Organisatie van Amerikaanse Staten

De OAS stond gedurende een groot deel van haar geschiedenis onder duidelijke politieke en economische invloed van de Verenigde Staten. De OAS was gedurende een groot deel van de twintigste eeuw sterk verbonden met de zogeheten Monroedoctrine, de door de Amerikaanse president Monroe geuite visie dat de op dat moment al zelfstandige naties op het Amerikaanse continent soeverein waren, dat iedere Europese bemoeienis daarmee — in het bijzonder pogingen tot herkolonisatie — taboe was, en dat de Verenigde Staten een leidende taak hadden te vervullen bij het handhaven van de zelfstandigheid van de Amerikaanse naties.

Het communisme werd na 1948 door de VS als een duidelijke "buiten-Amerikaanse" invloed gezien, die van het Amerikaanse continent geweerd diende te worden. Dit leidde tot een actieve steun van de Verenigde Staten aan "rechtse", anticommunistische regeringen op het Westelijk Halfrond, en actief ingrijpen in landen waar een socialistisch regime dreigde gevestigd te worden. Dit ingrijpen gebeurde vaak met goedkeuring achteraf van de OAS of onder de mantel van de principes van het Charter van de OAS en het TIAR, zoals bij de interventie in de Dominicaanse Republiek in 1965. Men zou de OAS in die jaren kunnen beschouwen als een invloedssfeer van de Verenigde Staten.[1]

Vanaf eind jaren 1970 nam deze dominantie van de VS duidelijk af: bij de gebeurtenissen in Nicaragua in 1979 moest de VS accepteren dat de OAS een plan voor interventie eenvoudig afwees. Na het aflopen van de Koude Oorlog was de "dreiging" van het communisme weggevallen, en later in de jaren 1990 werden vele Latijns-Amerikaanse landen (weer) democratisch. De OAS probeerde mee te groeien met deze veranderde context, en ontwikkelde zich tot een organisatie die veel minder de nadruk legt op het beschermen van de soevereiniteit van het continent tegen invloeden van buitenaf, en meer op economische samenwerking en het ondersteunen van vredesprocessen en democratisering.[2]

Naast deze landen zijn er 70 waarnemers[4], niet-Amerikaanse landen die de ontwikkelingen binnen de OAS nauwlettend volgen en vaak financiële steun leveren voor OAS-programma's.

Eind april 2017 kondigde Venezuela aan de OAS te willen verlaten.[5] De minister van Buitenlandse Zaken, Delcy Rodriguez, zei: 'De terugtrekking van Venezuela uit de OAS is onvoorwaardelijk. Ze heeft te maken met de waardigheid van ons volk'.[5] Het vertrek is een reactie op de belegde crisisvergadering van de ministers van Buitenlandse Zaken van 17 lidstaten om hun 'diepe bezorgdheid' over de politieke situatie in Venezuela te bespreken.[5] Het land is lid sinds 1951 en het proces voor het vertrek uit de OAS zal twee jaar duren. Diverse landen, waaronder, Cuba, de Volksrepubliek China en Rusland feliciteerden Venezuela met dit besluit.[6] Cuba werd in 1962, onder druk van de Verenigde Staten, uit de OAS gezet, maar kreeg de mogelijkheid weer toe te treden in 2009.[6] Hiervan heeft het land geen gebruik gemaakt.