Vladimir Poetin

Poetin werd geboren in Leningrad (nu Sint-Petersburg) in het gezin van Vladimir Spiridonovitsj Poetin en Maria Ivanovna. Zijn vader Vladimir diende in de Sovjetmarine en daarna in de gevreesde geheime dienst NKVD onder Jozef Stalin; hij stond bekend als een fanatiek marxist-leninist. Grootvader Spiridon Poetin was de privékok van de Sovjetleiders Vladimir Lenin en Jozef Stalin. Poetins moeder Maria was een vrome gelovige van de Russisch-orthodoxe Kerk en zou haar kind ondanks haar officieel atheïstische echtgenoot in het geheim hebben laten dopen. Het echtpaar Poetin had midden jaren dertig al twee zoontjes, Viktor en Albert; Albert overleed binnen een paar maanden en Viktor overleed aan difterie tijdens het Beleg van Leningrad in de Tweede Wereldoorlog.

Poetin volgde zijn opleiding aan de Universiteit van Leningrad, en kreeg in 1975 het diploma met een proefschrift over de politiek van de Verenigde Staten in Afrika. Hetzelfde jaar ging hij werken voor de KGB, waar hij in de buitenlandse inlichtingendienst terechtkwam. Van 1985 tot 1990 woonde hij in Dresden, in de toenmalige Duitse Democratische Republiek (DDR). Daar werkte hij bij een onderdeel van de KGB dat belast was met het verzamelen van politieke en militaire inlichtingen. Hij was verantwoordelijk voor het verhoor en de internering van dissidenten, alsmede voor westerse spionnen die de Sovjet-Unie wilden binnendringen. Vladimir Poetin was drager van het Ereteken van de Sovjet-Unie.

In 2019 werd een document vrijgegeven uit de Sovjettijd, hij blijkt bij de KGB bekend te staan als "gedisciplineerd, consciëntieus en moreel rechtschapen". Volgens KGB-generaal Kondaurov viel hij niet bijzonder op. Volgens hem werd gerapporteerd "moreel rechtschapen" als er niks anders te zeggen was.[1]

Na het opdoeken van de KGB-dependance en bijbehorende gevangenissen in de DDR, eind 1990, keerde hij terug naar Leningrad. Van 1991 tot 1996 was hij hoofd van het Comité Externe Betrekkingen van het bureau van de burgemeester van Leningrad. Van juli 1998 tot augustus 1999 was hij hoofd van de Federalnaja Sloezjba Bezopasnosti (FSB), de opvolger van de KGB. Van augustus 1999 tot 31 december 1999 was hij premier in de regering van Boris Jeltsin. Als eerste minister won hij het respect van de Russische bevolking door zijn handelen tijdens de onafhankelijkheidsstrijd in de Russische deelstaat Tsjetsjenië. Toen Jeltsin op 31 december 1999 aftrad, werd Poetin president van de Russische Federatie. Poetin zette de strijd in Tsjetsjenië voort met als gevolg de verwoesting van steden en dorpen en een groot aantal doden en gewonden.

Op 26 maart 2000 won hij de presidentsverkiezingen. Op 16 maart 2004 werd hij herkozen. Hij wordt, officieel partijloos, gesteund door de politieke partij Verenigd Rusland die op dat moment een meerderheid had in de Staatsdoema. In september 2007 liet hij zich kiezen tot lijsttrekker van deze partij. Hij gaf aan de functie van premier te willen vervullen, mits Verenigd Rusland een grote overwinning boekte bij de Russische parlementsverkiezingen van december 2007 en er een president kwam waarmee hij goed zou kunnen samenwerken. Eerder in september stelde hij Viktor Zoebkov, die had aangegeven niet uit te sluiten president te willen worden, aan als premier.

Omdat Poetin, ingevolge de grondwet, niet drie keer achtereen president kon worden, schoof hij Dmitri Medvedev naar voren als zijn opvolger. Die benoemde hem op 8 mei 2008 als zijn eerste minister, een functie die Poetin vervolgens vier jaar bekleedde. In 2012 kon hij zich vervolgens weer verkiesbaar stellen voor het presidentschap, waarvan de wettelijke ambtstermijn ondertussen verlengd was naar zes jaar. Op 4 maart 2012 won Poetin de presidentsverkiezingen en wisselde hij van rol met die van zijn politieke vriend Medvedev.[2]

