Stadler GTW

De Stadler GTW (voluit Gelenktriebwagen) is een type van elektrische en dieselelektrische treinstellen van de Zwitserse fabriek Stadler Rail AG, bestemd voor het regionaal personenvervoer en opgebouwd volgens een modulair concept.

GelenkTriebWagen
Stadler GTW op de Rheinbrücke bij Rheinfall, Schaffhausen (CH)
Aantalzie tekst
FabrikantStadler Rail: vestigingen Bussnang en Siedlce (Polen)
In dienstsinds 1996
Portaal    Verkeer & Vervoer

In Nederland is er een aantal versies van de GTW in gebruik: de Spurt en Limburgse GTW (voormalige Velios van Veolia) van Arriva, de R-net van Qbuzz, de Breng GTW van Hermes, Breng en werden gebruikt: de Connexxion GTW van Connexxion (Valleilijn).

Geschiedenis

Het treinstel werd aan het eind van de 20e eeuw door Stadler ontworpen en ontwikkeld. De treinen voor Deutsche Bahn (DB) en Hessische Landesbahn (HLB) werden in licentie bij Bombardier Werk Bautzen en voor de Organismos Sidirodromon Ellados (OSE) bij Hellenic Shipyards gebouwd. Van de treinen voor Sistemi Territoriali (ST) worden de draaistellen door AnsaldoBreda vervaardigd.

Op 12 februari 2013 werd in Stadler-Inbetriebsetzungszentrum te Erlen de 100ste GTW aan Thurbo afgeleverd. In 1996 bouwde Stadler Rail de eerste dieselelektrisch aangedreven GTW treinstellen voor de voormalige Mittelthurgaubahn (MThB). Twee jaar later volgden tien elektrisch aangedreven GTW treinstellen.[1]

Constructie en techniek

Het treinstel is opgebouwd uit een aluminium frame met een frontdeel van GVK. De modulair opgebouwde treinen bestaan uit een aandrijfmodule met aan beide zijden een stuurstandrijtuig. Er kunnen naar wens extra rijtuigen tussen geplaatst worden. Een GTW is "zwevend geleed": ieder rijtuig heeft aan één uiteinde een draaistel en hangt aan het andere uiteinde aan de aandrijfmodule of aan het volgende rijtuig.

Het treinstel heeft een lagevloerdeel. Deze treinstellen kunnen tot vier stuks gecombineerd in treinschakeling rijden. Zij zijn uitgerust met luchtvering.

Inzet

De treinen zijn ingezet in de volgende landen bij verschillende spoorwegondernemingen:

Nederland
Inzetgebied Afbeelding Vervoerder In dienst gesteld Aantal Aantal rijtuigen Aandrijving
Groningen / Friesland (Spurt)
  • Groningen – Bad Nieuweschans – Leer (Ostfriesland)
  • Leeuwarden – Groningen
  • Leeuwarden – Harlingen Haven
  • Leeuwarden – Stavoren
  • Groningen – Roodeschool (– Eemshaven)
  • Groningen – Delfzijl
  • Groningen – Veendam
 Arriva 2006-2007
2009-2010		 43
8		 2 en 3 Dieselelektrisch
Achterhoek – Rivierenland (Spurt)
  • Tiel – Arnhem
  • Arnhem – Winterswijk
  • Winterswijk – Zutphen
  • Zutphen – Apeldoorn
 Arriva 2012 24 2 en 3 Dieselelektrisch
Limburg (Velios/Limburgse GTW)
  • RS11: Nijmegen – Venlo – Roermond
  • RS15: Sittard – Heerlen – Kerkrade Centrum
 Veolia (2007-2016)
Arriva (2016-heden)		 2007-2009 16 (D)
8 (E)		 2 en 3 Dieselelektrisch (16)
Gelijkstroom / Bovenleiding (8)
Arnhem Nijmegen (Breng GTW)
  • Arnhem – Doetinchem
 Breng 2012 9 3 Dieselelektrisch
MerwedeLingelijn (Spurt/R-net)
  • Geldermalsen – Dordrecht
 Arriva (2008-2018)
Qbuzz (2018-heden)		 2008
2011		 7
3		 2 en 3 Gelijkstroom / Bovenleiding
Valleilijn (Connexxion GTW)
  • Amersfoort – Ede-Wageningen

(Sinds 12 december 2016 is de enige Connexxion GTW verhuisd van de Valleilijn naar de Vechtdallijnen en eigendom van Arriva)

 Connexxion 2013 1 3 Gelijkstroom / Bovenleiding
Vechtdallijnen (Spurt) + (Connexxion GTW)
  • Zwolle – Emmen

(Sinds 12 december 2016 is de enige Connexxion GTW verhuisd van de Valleilijn naar de Vechtdallijnen en eigendom van Arriva)

 Arriva 2012
2016 (2013)		 14
1		 2 en 3 Gelijkstroom / Bovenleiding

Duitsland
Serie Afbeelding Vervoerder In dienst gesteld Aantal Aantal rijtuigen Aandrijving
Baureihe 646.0 DB Regio 2000-2002 30 2 Dieselelektrisch
Baureihe 646.1 Usedomer Bäderbahn (UBB) 2000-2002 14 + 9 = 23 2 Dieselelektrisch
Baureihe 646.2 Kurhessenbahn, DB Regio 2003 9 2 Dieselelektrisch
Baureihe 646.2 Dreieichbahn, DB Regio 2003 4 2 Dieselelektrisch
VT 100 Hessische Landesbahn (HLB) 1999-2001 30 2 Dieselelektrisch
VT 646 Ostdeutsche Eisenbahn (ODEG) 2011 6 2 Dieselelektrisch

