Europese Vrijhandelsassociatie

De EVA heeft tot doel de vrije handel in industriële goederen tussen de deelnemende landen te bevorderen en daarmee bredere doelstellingen te verwezenlijken (duurzame groei, volledige werkgelegenheid, hogere productiviteit en een rationeel gebruik van hulpbronnen).

De EVA kan worden gezien als een tegenhanger van de Europese Unie, hoewel de samenwerking tussen de deelnemende landen bij de EVA enkel een vrijhandelszone betreft. Zelfs op gebied van de vrijhandelszone gaan de EVA-lidstaten niet zover als de EU. De EVA is geen douane-unie. Dit betekent dat er wel een samenwerkingsverband is tussen de lidstaten waarbij er geen invoerrechten of beperkingen gelden tussen de lidstaten onderling maar naar niet-lidstaten is er geen samenwerking. Elke lidstaat kan daarop zijn eigen beleid voeren en bijvoorbeeld zelf bepalen hoe hoog de invoerrechten zijn. Dit heeft tot gevolg gehad dat drie van de vier huidige lidstaten (Noorwegen, IJsland en Liechtenstein) een akkoord met de EU gesloten hebben om zo de Europese Economische Ruimte (EER) te vormen.

De Vrijhandelsassociatie kent drie organen. Deze zijn het secretariaat, de Toezichthoudende Autoriteit en het Hof van de Europese Vrijhandelsassociatie. De organisatie zetelt in Zwitserland in de plaats Genève. Het secretariaat zit in Brussel om het vrijhandelsassociatie-comité te ondersteunen, alsook de Raad en het comité van de Economische Europese Ruimte. Verder adviseert het secretariaat van de Vrijhandelsassociatie parlementaire en consult comités. De administratie van het secretariaat zit in Luxemburg, net als het EVA-Hof.

Aanvankelijk behoorden zeven landen tot de Europese Vrijhandelsassociatie: naast Noorwegen en Zwitserland ook het Verenigd Koninkrijk, Denemarken, Zweden, Oostenrijk en Portugal. Deze vijf landen verlieten de EVA op het moment dat zij toetraden tot de Europese Economische Gemeenschap, respectievelijk de Europese Unie. Voor het Verenigd Koninkrijk en Denemarken was dit in 1973, voor Portugal in 1986, voor Oostenrijk en Zweden in 1995.

Hieronder in tabelvorm de (ex)EVA-landen en de data van toetreding (en uittreding) tot de EVA.

land	toetreding	uittreding
Denemarken	1960	1973
Verenigd Koninkrijk
Portugal		1986
Oostenrijk		1995
Zweden
Noorwegen		-
Zwitserland		-
IJsland	1970	-
Finland	1986	1995
Liechtenstein	1991	-

Belangrijke data leden

Land[1]	Oppervlakte (× 1 km2)	Inwoners (× 1000)	BNP (€ miljard)	BNP (in PPP€ per hoofd)
IJsland	103.000	334,5	12,8	32.700
Liechtenstein	160	37	4,3	57.800
Noorwegen	384.802	5.177,2	377,0	49.000
Zwitserland	41.285	8.238,7	528,8	43.200

 EVA lidstaten

 voormalige lidstaten

De Europese Vrijhandelsassociatie is opgericht in 1960 door de conventie van Stockholm. De deelnemende landen waren toen : Denemarken, Noorwegen, Oostenrijk, Portugal, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland.

Nadien betrof de vermeldenswaardige punten toetredingen en uittredingen tot de associatie. De geschiedenis loopt samen met deze van de groei van de Europese Economische Gemeenschap, later de Europese Unie, aangezien de lidstaten die uittraden, toetraden tot de EU of haar voorganger, de EEG.

• 1960: Oprichting door Denemarken, Noorwegen, Oostenrijk, Portugal, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland
• 1970: Toetreding IJsland
• 1973: Op 1 januari treden het Verenigd Koninkrijk, Ierland en Denemarken toe tot de Europese Economische Gemeenschap. Hierdoor verliest EVA de lidstaten Verenigd Koninkrijk en Denemarken.
• 1986: Finland treedt toe tot EVA. Op 1 januari treden Spanje en Portugal toe tot de EEG. Hierdoor verliest EVA Portugal als lidstaat.
• 1991: Toetreding Liechtenstein
• 1995: Vanaf 1 januari treden Oostenrijk, Zweden en Finland toe tot de Europese Unie. De Noorse bevolking wijst in 1994 per referendum toetreding tot de EU af. De EVA verliest drie leden en wordt zo hervormd tot haar huidige grootte: Noorwegen, Zwitserland, IJsland en Liechtenstein.

• Centraal-Europese Vrijhandelsassociatie
• Europese Economische Ruimte
• Europese Unie
• Euraziatische Economische Unie