tuig

Het tuig van een yawl - met de bezaanmast achter het roer.

Nederlands
Uitspraak
  • Geluid:  tuig    (hulp, bestand)
  • IPA: /tœy̯x/
Woordafbreking
  • tuig
Woordherkomst en -opbouw
  • In de betekenis van ‘toestel, gerei’ voor het eerst aangetroffen in 1500 [1] [2]
enkelvoud meervoud
naamwoord tuig tuigen
verkleinwoord tuigje tuigjes

Zelfstandig naamwoord

tuig o

  1. ding, voorwerp
    • Pas op anders gaat dat hele tuig in de fik. 
  2. (techniek) machine of gebruiksklare constructie, die is ingericht om een activiteit of bezigheid te verrichten of eenvoudiger te maken: rijden, spelen, varen enz.
    • Als het tuig eenmaal in de ruimte is, begint de gewichtsloosheid een rol te spelen. 
  2. plebs, lieden van laag allooi
    • Rondom Albert hield iedereen even de adem in. Toen barstte het geschreeuw los. De smeerlappen. Die moffen zijn nog geen steek veranderd, wat een smerig tuig! Barbaren, enz. En dan ook nog een jonge en een oude man! [3] 
    • Ik laat me door dat tuig niet in de wielen rijden. 
  2. harnas, verzameling riemen waarmee een persoon of dier in bedwang gehouden kan worden
    • Met dit tuigje kunnen we tenminste verhinderen dat onze peuter uit zijn kinderstoel valt. 
  2. (scheepvaart) de verzamelnaam voor alle zeilen, staand (vast) en lopend (beweegbaar) want, het touwwerk en de rondhouten die nodig zijn om een schip voort te bewegen en om een schip te laten ankeren
    • De klippers waren snelle schepen met een imposant tuig. 
  2. vistuig
Antoniemen
  • [5] scheepsromp
Hyponiemen
    1. ding, voorwerp
  • akkertuig
  • ankertuig
  • arrentuig
  • beltuig
  • kaatstuig
  • karrentuig
  • kistentuig
  • standaardtuig
  • strandtuig
  • talietuig
    2. Soorten -tuig
    3. plebs, lieden van laag allooi
  • boeventuig, inbrekerstuig, krakerstuig, kunsttuig, lorrentuig, straattuig, straftuig, vleermuistuig
Hyponiemen
    5. Soorten scheepstuig
  • barktuig
  • bermudatuig
  • bezaanstuig
  • boeiertuig
  • bovenbramtuig
  • loggertuig
  • ondertuig
  • puntertuig
  • scheepstuig
  • schoenertuig
  • sloeptuig
  • spriettuig
  • stormtuig
  • tjottertuig
  • torentuig
  • yawltuig
  • zeiltuig
Hyponiemen
    6. Soorten vistuig
  • aaltuig, baarstuig, barbeeltuig, brasemtuig, karpertuig, makreeltuig, snoekbaarstuig, snoektuig, voorntuig, zeelttuig
Afgeleide begrippen
  • [3] tuigdorp, tuighuis
    4. Soorten harnas
  • bokkentuig, borsttuig, dresseertuig, foltertuig, gareeltuig, geseltuig, kruistuig, ottertuig, paardentuig, springtuig, zadeltuig
Afgeleide begrippen
  • [4] tuigleer, tuigpaard
Afgeleide begrippen
Verwante begrippen
Vertalingen
    1.   
    2. machine of constructie   
    3. uitschot   
    4. harnas   
    5. scheepstoerusting   

Werkwoord
vervoeging van
tuigen

tuig

  1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van tuigen
    • Ik tuig. 
  2. gebiedende wijs van tuigen
    • Tuig! 
  3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van tuigen
    • Tuig je? 

Gangbaarheid
  • Het woord tuig staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
100 %van de Nederlanders;
99 %van de Vlamingen.

Meer informatie

Verwijzingen
  1. "tuig" in: Sijs, N. van der Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen. 2e druk (2002) Veen, Amsterdam / Antwerpen; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
  2. tuig op website: Etymologiebank.nl
  3. Lemaitre, Pierre "Tot ziens daarboven" 2014 ISBN 9789401601931 pagina 14

Iers
Uitspraak
  • IPA: /tɨg/
    met lenitie: thuig
  • IPA: /hɪg/
    met eclipsis: dtuig
  • IPA: /dɨg/

Werkwoord

tuig

  1. verstaan, begrijpen
  1. «An dtuigan tu? - Ní thuigim.»
    Begrijp je? - Nee.
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.