Gemenebest van Naties

Een gemenebest in het algemeen is de benaming voor een statenbond. Het Engelse begrip commonwealth betekent gezamenlijke rijkdom. Officieel staat aan het hoofd van het Brits Gemenebest de koningin van het Verenigd Koninkrijk, koningin Elizabeth II, hoewel zij nu niet meer het staatshoofd van elk van de lidstaten hoeft te zijn. De landen waarvan zij nog wel staatshoofd is, worden commonwealth realms genoemd.

Meestal als er van "Het Gemenebest" gesproken wordt, wordt het Brits Gemenebest bedoeld. Deze naam is echter eigenlijk al verouderd, maar wordt in het dagelijks taalgebruik nog steeds gebruikt om onderscheid te maken tussen andere verbintenissen die een gemenebest vormen.

Het Gemenebest bestaat uit het Verenigd Koninkrijk en de meeste van zijn voormalige koloniën en mandaatgebieden.

Opmerkelijk is dat Mozambique in 1995 toetrad tot het Britse Gemenebest. Het was voor het eerst, dat een land dat geen Britse kolonie was geweest, lid werd van het Gemenebest. De reden was dat Mozambique omringd wordt door Engelstalige Gemenebestlanden, waarmee het nauwer wilde samenwerken. Om soortgelijke geografische redenen zijn het Portugeestalige Guinee-Bissau en het Spaanstalige Equatoriaal-Guinea toegetreden tot de Francophonie. Overigens was ook Namibië nooit een kolonie of mandaatgebied van het Verenigd Koninkrijk: als Zuidwest-Afrika was het een mandaatgebied waarvan het bestuur door de Volkenbond aan Zuid-Afrika was toevertrouwd. Het meest recente lid van het Gemenebest was evenmin ooit een Britse kolonie; Rwanda trad eind 2009 toe.

Ten gevolge van de tegenstand die de apartheidspolitiek bij de andere leden opriep, was Zuid-Afrika van 1961 tot 1994 geen lid van het Gemenebest. Het lidmaatschap van Zimbabwe werd in 2002 opgeschort wegens het beleid van Robert Mugabe ten aanzien van de blanke minderheid en de oppositie, waarna het land zich in 2003 uit de organisatie terugtrok. Andere leden waarvan het lidmaatschap in het verleden wegens schendingen van de mensenrechten of staatsgrepen werd opgeschort, zijn Pakistan (1999-2004), Fiji (1987-1997 en sinds 2009[1]) en Nigeria (1995-1999).

Oorspronkelijk was ook Ierland lid van het Gemenebest, tot het in 1949 een republiek werd. Op dat ogenblik was het lidmaatschap van het Gemenebest niet verenigbaar met een republikeinse staatsvorm: alle lidstaten werden toen nog door een personele unie met de Britse monarch verbonden. Hoewel deze regel later werd afgeschaft, diende Ierland naderhand geen nieuwe aanvraag voor het lidmaatschap in.

In 2007 werd het lidmaatschap van Pakistan tijdelijk opgeheven nadat Pervez Musharraf ondanks internationale druk weigerde de noodtoestand in te trekken die hij afkondigde om tot president herkozen te worden.

Op 2 oktober 2013 kondigde Gambia aan met onmiddellijke ingang uit het Gemenebest te stappen, omdat het een "neokoloniale instelling" zou zijn.[2] Op 18 februari 2018 is Gambia opnieuw toegetreden tot het Gemenebest.[3]

• Vlag van het Gemenebest van Naties
• Gemenebest (bestuursvorm)

• (en) The British commonwealth of nations - a speech made by General Smuts on May 15th, 1917
• (en) Origins of the Commonwealth Royal.Gov.UK
• Afbeeldingen op empiretocommonwealth.webs.com