Noord-Amerikaanse Vrijhandelsovereenkomst

Na lange onderhandelingen tekenden Brian Mulroney (Canada), George H.W. Bush (Verenigde Staten) en Carlos Salinas (Mexico) op 17 december 1992 een overeenkomst die zou leiden tot de oprichting van NAFTA. De parlementen van de drie landen moesten de overeenkomst nog wel ratificeren.

In Canada was de Amerikaans-Canadese Vrijhandelsovereenkomst, getekend in januari 1988, controversieel en onderwerp van hevige discussies. De NAFTA was hierop een vervolg en kreeg dan ook geen warm onthaal. De Canadese minister-president Jean Chrétien onderhandelde nog een aantal concessies en de overeenkomst werd geratificeerd. Bill Clinton was Bush opgevolgd en stuurde de overeenkomst, na aanpassingen op het gebied van het milieu en arbeidsomstandigheden, naar het Amerikaanse Congres. In november 1993 keurden beide kamers de overeenkomst goed en kon Clinton zijn handtekening plaatsen op 8 december 1993. Het vrijhandelsverdrag trad op 1 januari 1994 in werking.

In tegenstelling tot bijvoorbeeld de Europese Unie heeft het verdrag geen supranationalistische bedoeling, maar is het eerder een internationaal verdrag. Door ondertekening verplichten de drie landen zich importtarieven te verlagen of zelfs af te schaffen (een tolunie), restricties op buitenlandse bezittingen en investeringen op te heffen en het intellectueel eigendomsrecht van producten uit de andere lidstaten te respecteren.

Op 1 januari 1994 verdwenen direct de importheffingen en tarieven op de helft van Mexicaanse producten naar de Verenigde Staten. Voor de Amerikaanse export naar Mexico was dit op een derde van de goederen van toepassing. De overige tarieven werden over een periode van 10 jaar afgeschaft, waarbij alleen voor de export van Amerikaanse landbouwproducten naar Mexico de termijn was opgerekt naar 15 jaar. Voor de handel tussen de Verenigde Staten en Canada waren de meeste tarieven al verdwenen.

De NAFTA stuitte op veel tegenstand. In de Verenigde Staten was men bang dat veel bedrijven hun vestigingen zouden verplaatsen naar Mexico vanwege de lagere lonen, waardoor veel Amerikanen vreesden voor een hoge werkloosheid. In Mexico was men bang dat Amerikaanse bedrijven de gehele Mexicaanse economie in handen zouden krijgen. Op de dag dat het verdrag in werking trad kwam in de zuidelijke Mexicaanse deelstaat Chiapas het andersglobalistische Zapatistisch Nationaal Bevrijdingsleger (EZLN) in opstand.

Een evaluatie maken van de NAFTA is lastig, omdat de economieën van de drie deelnemende landen door veel andere factoren beïnvloed zijn. In ieder geval is wel merkbaar dat de onderlinge handel tussen de landen is toegenomen. In Canada en Mexico ondervindt de NAFTA tegenwoordig nog de meeste weerstand. De New Democratic Party en David Orchard ijveren in Canada voor herziening of afschaffing van het verdrag, terwijl in Mexico de Partij van de Democratische Revolutie en Andrés Manuel López Obrador hetzelfde doen.

Na het toetreden tot de Noord-Amerikaanse Vrijhandelsovereenkomst daalde de werkloosheid in Mexico flink. Het werkloosheidspercentage was in 1994 nog 6,4% van de beroepsbevolking, maar dat daalde naar 2,4% van de beroepsbevolking in 1999.

In zijn verkiezingscampagne zei Donald Trump dat NAFTA een ramp was voor de Verenigde Staten en hij beloofde te gaan onderhandelen over het 23 jaar oude vrijhandelsakkoord.[1] De Verenigde Staten zette in op fundamentele aanpassingen, maar Canada en Mexico waren daar geen voorstander van.[1] De onderhandelingen gingen op 16 augustus 2017 van start.[1] De gesprekken verliepen zeer moeizaam mede door eenzijdig genomen importbeperkende maatregelen van de Verenigde Staten die tot tegenreacties hebben geleid.[2]

Op 30 november 2018 tekenden Donald Trump, Justin Trudeau en Enrique Peña Nieto een nieuwe overeenkomst.[3] Deze overeenkomst is het resultaat van langdurige en stroeve onderhandelingen over een verbeterde NAFTA. NAFTA gaat verder als USMCA, een afkorting voor US-Mexico-Canada Agreement.[3] De nieuwe overeenkomst moest nog worden goedgekeurd door de parlementen van de drie betrokken landen.[3] Per 1 april 2019 had nog niemand de overeenkomst geratificeerd.[4]

De Mexicaanse Senaat heeft op 12 december 2019 de gewijzigde versie van USMCA geratificeerd.[5]