Hauwmossen

De Hauwmossen (Anthocerotophyta[1]), zijn kleine planten, die gerekend worden tot de Embryophyta. Vroeger vormden de hauwmossen, met de levermossen (Marchantiophyta) en de (blad)mossen (Bryophyta) samen de stam van de mossen (in wijdere zin).

Hauwmossen
Phaeoceros laevis
Taxonomische indeling
Rijk:Viridiplantae
Cavalier-Smith (1981)
Onderrijk:Embryophyta
Stam
Anthocerotophyta
Stotler & Crandall-Stotler (1977)
Levenscyclus van Hauwmossen
Afbeeldingen Hauwmossen op Wikimedia Commons
Hauwmossen op Wikispecies
Portaal    Biologie

Hauwmossen lijken in de gametofytfase op de thalleuze levermossen, maar als zij zonder concurrentie kunnen groeien zijn de planten vaak bijna cirkelrond. De bouw van het thallus van hauwmossen is eenvoudig, veel eenvoudiger dan dat van het levermos Parapluutjesmos. Kenmerkend is een epidermis en luchtkamers. Sommige soorten gaan een symbiotische relatie aan met Nostoc (een blauwwier), die de luchtkamers binnenkomt via scheuren in het oppervlak aan de onderzijde. De vrij gametofyt is vettig van uiterlijk. Een ander uniek kenmerk van dit fylum is dat de plastiden groot zijn in vergelijking met die van andere landplanten, die kleiner en lensvormig zijn.

De archegonia en antheridia bevinden zich op het bovenoppervlak van het thallus. De archegonia en antheridia zijn echter niet goed afgescheiden van het thallus: zo is het archegonium gereduceerd tot de halskanaalcellen, die ingebed liggen in ongedifferentieerde thallusweefsel. Voor de antheridia is de situatie vergelijkbaar.

De sporofyt is vrij complex, in tegenstelling tot de eenvoudige bouw van de gametangia. De sporofyt ontstaat door de groei van een intercalair meristeem (dat wil zeggen niet aan de groeitop liggend meristeem) vlak boven de voet van de sporofyt. Het sporekapsel heeft de vorm van een hoorn en heeft relatief weinig sporenvormend weefsel. Het kapsel heeft fotosynthetische weefsels en stomata. Het kapsel is enigszins onbepaald, waarbij de sporen zich in verschillende ontwikkelingsstadia bevinden, en opent zich voortdurend langs de overlangse spleten. De sporen worden verspreid met behulp van pseudo-elateren.

Fylogenetische stamboom van de Embryophyta
naar Holt & Iudica [2][3][4][5]
  • niet-monofyletische groep
    (→ behoort tot de ...) wordt ook gerekend tot een polyfyletische groep

    Vergelijking met mossen en levermossen

    Verschillen tussen mossen, levermossen en hauwmossen.
    Generatie Kenmerken Bryophyta
    Mossen
    Marchantiophyta
    Levermossen
    Anthocerotophyta
    Hauwmossen
    Gametofyt,
    haploïde fase
    protonema draadvormig thalleus bolvormig
    mosknoppen op protonema veel mosknoppen slecht 1 mosknop slecht 1 mosknop
    mosplant is
    bebladerde spruit of thallus
    bebladerde spruit,
    zelden duidelijk dorsivetrale bouw,
    (stengel en takken met blaadjes)
    of bebladerde spruit meestal dorsivetraal,
    of eenvoudig thallus,
    of thallus met luchtkamers
    eenvoudig thallus
    blad rangschikking verspreid, spiralen 3 rijen of niet van toepassing (n.v.toep.)
    bladvorm zelden gelobd 2- tot meerlobbig of n.v.toep. (n.v.toep.)
    bladnerven 0, 1 of 2; meer cellen dik geen / n.v.toep. (n.v.toep.)
    olielichaampjes geen aanwezig geen
    chloroplasten per cel veel kleine chloroplasten veel kleine chloroplasten 1 enkele grote chloroplast met een pyrenoïde
    watertransporterende
    cellen
    in stengel gametofyt (en in sporofyt) alleen bij enkele eenvoudige thalleuze vormen geen
    rizoïden bruin, meercellig hyalien, eencellig hyalien, eencellig
    gametangia plaatsing in clusters aan de top van bebladerde tak in clusters aan de top van bebladerde tak
    of op oppervlak van thallus
    verzonken in het thallus, verspreid
    huidmondjes geen huidmondjes soms ademopeningen aanwezig
    Sporofyt,
    diploïde fase
    kapselsteel (seta)
    ontwikkeling
    strekt zich al voor de sporenrijping,
    soms een pseudopodium
    strekt zich pas vlak voor het
    loslaten van de rijpe sporen
    afwezig
    kapselsteel kleur fotosynthetisch en groen hyalien, niet fotosynthetisch (n.v.toep.)
    kapsel bouw met peristoom, operculum, theca en nek ongedifferentieerd; bolvormig of verlengd ongedifferentieerd; langwerpig
    kapsel groei beperkte groei, vaste grootte beperkte groei, vaste grootte continue groei door basaal meristeem
    columella
    in het kapsel
    aanwezig geen aanwezig
    steriele cellen
    tussen de sporen
    nooit eencellige elateren met spiraalverdikkingen meercellige pseudo-elateren, vertakt
    kapsel rijping opent bij operculum en peristoom,
    opent zelden met spleten
    opent met tanden of 4 kleppen opent met 2 kleppen
    huidmondjes op sporenkapsel geen aanwezig

