Beleg van Haarlem (1572-1573)

Kenau Simonsdochter Hasselaer met haar vrouwenleger

Een onbekend persoon hield tijdens het beleg van Haarlem het aantal afgevuurde kanonskogels bij

Voor het beleg verhinderden oplettende bestuurders dat de onbewaakte stadspoorten van binnenuit werden geopend.

Rond 10 december begonnen de gevechten tussen de Spaanse troepen en een in de stad gelegerd garnizoen van 3000 prinsgezinde soldaten, onder leiding van kapitein Wigbolt Ripperda. Een week later begonnen de Spanjaarden de muren aan de noordkant te beschieten en op 19 december bestormden ze de stadsmuur. Tijdens het beleg van Haarlem werden volgens een ooggetuige 10.402 kanonskogels afgevuurd. De bestorming mislukte, waarna het beleg begon. De winter van 1573 was streng, wat het gemakkelijk maakte om vanaf het Haarlemmermeer over het ijs de stad via ondergelopen weilanden te bevoorraden.

Bij het aanbreken van de lente werd de situatie slechter. Bovendien bedreigden schepen uit het aan de Spaanse heersers trouw gebleven Amsterdam na het doorsteken van een dijk de stad vanaf het water. Een poging van de watergeuzen om Haarlem te ontzetten mislukte: tijdens de Slag op het Haarlemmermeer bleek de Spaanse vloot te sterk voor de geuzen onder leiding van admiraal Marinus Brandt.

Een legendarische figuur uit de tijd van het beleg is Kenau Simonsdochter Hasselaer, die volgens ooggetuigenverslagen niet alleen met haar houthandel de bouw van een galei mogelijk maakte, maar zelf meevocht tegen de Spanjaarden.

Executies door de Spanjaarden na de val van Haarlem

Met de vangst van een Haarlemse deserteur, vernam Don Fadrique het nieuws van de schaarste en hongersnood in de stad. Op 8 juli, na een mislukte poging om de ongeveer 25.000 mensen in de stad van voedsel te voorzien, zag de stad zich genoodzaakt te capituleren. Tegen betaling van 250.000[1] gulden voorkwam zij plunderingen en het doden van haar inwoners. Na de overgave werden ca. 2000 soldaten en aanhangers van Oranje, die de stad hadden verdedigd, vermoord. Nadat de beulen hun hakbijlen niet meer konden optillen, werden de gevangenen ruggelings aan elkaar gebonden en in het Spaarne verdronken. De wreedheid en barbarij van beide partijen blijkt uit acties zoals een afgehakt hoofd naar de verdedigers te gooien, waarop de verdedigers weer reageerden door elf gevangenen (die trouw aan de Spaanse kroon hadden gezworen), naar de aanvallers terug te gooien met de opmerking: Haarlem betaalt Alva niet om de oorlog te betalen.

Zie de categorie Beleg van Haarlem van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.