Dubbeldekker Zonering

DD-AR voor verbouwing tot DDZ

Verbouw bij NedTrain Haarlem

Deze dubbeldekstreinen bestaan uit gemoderniseerde stoptreinrijtuigen type DD-AR en motorrijtuigen mDDM, die vanaf 2011 in revisie zijn gegaan. Van deze gelegenheid is tevens gebruikgemaakt om de indeling ingrijpend te wijzigen en het concept "Dubbeldekker Zonering" toe te passen. De bovenverdieping is ingericht voor lezende en werkende reizigers en heeft tevens gedeeltelijk stiltecompartimenten. De stoelen staan voornamelijk in coachopstelling. De benedenverdieping richt zich op de overige individuele reizigers en op samenreizende groepen. Er zijn hier meer stoelen in vis-à-vis opstelling en per reizigerscompartiment is er een L-vormige "loungebank" geplaatst.

In de rijtuigen verdwenen de zogenaamde "knuffelhoekjes" (open hokjes op de benedenverdieping, naast het gangpad tussen het ondercompartiment en het trapje omhoog naar het balkon). Deze ruimtes zijn bij het reizigerscompartiment getrokken. Verder is ieder rijtuig voorzien van wifi en van cameratoezicht op de balkons. Van de twee toiletten in een vierwagentreinstel is er één toegankelijk voor mindervaliden. Beide toiletten zijn voorzien van een gesloten toiletsysteem en een op het balkon geplaatste bioreactor, die onder normale omstandigheden maar eens in de drie maanden geleegd behoeft te worden. De toiletten hebben ook een eigen omroepsysteem om de reiziger te laten weten of het toilet vrij is of bezet. Interieurdetails zijn de op de glazen pendeldeuren geplaatste bronzen deurgrepen en de plafondverlichting.

Bij het motorrijtuig (mBk) en het stuurstandrijtuig (ABvk) zijn de drie afzonderlijke frontruiten van de cabines vervangen door één grote frontruit. Achter deze ruit zijn de oorspronkelijke raamstijlen wel gebleven. Hierdoor is de "kooiconstructie" van de cabine ongewijzigd gebleven. Op de frontruit zijn twee elektrische ruitenwissers en een bijbehorende sproei-installatie geplaatst. De zijramen in de beide cabines zijn dichtgemaakt.

De zijkanten van de trein tonen de van het VIRM bekende blauwe banen op een gele ondergrond en volgen de niveaus van de compartimenten: bij de meeste rijtuigen hoog en laag, maar met een (iets lager) hoog niveau bij het motorrijtuig, en met een tussenniveau aan de uiteinden van elk rijtuig. Het ontbreken van de lage blauwe baan bij de mBk is het opvallendste verschil met de belijning van het VIRM.

De voormalige DDAR-treinstammen, waarbij de rijtuigen regelmatig uitgewisseld werden, worden voortaan beschouwd als treinstellen waarvan de samenstelling onder normale omstandigheden niet zal worden gewijzigd. In totaal 240 rijtuigen, waaronder alle 50 motorrijtuigen, werden gemoderniseerd om te dienen als rijtuigen in de NID-treinstellen. Hiermee worden 50 treinstellen (30 vierwagen- en 20 zeswagentreinstellen) gevormd. DDZ is voorzien van OBIS, het reizigersinformatiesysteem dat ook in de overige intercitytreinen van NS is ingebouwd.

Indienststelling was voorzien voor 11 december 2011 toen de dienstregeling 2012 inging, maar rond dat moment begonnen pas de proef- en instructieritten. Op 13 februari 2012 werd het eerste treinstel aan de pers gepresenteerd.[2][3][4] Vanaf 12 maart 2012 bestond er een omloop voor twee treinstellen op de verbinding Den Haag Centraal – Schiphol – Amsterdam Centraal. De dienstuitvoering werd geleidelijk uitgebreid, maar was in de herfst van 2012 nog niet vrij van storingen. Vooral de airconditioning vertoonde zoveel defecten, dat de stellen op warme dagen niet konden worden ingezet. Naarmate er meer DDZ-treinstellen werden afgeleverd, gingen zij in meer treinseries rijden. Op 21 december 2013 is het eerste zesdelige treinstel in dienst gekomen. Het heeft sindsdien in de intercity-series 1900 Den Haag – Venlo en 4500 Enkhuizen – Amsterdam Centraal gereden.

Sinds de invoering van de dienstregeling 2013 reden de treinen een deel van de intercitydiensten van Den Haag Centraal en Dordrecht via Haarlem naar Amsterdam Centraal. Omdat de voortgaande aflevering van DDZ bijdroeg aan een groeiend overschot aan intercitymaterieel terwijl er voorlopig meer behoefte was aan stoptreinmaterieel, werden de treinstellen sinds februari 2013 ook ingezet in sprinterdiensten. In de loop van de dienstregeling 2014 werd de NID in de meeste sprinterdiensten gefaseerd vervangen door SLT, SGMm en het inmiddels buiten dienst zijnde Plan V.

In april 2020 is de NS begonnen met een aanbestedingsprocedure om te komen tot een vervanger van de DDZ in 2027, omdat deze dan tegen het einde van de levensduur loopt. Deze vervanger moet gaan bestaan uit een combinatie van enkel- en dubbeldeksrijtuigen voor een optimale toegankelijkheid en moet geschikt zijn voor snelheden tot 160 km/uur.[5]

• Op 8 en 9 september 2012 werden op de Hanzelijn enige proefritten gereden met een tijdelijk samengesteld DDZ-zeswagentreinstel.
• Op 23 november 2012[6] brak door een losgetrilde borgpen[7] tijdens de rit de verbinding tussen twee rijtuigen van DDZ-treinstel 7536 nabij station Sassenheim. Beide delen van de trein remden af dankzij het zelfwerkende, doorgaande remsysteem. Naar aanleiding van dit incident werden de elf afgeleverde treinstellen van dit type in opdracht van de Inspectie Leefomgeving en Transport gecontroleerd en in orde bevonden.
• Op 21 december 2013 werd het zeswagentreinstel 7625 in dienst gesteld.
• Op 2 juni 2014 ontkoppelden treinstel 7523 en 7519 tijdens de rit op de Moerdijkbrug. Dit euvel deed zich ook voor de renovatie af en toe voor bij DD-AR.

• 
  Interieur 2e klas mBk
• 
  Interieur 2e klas beneden met loungebank
• 
  Interieur 2e klas boven
• 
  Interieur 2e klas motorrijtuig
• 
  Interieur 2e klas beneden
• 
  Interieur 1e klas beneden
• 
  Interieur 1e klas beneden met loungebank
• 
  Interieur 1e klasse beneden
• 
  Interieur 1e klas klapzitting
• 
  Interieur balkon
• 
  Interieur balkon
• 
  De cabine van een Nieuwe Intercity Dubbeldekker

Zie de categorie Nieuwe Intercity Dubbeldekker van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.