Botswana

Beetsjoeanaland kwam in 1837 onder de bescherming van de Afrikaners te staan.

Het werd in 1885 een Brits protectoraat, hetgeen het zou blijven tot 1966. In 1960 werd de Botswana Peoples Party (BPP, d.i. Botswana Volkspartij) opgericht door Motsomai Mpho en Philip Matante. In 1961 kreeg het land zelfbestuur binnen het Britse Gemenebest. In 1962 volgde de oprichting van de Botswana Democratic Party (BDP, d.i. Botswaanse Democratische Partij) van Seretse Khama en van de Botswana Independence Party (BIP, d.i. Botswana Onafhankelijkheidspartij) van Motsomai Mpho. De Botswana Democratic Party wint in 1965 de verkiezingen en Seretse Khama wordt premier. Het Botswana National Front (BNF), een sociaaldemocratische partij, wordt in datzelfde jaar door o.a. Kenneth Koma opgericht. Chief Bathoen van de Bangwaketse sluit zich intussen bij het BNF aan.

Op 30 september 1966 wordt de onafhankelijkheid uitgeroepen. Seretse Khama wordt de eerste president en de naam Beetsjoeanaland wordt officieel gewijzigd in Botswana. Het ambt van premier wordt afgeschaft. Botswana wordt nu een parlementaire democratie. De BDP (centrum/centrum-rechts) is sindsdien aan de macht. De oppositie wordt gevormd door de BIP (centrum), BPP (centrum) en de BNF (centrum-links). In 1976 ondertekent het land de gemeenschappelijke Verklaring van Frontlijnstaten (Botswana, Angola, Mozambique, Zimbabwe, Malawi, Zambia en Tanzania). In 1980 overlijdt president Khama aan maagkanker en hij wordt opgevolgd door Ketumile Masire. Botswana wordt lid van de SADCC (South African Development Coordination Conference). In de jaren tachtig voert Zuid-Afrika met regelmaat kleine militaire operaties uit in Botswana om ANC- en PAC-leden op te pakken. In 1998 volgt Festus Gontebanye Mogae de afgetreden Ketumile Masire op als president. Hij blijft tien jaar aan de macht en wordt in 2008 opgevolgd door Ian Khama (zoon van Seretse Khama), die eveneens twee presidentiële termijnen (in totaal tien jaar) dient.

Botswana bestaat voor een groot gedeelte uit een dorre hoogvlakte (circa 1000 m hoog); in het oosten zijn heuvels. De Kalahari-woestijn strekt zich uit over het zuiden en het westen. Door het noordwesten stroomt de rivier Okavango, die uitmondt in een reusachtige binnendelta. De regenval varieert in het binnenland van minder dan 200 mm per jaar in het zuidwesten tot ongeveer 640 mm in het noorden. Het klimaat is subtropisch, maar perioden van grote droogte komen dikwijls voor.

Botswana wordt omsloten door Zambia, Namibië, Zimbabwe en Zuid-Afrika en ligt in het binnenland van Afrika. Botswana grenst niet aan een zee.

De bevolking van het land bestaat hoofdzakelijk uit Tswana (79%), een etnische groep die de Bantoetaal Tswana spreekt en verdeeld is in acht belangrijke groepen. Er zijn ook kleine minderheden van Kalanga (11%), Basarwa (3%), Kgalagadi en blanken.

Kleinschalige veeteelt en landbouw is voor het merendeel van de bevolking de belangrijkste bron van voedsel; vaak hebben slechts een paar mensen van een uitgebreide familie een betaalde baan, de rest zorgt voor het vee en de tuinbouwgewassen. Grootschalige veeteelt komt ook voor, in de betere restaurants in Botswana wordt vlees uit die regio geserveerd. Ook behoren het houden van vee en de uitvoer van rundvlees en andere veeproducten de belangrijkste economische activiteiten, hoewel de migratie naar stedelijke gebieden op zoek naar economische mogelijkheden een belangrijke recente tendens is. Het watertekort van het land en het daaruit voortvloeiende gebrek aan voldoende irrigatiefaciliteiten hebben akkerbouw belemmerd, en slechts een klein percentage van het land is gecultiveerd.

De enige bekende mineralen in het land op het tijdstip van de onafhankelijkheid waren mangaan en enig goud en asbest. Sindsdien zijn er grote nikkel- en koperbronnen gevonden, evenals zout en soda. Tevens zijn er enorme steenkoolmijnen, evenals bronnen van antimoon, zwavel en platina. Toch zijn de drie diamantmijnen van Botswana het belangrijkste voor de economie en zij vertegenwoordigen een van de grootste diamantreserves in de wereld. De exploitatie is in handen van De Beers, waarvan Botswana mede-eigenaar (15%) is. Botswana versterkt zijn positie in de wereldhandel in diamanten, nadat De Beers in 2012 en 2013 de kwaliteitscontrole, het sorteren en de verkoop overplaatste naar Gaborone.

De vele wildparken trekken veel toeristen en zijn daarmee een niet te onderschatten inkomstenbron. Vooral de Okavangodelta is internationaal bekend. Hier loopt de rivier de Okavango dood in de Kalahariwoestijn waardoor een enorm groot en uniek natuurgebied is ontstaan.

Hoewel de minerale rijkdom van Botswana het land tot een van de rijkste naties van zuidelijk Afrika heeft gemaakt, blijft de hoge werkloosheid een probleem. Botswana blijft zwaar afhankelijk van Zuid-Afrika vanwege zijn geheel door land omgeven positie. Veel Botswanezen werken in de mijnen van Zuid-Afrika, hoewel hun aandeel de afgelopen tijd is gedaald. Er zijn spoor- en wegverbindingen met Zuid-Afrika en Zimbabwe. Deze landen zijn tevens de belangrijkste handelspartners.

Botswana is een parlementaire republiek met meerdere partijen, die onder de grondwet van 1966 opereert. Het land wordt geleid door een president, die zowel staatshoofd als regeringsleider is en een termijn van vijf jaar dient. Sinds 2018 is Mokgweetsi Masisi van de Botswaanse Democratische Partij de president van Botswana, als opvolger van zijn partijgenoot Ian Khama, die vanaf 2008 tien jaar lang president was. Er is een wetgevende macht die uit twee Kamers bestaat: er is een adviserend Huis van Leiders (House of Chiefs) dat uit 15 zetels bestaat en waarin de stamhoofden van de grootste stammen zitting hebben. Daarnaast is er de Nationale Assemblée, bestaande uit 47 leden (40 gekozen, 7 benoemd door de president) met een ambtstermijn van 5 jaar.

De belangrijkste politieke partijen zijn de Botswana Democratic Party (BDP), Botswana National Front (BNF), Botswana People's Party (BPP) en de Botswana Independence Party (BIP).

Botswana is verdeeld in districten (districts) met aan het hoofd een district administrator. Zeven steden binnen de districten vallen niet inder het districtsbestuur en hebben een eigen bestuur. Deze hebben als city of town een andere aanduiding. De districten zijn verder verdeeld in sub-districten. De leiders (chiefs) van de diverse stammen oefenen invloed uit via de Tribal Administration. Hun macht is echter sinds 1966 sterk afgenomen maar zij genieten nog veel respect en gezag. Zie ook Districten van Botswana

Zie voor een completer overzicht: plaatsen in Botswana.

• Gaborone
• Francistown
• Lobatse
• Maun
• Mochudi
• Serowe
• Ramotswa
• Selebi-Phikwe
• Palapye
• Jwaneng
• Mahalapye

• Monumenten op de Werelderfgoedlijst