Ellen Johnson Sirleaf

Ellen Johnson werd geboren in Monrovia, de hoofdstad van Liberia in een familie van Americo-Liberians (voormalige Afrikaanse slaven uit Amerika, die bij terugkomst in Liberia zelf de lokale mensen tot slaven maakten). Echter ontkent Ellen Johnson Sirleaf dat zij tot de elite behoorde: ‘Als zo’n klasse zou bestaan, is hij de laatste jaren vervaagd door huwelijken en sociale integratie'.[1]

Haar etnische achtergrond is ½ Gola van de kant van haar vader en ¼ Duits (grootvader) en ¼ Kru (grootmoeder) van moederskant.[2]

Van 1948 tot 1955 studeerde Ellen Johnson boekhoudkunde en economie in het College of West Africa in Monrovia. Ze trouwde op haar 17e met James Sirleaf en reisde naar de Verenigde Staten in 1961 waar ze haar diploma haalde aan de Universiteit van Colorado. Van 1969 tot 1971 studeerde ze verder aan Harvard, waar ze haar masterdiploma Public Administration behaalde. Toen keerde ze terug naar Liberia en begon met werken voor William Tolberts overheid.[3]

Sirleaf was assistent minister van financiën (1972-73) onder het bewind van William Tolbert en minister van financiën (1980-85) tijdens Samuel Does militaire regime. Ze had aanvaringen met beide staatshoofden: tijdens Does bewind belandde ze tweemaal in de gevangenis en ontsnapte ze maar net aan de doodstraf. Tijdens de nationale verkiezingen van 1985 bekritiseerde ze openlijk de regering en werd veroordeeld tot tien jaar gevangenisstraf. Na korte tijd werd ze vrijgelaten en vluchtte ze naar Kenia. De volgende 12 jaar leefde en werkte ze in Kenia en de Verenigde Staten waar ze een invloedrijke econoom werd bij de Wereldbank, Citibank en andere financiële instituties. Van 1992 tot 1997 was ze directeur van het departement "Afrika" voor het VN-Ontwikkelingsprogramma.[2]

Tijdens haar ballingschap was Liberia verwikkeld in een constante burgeroorlog. President Samuel Doe werd vermoord en verschillende rebellengroepen vochten voor controle over het land. De belangrijkste werd geleid door Charles Taylor. In het begin steunde Sirleaf Taylors rebellengroep door hem te helpen fondsen te werven.[3] Later, echter, keerde ze zich tegen hem. In 1996, maakten Afrikaanse vredesmilitairen een einde aan de oorlog en Sirleaf keerde terug naar Liberia om campagne te voeren tegen Taylor voor de presidentsverkiezingen. Ze eindigde als tweede en moest wederom in ballingschap gaan toen ze werd aangeklaagd voor verraad.

In 1999 was Liberia weer verwikkeld in een burgeroorlog en waren er aantijgingen dat Taylor zich inliet met wapenhandel en dat hij betrokken was bij de oorlog in buurland Sierra Leone. Hij werd aangeklaagd voor oorlogsmisdaden door de Verenigde Naties en in 2003 bezweek hij onder de druk en vluchtte naar Nigeria.[4] Hierna keerde Sirleaf terug om de ‘Commission on Good Governance’ te leiden, dat de voorbereidingen voor democratische verkiezingen in de gaten hield.[1]

In 2005 stelde ze zich weer verkiesbaar als president met als belangrijkste campagnepunten: het eindigen van conflict en corruptie, eenheid creëren en het herstellen van de infrastructuur. Haar rivaal was de bekende ex-voetballer George Weah van wie ze met 59% van de stemmen won. Op 23 november 2005 werd bekendgemaakt dat ze de verkiezingen had gewonnen en ze werd op 16 januari geïnaugureerd als president van Liberia en Afrika’s eerste vrouwelijke staatshoofd.[3]

Sirleafs uitdagingen waren immens. Liberia's publieke voorzieningen waren minimaal, de wegen, scholen en medische voorzieningen functioneerden nauwelijks en er was veel wantrouwen onder de bevolking als gevolg van de burgeroorlogen. Ellen Johnson Sirleaf investeerde veel in onderwijs, onder andere omdat ze het als een manier zag om normen en waarden over te brengen. Op de vraag of er nog oorlog zou zijn als alle wereldleiders vrouwen waren, zei ze: 'Nee, het zou een betere, veiligere en meer productieve wereld zijn. Een vrouw zou een extra dimensie aan die taak geven, namelijk een gevoeligheid voor de mensheid. Dat komt vanwege het moeder zijn.'[5] In maart 2012 werd Ellen Johnson Sirleaf door een journaliste van The Guardian aangesproken op haar weigering de strafbaarheid van homoseksuele handelingen op te heffen. Actieve homoseksuelen kunnen in Liberia met één jaar gevangenisstraf worden bestraft, maar volgens Sirleaf is de wet niet recent toegepast. Dat in Liberia homoseksuelen vervolgd kunnen worden is volgens de Nobelprijswinnares een traditionele opvatting die het verdient om in stand te worden gehouden.

Na een presidentschap van 12 jaar werd ze in januari 2018 opgevolgd door George Weah.

1988: Four Freedoms Award voor de vrijheid van meningsuiting. In 2012 ontving ze een eredoctoraat van de Universiteit van Tilburg.

Ellen Johnson Sirleaf: This child will be great, Memoir of a remarkable life by Africa's first woman president. New York, NY : Harper, 2009. ISBN 9780061353475