Frankrijk
Serie Afbeelding Vervoerder In dienst gesteld Aantal Aantal rijtuigen Aandrijving
Z 150 Ligne de Cerdagne 2004 2 2 Gelijkstroom / Stroomrail
Z 00 Panoramique des Dômes (Puy de Dôme) 2012 4 2 Gelijkstroom / Bovenleiding

Griekenland
Serie Afbeelding Vervoerder In dienst gesteld Aantal Aantal rijtuigen Aandrijving
560 Organismos Sidirodromon Ellados (OSE) 2003 17 2 Dieselelektrisch
4501 Organismos Sidirodromon Ellados (OSE) 2004 12 2 Dieselelektrisch
3107 Organismos Sidirodromon Ellados (OSE) 2007 4 3 Dieselelektrisch

Italië
Serie Afbeelding Vervoerder In dienst gesteld Aantal Aantal rijtuigen Aandrijving
ATR 200 Ferrovie del Sud-Est (FSE),
ex Mittelthurgaubahn (MThB)		 1996 3 2 Dieselelektrisch
ATR 100 Societá Automobilistica Dolomiti (SAD) 2005 12 (11) 2 Dieselelektrisch
ATR 110
ATR 120		 Sistemi Territoriali (ST) 2007, 2009 2
2		 2 en 4 Dieselelektrisch
ATR 110 Ferrovie Udine Cividale srl (FUC) 2006 2 2 Dieselelektrisch
ATR 115 Ferrovie Nord Milano Spa (FNM Group) 2011 8 2 Dieselelektrisch
ATR 125 Trenord 2011 11 4 Dieselelektrisch

Oostenrijk
Serie Afbeelding Vervoerder In dienst gesteld Aantal Aantal rijtuigen Aandrijving
ET 22 Linzer Lokalbahn (LILO),
Stern & Hafferl Verkehrsgesellschaft (StH)		 2000 14 2 Gelijkstroom-Wisselstroom / Bovenleiding
serie 4062 Steiermärkische Landesbahnen (StLB) 2010 3 2 Wisselstroom / Bovenleiding
serie 5062 Steiermärkische Landesbahnen (StLB) 2010 3 2 Dieselelektrisch
serie 5063 Graz-Köflacher Bahn und Busbetrieb (GKB) 2010 13 3 Dieselelektrisch

Spanje
Serie Afbeelding Vervoerder In dienst gesteld Aantal Aantal rijtuigen Aandrijving
FGC AM 1 Ferrocarrils de la Generalitat de Catalunya (FGC) 2003 5 2 Gelijkstroom / Bovenleiding
FGC A 10 Ferrocarrils de la Generalitat de Catalunya (FGC) 2003 2 2 Gelijkstroom / Bovenleiding
FGC serie 331 Ferrocarrils de la Generalitat de Catalunya (FGC) 2016 2 2 Dieselelektrisch
(Breedspoor)

Slowakije
Serie Afbeelding Vervoerder In dienst gesteld Aantal Aantal rijtuigen Aandrijving
ZSSK 840 Železničná spoločnosť Slovensko (ZSSK) 2003 6 2 Dieselelektrisch
ZSSK 425.95 Železničná spoločnosť Slovensko (ZSSK) 2001 15 2 Gelijkstroom / Bovenleiding

Verenigde Staten
Serie Afbeelding Vervoerder In dienst gesteld Aantal Aantal rijtuigen Aandrijving
NJ DMU 2/6 New Jersey Transit (NJT) 2004 20 2 Dieselelektrisch
CMR DMU 2/6 Capital Metropolitan Transportation Authority,
Austin, Texas, USA		 2008 8 2 Dieselelektrisch
A-train DMU 2/6 Denton County Transportation Authority (DCTA),
Texas, USA		 2010
2011-2012[2]		 11
6		 2 Dieselelektrisch
BART DMU 2/6 Bay Area Rapid Transit,
San Francisco Bay Area, Californië, USA		 2014 8 2 Dieselelektrisch

Zwitserland
Serie Afbeelding Vervoerder In dienst gesteld Aantal Aantal rijtuigen Aandrijving
Bm 596 MThB,
sinds 2007: FSE		 1996 3 2 Dieselelektrisch
RABe 526.2 BLS,
sinds 2013: SBB,
sinds 2018: Thurbo		 2004 7 + 6 = 13 3 Wisselstroom / Bovenleiding
RABe 526.6 Thurbo ex MThB 1998 10 2 Wisselstroom / Bovenleiding
RABe 526.7 Thurbo 2003 41 2 Wisselstroom / Bovenleiding
RABe 526.7 Thurbo 2004
2005
2012/2013		 29
10
12		 3 Wisselstroom / Bovenleiding
RABe 520 SBB 2002 17 3 Wisselstroom / Bovenleiding
Be 2/6 BTI 1997-2007 9 2 Gelijkstroom / Bovenleiding
Be 2/6 CEV (Goldepass) 1997 4 in 2017 verkocht
3× naar BTI
1× naar MIB)		 2 Gelijkstroom / Bovenleiding
Be 2/6 YSteC 2001 2 2 Wisselstroom / Bovenleiding
ABe 2/6 CJ 2001 4 2 Gelijkstroom / Bovenleiding
ABeh 2/6 (7501-7508)
(SURF)		 MVR 2015 4 2 Gelijkstroom / Bovenleiding
Beh 2/6 (541-547)
(SURF)		 TPC voor AOMC 2015 7 2 Gelijkstroom / Bovenleiding

Literatuur
  • Spoorwegen; diverse jaargangen. Gerrit Nieuwenhuis, Richard Latten. Uitgeverij de Alk BV, Alkmaar.
  • Theo Stolz: Triebfahrzeuge der Schweiz. Minirex AG, Luzern, 2007, ISBN 3-907014-31-6.

Zie ook
Zie de categorie Stadler GTW van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.