    Families en geslachten

    Anthocerotaceae

    • Anthoceros
    • Folioceros
    • Sphaerosporoceros

    Dendrocerotaceae

    • Dendroceros
    • Megaceros
    • Nothoceros
    • Phaeomegaceros

    Leiosporocerotaceae

    • Leiosporoceros

    Notothyladaceae

    • Hattorioceros
    • Mesoceros
    • Notothylas
    • Phaeoceros
    Plantkunde en deelgebieden
    Bijzondere plantkunde:algologie · bryologie · dendrologie · fycologie · lichenologie · mycologie · pteridologie
    Paleobotanie:archeobotanie · dendrochronologie · fossiele planten · gyttja · palynologie · pollenzone · varens · veen
    Plantenmorfologie & -anatomie:beschrijvende plantkunde · adventief · apoplast · blad · bladgroenkorrel · bladstand · bloeiwijze · bloem · bloemkroon · boomkruin · celwand · chloroplast · collenchym · cortex · cuticula · eicel · epidermis · felleem · fellogeen · felloderm · fenologie · floëem · fytografie · gameet · gametofyt · groeivorm · haar · houtvat · huidmondje · hypodermis · intercellulair · intercellulaire ruimte · kelk · kroonblad · kurk · kurkcambium · kurkschors · levensduur · levensvorm · merg · meristeem · middenlamel · palissadeparenchym · parenchym · periderm · plantaardige cel · plastide · schors · sclereïde · sclerenchym · spermatozoïde · sponsparenchym · sporofyt · stam · steencel · stengel · stippel · symplast · tak · thallus · topmeristeem · trachee · tracheïde · tylose · vaatbundel · vacuole · vrucht · wortel · xyleem · zaad · zaadcel · zeefvat · zygote
    Plantenfysiologie:ademhaling · bladzuigkracht · evapotranspiratie · fotoperiodiciteit · fotosynthese · fototropie · fytochemie · gaswisseling · geotropie · heliotropisme · nastie · plantenfysiologie · plantenhormoon · rubisco · stikstoffixatie · stratificatie · transpiratie · turgordruk · vernalisatie · winterhard · worteldruk
    Plantengeografie:adventief · areaal · beschermingsstatus · bioom · endemisme · exoot · flora · floradistrict · floristiek · hoogtezonering · invasieve soort · Plantengeografie · status · stinsenplant · uitsterven · verspreidingsgebied
    Plantensystematiek:taxonomie · botanische nomenclatuur · APG I-systeem · APG II-systeem · APG III-systeem · APG IV-systeem · algen · botanische naam · cladistiek · Cormophyta · cryptogamen · classificatie · embryophyta · endosymbiontentheorie · endosymbiose · evolutie · fanerogamen · fylogenie · generatiewisseling · groenwieren · hauwmossen · kernfasewisseling · korstmossen · kranswieren · landplanten · levenscyclus · levermossen · mossen · roodalgen · varens · zaadplanten · zeewier
    Vegetatiekunde & plantenoecologie:abundantie · associatie · bedekking · biodiversiteit · biotoop · boomlaag · bos · Braun-Blanquet (methode) · broekbos · climaxvegetatie · clusteranalyse · concurrentie · constante soort · differentiërende soort · ecologische gradiënt · ecologische groep · Ellenberggetal · gemeenschapsgradiënt · grasland · heide · kensoort · kruidlaag · kwelder · minimumareaal · moeras · moslaag · ordinatie · pioniersoort · plantengemeenschap · potentieel natuurlijke vegetatie · presentie · regenwoud · relevé · ruigte · savanne · schor · steppe · struiklaag · struweel · successie · syntaxon · syntaxonomie · Tansley (methode) · toendra · tropisch regenwoud · trouw · veen · vegetatie · vegetatielaag · vegetatieopname · vegetatiestructuur · vegetatietype · vergrassing · verlanding
    This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.