Nederlandse kabinetten van 1848 t/m WO II

In 1848 wordt een onder leiding van de liberaal Thorbecke ontworpen grondwetswijziging aangenomen die de macht van de koning drastisch terugdringt. Vanaf dat moment ligt de regeringsverantwoordelijkheid bij de ministers.

Het liberale kabinet-Cort van der Linden, vanuit de oppositie gesteund door de sociaaldemocraten, voert in 1917 het algemeen mannenkiesrecht en de stemplicht in, en verandert het tot dan bestaande districtenstelsel in een stelsel van evenredige vertegenwoordiging. In 1919 wordt het algemeen vrouwenkiesrecht ingevoerd. Vanaf dan is er sprake van een volledige vertegenwoordigende democratie: de leden van de Staten-Generaal worden verkozen door en vertegenwoordigen het gehele Nederlandse volk.

Op 10 mei 1940 wordt Nederland binnengevallen door nazi-Duitsland. Op 13 mei vertrekt koningin Wilhelmina op uitdrukkelijk verzoek van het kabinet-De Geer vanuit Den Haag naar Zeeland, en als dat niet mogelijk blijkt naar Londen. De ministers volgen haar even later. Na het bombardement op Rotterdam besluit het Nederlandse leger op 15 mei te capituleren. Vanuit Londen worden de overige Koninkrijksdelen (Nederlands-Indië, Suriname en het Gebiedsdeel Curaçao) bestuurd, het verzet in Nederland gesteund, en later de terugkeer en wederopbouw voorbereid. De Geer moet op aandrang van koningin Wilhelmina al na enkele maanden het veld ruimen vanwege zijn defaitistische houding: hij is bereid de Duitse overmacht te erkennen en wil vredesonderhandelingen met de bezetter beginnen. Hij wordt vervangen door de strijdbare minister van Justitie Pieter Gerbrandy.

• Nederlandse regering voor 1848
• Nederlandse kabinetten sinds de Tweede Wereldoorlog
• Politieke partijen in Nederland

Kabinetten in het Koninkrijk der Nederlanden
Raad van ministers van het Koninkrijk der Nederlanden Nederland (1848-1945) & (1945-heden) · Aruba (1986-heden) · Curaçao (2010-heden) · Sint Maarten (2010-heden) Voormalige landen in het Koninkrijk: Nederlandse Antillen (1949-2010) · Suriname (1949-1975)