Fridtjof Nansen

Fridtjof Wedel-Jarlsberg Nansen (Store Frøen (Oslo), 10 oktober 1861 - Lysaker (bij Oslo), 13 mei 1930) was een Noorse ontdekkingsreiziger, wetenschapper en diplomaat.

  Fridtjof Nansen
1861-1930
Fridtjof Nansen (1930)
GeboortelandNoorwegen
GeboorteplaatsStore Frøen (Oslo)
OverlijdensplaatsLysaker
NobelprijsVrede
Jaar1922
RedenWerk voor Volkenbond
Initiator van het Nansenpaspoort
Voorganger(s)Hjalmar Branting
Christian Lange
Opvolger(s)Austen Chamberlain
Charles G. Dawes

Levensloop
Nansen op vierjarige leeftijd
Nansen, foto Henry Van der Weyde

Nansen studeerde biologie aan de Universiteit van Oslo, waarbij hij zich specialiseerde in de zoölogie. Hij maakte zijn eerste reis naar de zeeën rond Groenland in 1882 en stak in 1888-1889 op langlauf-ski's de Groenlandse ijsvelden over. In 1893 voer hij naar de Noordpool in de 'Fram', een speciaal gebouwd rond schip dat later ook gebruikt werd door Roald Amundsen om zijn expeditie naar Antarctica te voeren. Toen echter duidelijk werd dat de 'Fram' de Noordpool niet zou bereiken, ging hij samen met Fredrik Hjalmar Johansen (1867-1923) te voet verder naar het noorden, en bereikte 86° 14' N, destijds (1893) de hoogste breedtegraad ooit behaald, nog nooit waren mensen zo dicht bij de Noordpool geweest. De twee mannen waren genoodzaakt er te overwinteren en moesten overleven op walvisblubber en ijsbeervlees. Op Frans Jozefland werden ze gered door een Britse expeditie.

De Fram in het ijs, 1897

Nansen was hoogleraar in de zoölogie en oceanografie aan de Universiteit van Oslo. Hij werd later namens Noorwegen ambassadeur in Londen (1906-1908).

Vluchtelingen

Na de Eerste Wereldoorlog kreeg Nansen een hoge functie in de toen opgerichte Volkenbond, een voorloper van de huidige Verenigde Naties. Hij werd op 27 juni 1921 benoemd tot Hoge Commissaris voor de Russische Uitgewekenen, die zich bezighield met de duizenden vluchtelingen die Rusland verlieten na de Russische Revolutie. De betreffende organisatie, de High Commission for Refugees, was een initiatief van Nansen zelf geweest en was de eerste internationale organisatie die zich bezighield met het lot van vluchtelingen. De organisatie richtte zich vanaf 1922 eerst op de zogenaamde "Witte Russen" en vanaf 1923 ook tot Armeniërs.

Daarbij zette hij zich in voor het lot van vluchtelingen en staatlozen en hun rechten. Daarvoor kreeg hij in 1922 de Nobelprijs voor de Vrede toegekend. Naar hem is het destijds door de Volkenbond ingevoerde Nansenpaspoort genoemd, de voorloper van het vluchtelingenpaspoort dat kan worden verstrekt aan (erkende) vluchtelingen die niet beschikken over een reisdocument uit het ontvluchte land. Deze documenten werden vanaf 1922 aan Russische en vanaf 1924 ook aan Armeense vluchtelingen verstrekt. Vanaf 1926 kwamen ook Assyrische, Assyro-Chaldese en Turkse vluchtelingen ervoor in aanmerking.

Fridtjof Nansen overleed op 68-jarige leeftijd in 1930.

Waardering

Selectie van online beschikbare publicaties van Nansen

Selectie van online beschikbare publicaties over Nansen
Winnaars van de Nobelprijs voor de Vrede

1901: Dunant, Passy · 1902: Ducommun, Gobat · 1903: Cremer · 1904: Institut de Droit International · 1905: Von Suttner · 1906: Roosevelt · 1907: Moneta, Renault · 1908: Arnoldson, Bajer · 1909: Beernaert, Balluet d'Estournelles de Constant · 1910: IPB · 1911: Asser, Fried · 1912: Root · 1913: La Fontaine · 1917: ICRC · 1919: Wilson · 1920: Bourgeois · 1921: Branting, Lange · 1922: Nansen · 1925: Chamberlain, Dawes · 1926: Briand, Stresemann · 1927: Buisson, Quidde · 1929: Kellogg · 1930: Söderblom · 1931: Addams, Butler · 1933: Angell · 1934: Henderson · 1935: Von Ossietzky · 1936: Lamas · 1937: Cecil · 1938: Office international Nansen pour les réfugiés · 1944: ICRC · 1945: Hull · 1946: Balch, Mott · 1947: Friends Service Council, American Friends Service Committee · 1949: Orr · 1950: Bunche · 1951: Jouhaux · 1952: Schweitzer · 1953: Marshall · 1954: Bureau van de Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen · 1957: Pearson · 1958: Pire · 1959: Noel-Baker · 1960: Luthuli · 1961: Hammarskjöld · 1962: Pauling · 1963: ICRC, IFRC · 1964: King · 1965: UNICEF · 1968: Cassin · 1969: Internationale Arbeidsorganisatie · 1970: Borlaug · 1971: Brandt · 1973: Kissinger, Lê Đức Thọ · 1974: MacBride, Satō · 1975: Sacharov · 1976: Williams, Corrigan · 1977: Amnesty International · 1978: Sadat, Begin · 1979: Moeder Teresa · 1980: Esquivel · 1981: Bureau van de Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen · 1982: Myrdal, Robles · 1983: Wałęsa · 1984: Tutu · 1985: IPPNW · 1986: Wiesel · 1987: Arias · 1988: VN-vredesmacht · 1989: Gyatso · 1990: Gorbatsjov · 1991: Suu Kyi · 1992: Menchú · 1993: Mandela, De Klerk · 1994: Arafat, Peres, Rabin · 1995: Rotblat, Pugwash Conferences on Science and World Affairs · 1996: Ximenes Belo, Ramos-Horta · 1997: ICBL, Williams · 1998: Hume, Trimble · 1999: AzG · 2000: Dae-jung · 2001: VN, Annan · 2002: Carter · 2003: Ebadi · 2004: Maathai · 2005: IAEA, El-Baradei · 2006: Grameen Bank, Yunus · 2007: Gore, IPCC · 2008: Ahtisaari · 2009: Obama · 2010: Liu · 2011: Johnson Sirleaf, Gbowee, Karman · 2012: Europese Unie · 2013: OPCW · 2014: Satyarthi, Yousafzai · 2015: Kwartet voor Nationale Dialoog in Tunesië · 2016: Santos · 2017: ICAN · 2018: Mukwege, Murad Basee · 2019: Ahmed

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Fridtjof Nansen op Wikimedia Commons.
Bronnen die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Auteur:Fridtjof Nansen op Wikisource.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.