In december 2017 stelde Poetin zich herkiesbaar voor de presidentsverkiezingen in 2018.[3] In maart kreeg hij 76% van de stemmen en kon hij zijn vierde termijn starten.[4] Nummer twee, de zakenman Pavel Groedinin, de kandidaat van de Communistische Partij van de Russische Federatie (CPRF), kreeg iets minder dan 12% van de stemmen en de ultranationalist Vladimir Zjirinovski ruim 5%.[4] In de aanloop naar de verkiezingen werd de belangrijkste oppositieleider, Aleksej Navalny, verboden mee te doen en de Russische media hadden bijna uitsluitend en alleen aandacht voor Poetin.[4] Door het hele land kwamen honderden meldingen binnen van fraude, zoals het volproppen van stembussen met illegale stemmen. Intimidatie en andere onrechtmatigheden werden ook gemeld.[4]

Zijn politiek combineert twee volgens sommige critici tegenstrijdige lijnen: enerzijds is Poetin voorstander van liberalisering van de economie, en er wordt ook veel in deze richting gedaan (invoeren van privé-eigendom op de landbouwgronden, belastingverlagingen, reduceren van bureaucratische druk op de kleine en middelgrote bedrijven e.d.); anderzijds wordt hij beschuldigd van het vertonen van autoritaire neigingen ("problemen" met vrije pers, de zaken omtrent Aleksandr Litvinenko, Michail Chodorkovski, Aleksej Navalny en andere) en van een grote toename van corruptie onder zijn bewind sinds 2000. Bovendien worden de nationaliseringen van grote olie- en gasondernemingen en de staatsovernames van ondernemingen van zichzelf verrijkende oligarchen door critici wederom communistisch en dictatoriaal genoemd. Betogingen en demonstraties tegen de regering worden door de oproerpolitie tegengewerkt waardoor het democratisch gehalte van Rusland in binnen- en buitenland in twijfel wordt getrokken.

In 2005 proclameerde Poetin enige punten uit zijn politieke visie over de toekomst en het verleden van Rusland in de Doema, het Russische parlement.

De ineenstorting van de Sovjet-Unie was de grootste geopolitieke ramp van de 20e eeuw. (...) [1991] was een werkelijk drama dat tientallen miljoenen Russen buiten de Russische Federatie achterliet. (...) Wij zijn een vrij Volk en onze plaats in de huidige wereld zal alleen worden bepaald door onze sterkte en ons succes. (...) Op het moment dat wij zwakte laten zien of gebrek aan ruggengraat, zullen onze verliezen wezenlijk groter worden.[5]

Op 17 augustus 2012 werden drie leden van de punkband Pussy Riot veroordeeld tot twee jaar strafkamp omdat zij in een kerkgebouw geprotesteerd hadden tegen Poetin. Dit lokte internationaal protest uit.[6][7]

Op maandag 8 april 2013 bracht Poetin een bezoek aan Nederland. Aanleiding was de 400-jarige handelsrelatie met Rusland.

Poetin mengt zich intensief met de onrust in Oekraïne en steunt de separatisten in oostelijke oblasten van Oekraïne, die onafhankelijkheid of aansluiting bij Rusland eisen. Begin 2014 werd door Rusland het Oekraïense schiereiland de Krim geannexeerd, ondanks internationale protesten.

Sinds 2000 is Poetin ononderbroken de de facto machthebber van Rusland en gedurende deze tijd heeft hij gestaag zijn greep op het land verstevigd door de, na de val van het communisme, aanvankelijk redelijk vrij geworden pers en media opnieuw steeds meer te beteugelen en kritische tegenstanders het zwijgen op te leggen. Poetin wordt door zijn politieke tegenstanders bekritiseerd en beschuldigd van het vestigen van een nieuwe dictatuur in Rusland na de val van de vorige Sovjetdictatuur. Er is kritiek op de onderdrukking van de persvrijheid en het harde optreden tegen betogingen en opstanden tegen het regeringsbeleid. Ook wordt hij bekritiseerd vanwege de grote corruptie onder zijn bewind en de grote armoede waarin veel Russen leven. Bij veel Russen geniet hij aanzienlijke populariteit omdat hij redelijke stabiliteit, nieuw zelfrespect en economische welvaart, althans voor de Russen die zich in het regime Poetin schikken en met hem meewerken, heeft gebracht na de chaotische jaren van Boris Jeltsin. De afkorting van zijn naam (VVP) wordt gebruikt als zijn bijnaam en komt overeen met de Russische afkorting voor "bruto binnenlands product" (VVP). Na twee termijnen achter elkaar als president werd Poetin op 8 mei 2008 premier van Rusland onder president Dmitri Medvedev. Hoewel de president volgens het Russische systeem officieel boven de premier staat, was Poetin in de praktijk nog altijd de werkelijke Russische leider. Poetin is sinds 2012 een onafhankelijk politicus, dus geen lid meer van een politieke partij. Daarvoor was hij lid van Verenigd Rusland.

