VN-vredesmacht

De vredesmacht werd in 1948 opgericht, toen soldaten van de Verenigde Naties in het Midden-Oosten werden gelegerd om toezicht te houden op een overeenkomst tussen Israël en zijn buurlanden. Tijdens de Suezcrisis van 1956 kwam de Canadese diplomaat Lester Bowles Pearson met het idee dat de Verenigde Naties troepen zouden sturen om er zeker van te zijn dat alle partijen zich zouden houden aan het staakt-het-vuren dat in 1957 werd ingesteld. Aanvankelijk wilde hij alleen Canadese soldaten sturen, maar dit plan werd met argwaan ontvangen. De uiteindelijke legermacht die werd gestuurd bestond uit soldaten van meerdere VN-landen.

Missies van de VN-vredesmacht wereldwijd. Donkerblauw: lopend. Lichtblauw: beëindigd

Initiatieven voor vredesoperaties door de VN-vredesmacht verschillen van kleine, diplomatieke of politieke delegaties tot grote mobilisaties van vredestroepen. In totaal zijn er 69 missies van de vredesmacht geweest. 130 landen hebben in deze periode vredestroepen geleverd, waarvan 89 ook nog in 2003. Canada en Fiji hebben vrijwel van elke vredesmacht deel uitgemaakt. Het is de VN Veiligheidsraad die besluit om een vredesoperatie uit te voeren. Aanvankelijk hield de vredesmacht zich vooral bezig met conflicten tussen landen, maar tegenwoordig kan de vredesmacht ook ingrijpen bij een burgeroorlog of ander conflict binnen een land.

De eerste soldaat die tijdens een VN-operatie om het leven kwam was de Fransman René de Labarrière. Sindsdien zijn een totaal van 1800 soldaten uit 100 landen gedood tijdens het dienen in de vredesmacht. Dertig procent van deze fatale gebeurtenissen in de eerste 55 jaar van de VN-vredesoperaties, vonden plaats in de jaren 1993 tot en met 1995.

Behalve het stoppen van conflicten, probeert de VN-vredesmacht ook te voorkomen dat gespannen situaties escaleren tot vuurgevechten. Tevens helpen ze bij de wederopbouw van een door oorlog verscheurd gebied. Dit wordt "peacebuilding" genoemd. Hierbij gaat aandacht naar de heropbouw van de burgerlijke maatschappij en een minimaal herstel van de sociale cohesie, noodzakelijke voorwaarden voor een duurzame vrede. Kernbegrippen in deze denkoefening zijn dan ook "institution building", "réhabilitation socio-économique" en "justice transitionnelle".

De VN-vredesmacht wordt over het algemeen alleen ingezet indien beide partijen van een conflict hun aanwezigheid accepteren. De troepen die deelnemen zijn onder te verdelen in twee soorten: observators en militairen. De observators zijn ongewapend. De militaire troepen mogen hun wapens alleen ter zelfverdediging gebruiken.

In 1988 werd de Nobelprijs voor de Vrede toegekend aan de vredesmacht.

De Vredesoperatie van de VN onder leiding van Javier Pérez de Cuéllar werden in 1988 beloond met de Olof Palme-prijs. Na 1988 brak er een oorlog uit tussen Israël en het Midden-Oosten.

Zie de categorie United Nations peacekeeping missions van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.