in Kortrijk. Andere winkelstraten in de binnenstad zijn de Rijselsestraat, de Onze-Lieve-Vrouwestraat, de Leiestraat en de Budastraat. Net buiten de binnenstad bevindt zich de Doorniksewijk, waar heel wat detailhandel gevestigd is.

Buiten de binnenstad vormen het winkelcentrum Ring Shopping Kortrijk Noord, de steenweg langsheen de luchthaven Kortrijk-Wevelgem, de Gentse- en Brugsesteenweg, het Handelscentrum Pottelberg, alsook het stadsdeel Hoog-Kortrijk, belangrijke winkelzones, vaak met grotere lijnbaanwinkels zoals Décathlon en Carrefour.

• Kortrijk was de eerste stad in België die een autovrije winkelstraat aanlegde (in 1962): de Korte Steenstraat. Later werden ook nabijgelegen straten, zoals de Lange Steenstraat en de Wijngaardstraat, autovrij gemaakt.
• Overdekte winkelcentra: Ring Shopping Kortrijk Noord en het nieuwe woon- en winkelcentrum K in Kortrijk.
• Om het winkelaanbod in de binnenstad verder te versterken, besloot het Stadsontwikkelingsbedrijf (SOK) tot de bouw van een groot winkelcomplex in het centrum van de stad tussen de voornaamste winkelassen. Nadat begin augustus 2007 de sloopwerken van oude, vaak leegstaande panden (waaronder de school Onze-Lieve-Vrouwe van Bijstand) tussen de Veemarkt, Wijngaardstraat en de Lange Steenstraat begonnen, werd in het najaar van 2007 begonnen met de bouw van een groots shoppingcenter dat de naam "K in Kortrijk" draagt. Vele grote ketens (waaronder Saturn, H&M, Zara, Bart Smit en Massimo Dutti) tekenden vrij snel voor een plaats in het winkelcomplex. Dit project, dat de grootste privé-investering ooit is in de Kortrijkse binnenstad, wordt beheerd door investeringmaatschappij Foruminvest. In het voorjaar van 2009 werd gestart met de overkoepeling van het winkelcomplex, met een stalen koepel van 110 bij 30 meter. Het winkelcentrum opende zijn deuren op 11 maart 2010.
• Om het winkelcentrum en de binnenstad toegankelijker te maken voor de auto, werd begin 2010 tevens een nieuw parkeergeleidingssysteem met digitale infoborden geïnstalleerd langs de belangrijkste invalswegen, om zo vanaf de rand van de stad vlot een van de verschillende boven- of ondergrondse parkeergarages te kunnen bereiken.

Burgemeester is Vincent Van Quickenborne (Team Burgemeester). Hij leidt een coalitie bestaande uit Team Burgemeester (een lokale lijst van Open Vld), N-VA en sp.a. Samen hebben ze 25 op 41 zetels.

Burgemeester was Vincent Van Quickenborne (Open Vld). Hij leidde een coalitie bestaande uit Open Vld, N-VA en sp.a. Samen waren deze in de loop van de legislatuur teruggevallen tot 20 op 41 zetels.

De gemeenteraad van Kortrijk telt 41 zetels. Aan het begin van de legislatuur telde de coalitie van Open Vld, sp.a en N-VA samen 25 zetels op 41. De zittingen van de Kortrijkse gemeenteraad gaan doorgaans door op de tweede maandag van de maand om 19 u. in het historisch stadhuis op de Grote Markt.

De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde meerderheid staan vet en met een achtergrondkleur afgedrukt
(*)1994: ANDERS (0,38%), SRD (0,26%) / 2000: ANDERS (0,4%), D.U. (0,13%) / 2012: Onafhankelijke-K