Sinds 7 mei 2012 is Poetin weer president van Rusland met Dmitri Medvedev (tot 2020) als premier. Volgens de Russische grondwet kan dit rollenspel eindeloos herhaald worden zodat Poetin op deze manier de macht nooit meer hoeft af te staan. Poetin heeft, als onbetwiste machthebber, zichzelf stevig verrijkt. Door lucratieve banen en contracten aan zijn medestanders te geven die hem vervolgens ook de bal toespelen is Poetin een van de rijkste Russen aller tijden geworden met een geschat vermogen van 70 miljard dollar (2013).[8] Door Poetins zelfverrijking, het tot zwijgen brengen van tegenstanders die zijn machtspositie betwisten of in gevaar zouden kunnen brengen, de onderdrukking van pers en media en het beïnvloeden van de rechtspraak zodat rechters de 'juiste uitspraken' doen, en zelfs de opkomst van persoonsverheerlijking, voldoet Poetin steeds meer aan het beeld van een frauduleus democratisch gekozen dictator.[9]

Vladimir Poetin is een fanatiek judoka

Poetin begon op de sportschool op 13-jarige leeftijd met sambo, maar werd al snel een fervent judoka, hetgeen hij nog steeds beoefent. Hij won enkele wedstrijden in Leningrad, waaronder zijn eerste senioren kampioenschap in 1976. Hij had les van Anatoly Rakhlin, de voormalige bondscoach en huidige vicevoorzitter van de Russische Judo Federatie.

Poetin is niet de eerste wereldleider die judo beoefent, maar wel de eerste die dat op hoog niveau doet: In 2012 heeft hij de rood/witte band (achtste dan).[10] Hij heeft ook een ere 9e dan in taekwondo toegewezen gekregen[11] en een ere 8e dan in kyokushinkai karate toegewezen gekregen, hoewel hij deze vechtkunsten niet beoefend.[12] Verder tennist, skiet en vist hij graag.

Poetin was getrouwd met Ljoedmila Poetina, een stewardess en lerares Duits en Spaans. Ze hebben twee dochters, Maria (Masja) (Dresden, 1985) en Jekaterina (Katja) (Leningrad, 1986). Volgens een artikel in het dagblad De Pers is Maria getrouwd met een Nederlander en woonde zij in Voorschoten.[13][14][15] Echter zijn ze inmiddels verhuisd, vanwege de onrust die ontstond toen dit aan het licht kwam.[16]

Omdat echtgenote Ljoedmila zelden in het openbaar verscheen, leidde dit tot speculaties dat de twee gescheiden van elkaar leefden. Begin 2008 pakte de Russische krant Moskovski Korrespondent uit met een relatie tussen Poetin en turnster Alina Kabajeva. Poetin ontkende en de krant werd tijdelijk uit de rekken gehaald. Later beweerde de krant het verhaal te hebben verzonnen.

Op 6 juni 2013 werd officieel bekendgemaakt dat Poetin en zijn echtgenote gingen scheiden. Ljoedmila en Vladimir leefden al langere tijd gescheiden van elkaar. Volgens Ljoedmila zijn ze uit elkaar gegroeid, omdat zij moeite heeft met de vele aandacht die het stel krijgt. Volgens Poetin hebben ze samen het besluit genomen te scheiden.[17] De echtscheiding was in 2014 een feit.

Hij is sinds 1992 lid van de Russisch-orthodoxe Kerk; de KGB liet tot dan alleen atheïstische personeelsleden toe.

Poetin spreekt vloeiend Duits, redelijk Engels en Sergej Ivanov zegt dat zij met elkaar converseerden in het Zweeds.

• De regering van Poetin
• Igor Poetin, neef van Vladimir

Presidenten van Rusland
Boris Jeltsin · Vladimir Poetin · Dmitri Medvedev · Vladimir Poetin

Wikiquote heeft een of meer citaten van of over Vladimir Poetin.

Zie de categorie Vladimir Putin van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.